Máy bay không người lái tích hợp AI - 'Át chủ bài' trên chiến trường hiện đại

Máy bay không người lái (UAV - Unmanned Aerial Vehicle) tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) là một lĩnh vực phát triển mạnh mẽ, ứng dụng rộng rãi trong quân sự, thương mại, nông nghiệp, giao thông, và giám sát.

Cuộc xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine đã thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của công nghệ máy bay không người lái (UAV), thậm chí cho phép sử dụng UAV giá rẻ mang bom để tiêu diệt các mục tiêu trị giá hàng triệu USD. Tuy nhiên, UAV vẫn gặp phải thách thức lớn từ hệ thống tác chiến điện tử (EW), vốn có khả năng làm gián đoạn tín hiệu giữa UAV và bộ điều khiển.

Theo Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia Anh, Ukraine mất hàng nghìn UAV mỗi tháng do các thiết bị gây nhiễu của Nga, trong khi Nga cũng chịu tổn thất đáng kể về UAV trong cuộc xung đột.

Trước thực tế này, ưu tiên hàng đầu của các nhà phát triển vũ khí Nga, Ukraine và quốc tế là chế tạo UAV có khả năng vượt qua hệ thống gây nhiễu của đối phương để hoàn thành nhiệm vụ.

UAV tích hợp AI Mikrob của Nga.

Nhu cầu cấp thiết này đã thúc đẩy sự ra đời của thế hệ UAV tích hợp AI, giúp chúng có thể hoạt động độc lập mà không cần duy trì kết nối với người điều khiển trong giai đoạn khai hỏa. Thay vì điều khiển theo thời gian thực, con người chỉ cần cài đặt lộ trình di chuyển và khóa mục tiêu, sau đó AI sẽ đảm nhận hoàn toàn quá trình dẫn đường. Nhờ đó, UAV có thể thực hiện nhiệm vụ theo hành trình định sẵn mà không bị ảnh hưởng bởi hệ thống tác chiến điện tử của đối phương.

Những UAV bán tự động này có khả năng vô hiệu hóa tác động của chiến tranh điện tử. Khi AI tiếp quản việc điều hướng, UAV có thể ngắt tín hiệu vô tuyến – vốn là điểm dễ bị tấn công – và tự đưa ra quyết định, giúp chúng trở nên “vô hình” trước hệ thống EW của đối phương.

Tuy nhiên, do khả năng nhận diện hình ảnh đóng vai trò quan trọng, UAV tích hợp AI sẽ cần được trang bị hệ thống camera tiên tiến hơn so với các dòng UAV Kamikaze đang được sử dụng tại Ukraine và Nga. Điều này kéo theo chi phí sản xuất cao hơn, khiến việc mở rộng quy mô và sản xuất hàng loạt trở nên thách thức hơn.

UAV HX-2 tích hợp AI có thể hoạt động theo bầy đàn.

Với hiệu quả tác chiến ấn tượng, việc trang bị UAV tích hợp AI đang trở thành cuộc đua chiến lược giữa Nga và Ukraine. Bên nào giành ưu thế trong cuộc chạy đua này sẽ có lợi thế đáng kể trên chiến trường.

Ngày 13/02/2025, công ty công nghệ quốc phòng châu Âu Helsing thông báo sản xuất 6.000 UAV tấn công HX-2 tích hợp AI cho Ukraine. Theo Helsing, HX-2 được thiết kế theo hình chữ X, có tầm bay lên tới 100 km và sử dụng AI để tự động vượt qua vùng tác chiến điện tử, tấn công mục tiêu mà không cần điều khiển liên tục từ con người.

Khi được triển khai trong hệ thống trinh sát-tấn công Altra do Helsing phát triển, HX-2 có thể hoạt động theo mô hình “bầy đàn” chỉ với một người điều khiển. Nhóm UAV này có khả năng phối hợp tác chiến, phân chia nhiệm vụ và tối ưu hóa lộ trình tiếp cận mục tiêu.

Trong khi đó, ngày 23/01/2025, hãng tin Tass đưa tin Nga đã triển khai 3.000 UAV Mikrob tích hợp AI tới chiến trường Ukraine. Theo ông Alexander Gryaznov, quan chức cấp cao từ nhà phát triển UAV Mikrob, công nghệ AI giúp UAV này tăng đáng kể hiệu suất chiến đấu và giảm sự phụ thuộc vào con người.

Tính tự động cao cùng AI khiến Mikrob khó bị đánh chặn hoặc bắn hạ, đồng thời cho phép Nga thực hiện các chiến dịch cường độ cao và tấn công quy mô lớn. Nga cũng có kế hoạch mở rộng số lượng UAV AI trong bối cảnh xung đột leo thang.

Giới chuyên gia quân sự nhận định rằng việc sử dụng UAV AI theo nhóm có thể thay đổi chiến thuật chiến tranh, mang lại khả năng cơ động cao và tấn công chính xác. Đồng thời, công nghệ này giúp giảm tổn thất nhân sự, khiến UAV AI trở thành ưu tiên hàng đầu trong chiến tranh hiện đại.

(Theo RK)

Hạ Thảo