Máy bay 'sát thủ săn ngầm' P-3C rơi: Công nghệ lỗi thời hay bảo trì lỏng lẻo?

Ngày 29/5, một chiếc máy bay săn ngầm P-3C Orion của Hải quân Hàn Quốc đã rơi xuống vùng biển gần đảo Jeju trong một chuyến bay huấn luyện, khiến toàn bộ phi hành đoàn thiệt mạng.

Sự cố nghiêm trọng này làm dấy lên nhiều lo ngại về độ an toàn và khả năng tiếp tục vận hành của dòng máy bay săn ngầm P-3C Orion - nền tảng lâu đời nhưng vẫn được sử dụng rộng rãi trong lực lượng hải quân của nhiều nước.

Video máy bay săn ngầm P-3C Orion Hàn Quốc rơi khiến toàn bộ phi hành đoàn thiệt mạng. Ảnh: RBC

P-3C Orion là một loại máy bay săn ngầm/tuần tra hàng hải (Maritime Patrol Aircraft - MPA) do hãng Lockheed Martin của Mỹ thiết kế và sản xuất từ những năm 1960.

Được phát triển dựa trên khung máy bay dân dụng Lockheed L-188 Electra, P-3C Orion là một trong những nền tảng săn ngầm hiệu quả nhất trong lịch sử hải quân, được sử dụng rộng rãi bởi nhiều quốc gia, bao gồm Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản và Úc…

Hiện trường vụ rơi máy bay săn ngầm Hàn Quốc. Ảnh: TASS

Đặc điểm kỹ thuật chính

P-3C Orion được trang bị 4 động cơ turboprop Allison T56-A-14, cung cấp khả năng bay liên tục trong thời gian dài (khoảng 12-16 giờ tùy thuộc vào tải trọng).

Tầm hoạt động khoảng 7.700km, phù hợp cho các nhiệm vụ tuần tra đường dài trên biển.

Máy bay có thể mang theo tên lửa chống hạm (như AGM-84 Harpoon), ngư lôi (như Mk 46 hoặc Mk 54), và các thiết bị phát hiện tàu ngầm như phao sonar (sonobuoy).

P-3C Orion được trang bị radar tìm kiếm bề mặt (AN/APS-115 hoặc các phiên bản nâng cấp), cảm biến hồng ngoại, hệ thống phát hiện từ trường (MAD - Magnetic Anomaly Detector), và hệ thống xử lý tín hiệu âm thanh dưới nước (acoustic processing system) để phát hiện và theo dõi tàu ngầm.

P-3C Orion được thiết kế để thực hiện nhiều nhiệm vụ, bao gồm: Chống tàu ngầm (ASW - Anti-Submarine Warfare), sử dụng phao sonar và cảm biến MAD để phát hiện tàu ngầm; giám sát các hoạt động trên biển, bao gồm buôn lậu, đánh bắt cá trái phép, và các mối đe dọa an ninh; hỗ trợ trong các chiến dịch cứu hộ trên biển; tiêu diệt tàu nổi bằng tên lửa hoặc bom.

Ưu điểm công nghệ

Mặc dù P-3C Orion là một nền tảng đáng tin cậy, nhưng vụ tai nạn tại Hàn Quốc đã làm nổi bật một số vấn đề liên quan đến công nghệ và tuổi thọ của dòng máy bay này.

P-3C Orion được trang bị các hệ thống radar và sonar hiện đại, cho phép phát hiện tàu ngầm ở độ sâu lớn và trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Hệ thống phao sonar có thể được thả xuống biển để thu thập dữ liệu âm thanh, giúp xác định vị trí tàu ngầm với độ chính xác cao.

Với khả năng bay tầm xa và thời gian hoạt động lâu, P-3C phù hợp cho các nhiệm vụ kéo dài trên các vùng biển rộng lớn, như khu vực xung quanh bán đảo Triều Tiên.

Ngoài chống tàu ngầm, P-3C còn có thể thực hiện các nhiệm vụ như trinh sát tình báo (ISR - Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) và tấn công tàu mặt nước.

Máy bay săn ngầm Hàn Quốc: Ảnh: Focus

Hạn chế công nghệ

P-3C Orion đã được sử dụng từ những năm 1960, và nhiều máy bay trong phi đội của Hàn Quốc đã hoạt động hàng chục năm. Dù được nâng cấp, khung máy bay và các hệ thống cơ khí cũ vẫn đối mặt với nguy cơ hỏng hóc hoặc lỗi kỹ thuật.

Các máy bay cũ như P-3C đòi hỏi bảo trì định kỳ chuyên sâu, đặc biệt là đối với động cơ turboprop và các hệ thống điện tử. Nếu không được bảo dưỡng đúng cách, các lỗi kỹ thuật nhỏ có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

So với các nền tảng mới hơn như Boeing P-8A Poseidon, P-3C Orion thiếu một số công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như hệ thống radar mảng pha chủ động (AESA) hoặc tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong xử lý dữ liệu.

Tương lai của dòng máy bay săn gầm

Vụ rơi máy bay săn ngầm P-3C Orion tại Hàn Quốc không chỉ là một mất mát lớn về nhân sự mà còn là lời cảnh báo về việc hiện đại hóa các lực lượng hải quân.

Các máy bay săn ngầm thế hệ mới, như P-8A Poseidon, được trang bị công nghệ tiên tiến hơn, bao gồm: Hệ thống radar AESA cung cấp khả năng phát hiện mục tiêu chính xác hơn; các thuật toán trí tuệ nhân tạo giúp phân tích dữ liệu sonar và radar nhanh hơn, giảm tải cho phi hành đoàn. P-8A có thể chia sẻ dữ liệu thời gian thực với các đơn vị khác, như tàu chiến hoặc vệ tinh, tăng cường hiệu quả tác chiến.

Tuy nhiên, việc thay thế hoàn toàn các máy bay như P-3C Orion đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn, điều mà không phải quốc gia nào cũng có thể thực hiện ngay lập tức. Do đó, các quốc gia như Hàn Quốc cần cân bằng giữa việc duy trì phi đội hiện tại và đầu tư vào công nghệ mới.

Đào Cảnh