Ma trận hàng giả - xử lý hình sự KOLS, người nổi tiếng vi phạm?

Sau nhiều vụ việc người nổi tiếng vướng lao lý về quảng cáo lố hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng như hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục hay gần đây vợ chồng ca sĩ Đoàn Di Băng… các chuyên gia cho rằng, đây là xử lý vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh bằng chế tài hành chính hoặc chế tài hình sự chứ không phải là “hình sự hóa quan hệ kinh tế”.

Đoàn Di Băng khi quảng cáo dầu gội do công ty của chồng sản xuất.

Đại biểu Phạm Văn Hòa.

Việc cơ quan chức năng truy cứu trách nhiệm hình sự đối với những người nổi tiếng tiếp tay cho hàng giả là rất cần thiết để lấy lại niềm tin nơi người dân.

Tuy nhiên, liên quan đến hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, nguồn gốc, cội rễ chính là chất lượng sản phẩm hàng hóa. Vừa rồi, tôi và nhiều đại biểu Quốc hội cũng đặt vấn đề với Chính phủ cũng như có ý kiến đối với Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Hàng giả có nhiều loại như hàng trôi nổi từ nước ngoài tuồn vào, hàng trong nước nhái nhãn mác, hàng có chất lượng không đảm bảo theo như đăng ký với các cơ quan chức năng…

Tôi cho rằng, cần có tư duy chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Cơ quan quản lý nhà nước quản lý trước tiên về mặt cấp phép đăng ký kinh doanh cho doanh nghiệp, cùng đó, phối hợp thực hiện hậu kiểm hàng hóa, sản phẩm về chất lượng thực tế.

Thực tế, thời gian qua việc hậu kiểm bị buông lỏng. Một số cán bộ, công chức, viên chức vướng vòng lao lý cũng có việc chống lưng, bao che, nhận hối lộ để làm ngơ cho hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường.

Việc cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, quản lý, đấu tranh với hàng giả, gian lận thương mại, lừa dối người tiêu dùng là chủ trương đúng của Đảng, Nhà nước.

Thời gian qua, Chính phủ, các bộ ngành, địa phương, lực lượng chức năng đã có nhiều chỉ đạo, biện pháp quyết liệt và bước đầu đã đấu tranh, ngăn chặn nhiều vụ hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại. Có thể nói rằng chưa khi nào việc đấu tranh ngăn chặn đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ lại được triển khai đồng bộ, quyết liệt như giai đoạn hiện nay.

Đáng chú ý, cùng với khởi tố các vụ án hình sự về tội sản xuất buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, lương thực, thực phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm…với số lượng đặc biệt lớn, có nhiều người nổi tiếng trên mạng xã hội cũng bị khởi tố như Quang Linh Vlog, Hằng Du Mục, hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên…Gần đây, cơ quan chức năng cũng xác định công ty của chồng ca sĩ Đoàn Di Băng có dấu hiệu sai phạm khi nhiều sản phẩm không đảm bảo chất lượng đã bị thu hồi và hồ sơ đã chuyển cho cơ quan điều tra xem xét xử lý dấu hiệu hình sự.

Đây là hoạt động áp dụng pháp luật, là việc phát hiện xử lý vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh bằng chế tài hành chính hoặc chế tài hình sự chứ không phải là “hình sự hóa quan hệ kinh tế”. Thực chất, “hình sự hóa” là khái niệm dùng trong lĩnh vực lập pháp, theo đó Nhà nước sẽ quy định một hành vi trước đó chỉ là quan hệ dân sự, kinh tế, hành chính, lao động…nhưng nay trở thành quan hệ hình sự, được quy định là một tội danh hoặc tăng mức chế tài.

Bởi vậy, chủ trương của Chính phủ không phải là hình sự hóa mà là áp dụng pháp luật triệt để, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm để lập lại trật tự kinh doanh, tăng cường quản lý kinh tế, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Đồng thời với việc xử lý cũng sẽ phát hiện ra lỗ hổng pháp luật, thiếu sót bất cập về cơ chế, về nhân lực, về cơ sở vật chất để kịp thời bổ sung hoàn thiện để xây dựng cơ chế chính sách phù hợp cho công tác quản lý kinh tế trong giai đoạn hiện nay.

Ông Vũ Văn Trung, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (VUSTA)

Thời gian qua, lực lượng chức năng đã điều tra, triệt phá nhiều đường dây liên quan hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Là lãnh đạo Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, tôi hoan nghênh và cám ơn các cơ quan chức năng đã tích cực vào cuộc, trong đó có việc đẩy mạnh xử lý hình sự người nổi tiếng quảng cáo bán hàng giả!

Ở góc độ Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam, tôi khuyến cáo người tiêu dùng vì quyền lợi và an toàn sức khỏe của chính mình, nên thận trọng, không nên chỉ tin vào những lời quảng cáo của người nổi tiếng, mà nên xem xét kỹ nguồn gốc và chất lượng sản phẩm trước khi mua.

Thay mặt cộng đồng người tiêu dùng cả nước, Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam kêu gọi những người nổi tiếng hãy nêu cao hơn nữa ý thức và trách nhiệm công dân của mình, không vì lợi ích mà thực hiện quảng cáo bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, gây hiểu lầm và thiệt hại cho người tiêu dùng. Đồng thời, mong muốn và kiến nghị các cơ quan chức năng sớm có giải pháp mạnh để chặn đứng nạn hàng giả, hàng nhái.

Giải pháp mạnh để “chặn đứng” hàng giả, hàng nhái

Ghi nhận thời gian qua, các cơ quan chức năng đã vào cuộc quyết liệt, xử lý được nhiều vụ việc lớn, trong đó có những vụ việc buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng về chăm sóc sức khỏe người dân, ĐBQH Nguyễn Quốc Luận (Yên Bái) đề nghị các cơ quan chức năng phải quyết liệt, mạnh tay hơn nữa, có chế tài xử lý mạnh. Không chỉ thực hiện trong các đợt cao điểm, phải làm thường xuyên, liên tục để chấn chỉnh, mà tiến tới phải chấm dứt được nạn hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng này. Có thể nói, "đây cũng là tội giết người, vì dùng hàng giả, hàng nhái không chữa được bệnh nan y...”.

Đại biểu Luận dẫn ý kiến cử tri: “Không hiểu sao có cơ quan quản lý từ trung ương đến địa phương mà cứ khi nào cơ quan công an vào cuộc mới phanh phui, xử lý, còn cơ quan địa phương không phát hiện ra được; cử tri hết sức phân vân".

Giai đoạn vừa qua, các cơ quan chức năng đã phát hiện ra những ổ lớn về hàng giả, đặc biệt là liên quan đến sức khỏe con người cho thấy sự báo động xuống cấp của những người kinh doanh vô lương tâm đối với xã hội.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, thứ nhất lỗi về quản lý. Cơ quan quản lý kiểm soát chưa chặt, hậu kiểm cũng chưa chuẩn nên để hàng lậu, hàng giả lọt ra thị trường một thời gian dài. Để ngăn chặn tình trạng trên, trước hết, việc quản lý, nhất là quản lý từ khâu cấp phép. Thứ hai là kiểm tra thường xuyên, kết hợp với thanh tra định kỳ. Nếu không kiểm tra thường xuyên thì sẽ không phát hiện được các vi phạm.

Theo tôi, việc quản lý sắp tới nên tập trung về một đầu mối, không nên để quá nhiều cơ quan quản lý. Nhiều đầu mối thì “người nọ nhìn người kia” cuối cùng người gánh chịu nhất hậu quả là người dân.

Xin cảm ơn các chuyên gia về cuộc trao đổi trên!

Công an điều tra mỹ phẩm Đoàn Di Băng quảng cáo

Ngày 27/5, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) ra quyết định thu hồi Giấy chứng nhận “Thực hành tốt sản xuất mỹ phẩm” đối với Công ty Cổ phần nhà máy y tế EBC Đồng Nai (KCN Giang Điền, Đồng Nai). Lý do thu hồi là công ty không tuân thủ các nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt sản xuất mỹ phẩm” của Hiệp hội các nước Đông Nam Á (CGMP-ASEAN). Sở Y tế Đồng Nai được yêu cầu rà soát, kiểm tra điều kiện sản xuất mỹ phẩm để thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm số 24/CNĐĐKSXMP-ĐN cấp ngày 10/1/2025 theo quy định.

Cục Quản lý Dược yêu cầu hai sở này chuyển hồ sơ sai phạm của Công ty TNHH thương mại dịch vụ VB Group (TPHCM) và Công ty EBC Đồng Nai đến cơ quan công an để điều tra xử lý vi phạm theo thẩm quyền.

Công ty EBC Đồng Nai là doanh nghiệp được Công ty VB Group (do chồng Đoàn Di Băng là ông Nguyễn Quốc Vũ đại diện pháp luật) đặt hàng sản xuất mỹ phẩm. Gần đây, nhà chức trách phát hiện 3 mẫu mỹ phẩm của công ty này gồm dầu gội đầu Hanayuki - chai 300g (số lô 0010125, NSX: 5/1/2025; HD: 4/1/2027); Kem chống nắng toàn thân Hanayuki Sunscreen Body - Hộp 1 tuýp 100g (số lô 0010125, NSX: 6/1/2025; HD: 5/1/2027) và Dầu xả Hanayuki Conditioner - Chai 300g (số lô 0010125, NSX: 5/1/2025, HD: 4/1/2027) vi phạm chất lượng.

Cơ quan chức năng tại Đồng Nai thống nhất khởi tố vụ án liên quan sản phẩm kem chống nắng để điều tra, xử lý. Ngày 24/5, Cục Quản lý dược yêu cầu Công ty cổ phần nhà máy y tế EBC Đồng Nai tạm dừng hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm.

Hải Ninh thực hiện