Lý do ông Trump muốn kiểm soát hoàn toàn Bộ Quốc phòng Mỹ

Tổng thống Trump “thanh lọc” đội ngũ sĩ quan cấp cao

Cụ thể, ông Trump đã cách chức các quan chức quốc phòng hàng đầu gồm Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ - tướng Charles “CQ” Brown và Tư lệnh tác chiến hải quân Mỹ - đô đốc Lisa Franchetti (nữ tư lệnh đầu tiên của hải quân Mỹ).

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Getty.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cũng công bố ông đang tìm kiếm các đề cử thay thế các luật sư quân sự chủ chốt bên trong cả lục quân, không quân và hải quân Mỹ.

Đáng chú ý, các quan chức này bị cách chức không phải vì năng lực yếu kém trên chiến trường hay thái độ bất tuân thượng cấp.

Nhiều dấu hiệu cho thấy Tổng thống Trump muốn tái sinh Lầu Năm Góc để ông có thể kiểm soát hoàn toàn cơ quan này. Ông Trump đang gửi đi tín hiệu rằng tại những vị trí như thế này, lòng trung thành là yếu tố đầu tiên cần có rồi mới đến chuyên môn quân sự.

Ông Trump vốn bị ám ảnh về quân đội Mỹ từ thuở xưa. Ông theo học một trường nội trú theo phong cách quân sự ở New York. Một trong những vị anh hùng của ông là tướng George Patton - một chỉ huy chiến trường xông xáo trong Thế chiến II.

Ngay khi nhậm chức tổng thống Mỹ trong nhiệm kỳ đầu của mình, ông Trump đã nhanh chóng bao quanh mình bằng các viên tướng cấp cao. Tướng 4 sao về hưu John Kelly là chánh văn phòng Nhà Trắng thứ 2 của ông. Tướng 4 sao về hưu James Mattis là bộ trưởng quốc phòng đầu tiên của ông, tướng 3 sao đương nhiệm McMaster là cố vấn an ninh quốc gia thứ 2 của ông.

Ông Trump rất thích nói về “các vị tướng của tôi”, say mê khía cạnh lễ nghi kiểu nam tính trong vai trò tổng tư lệnh.

Nhà lãnh đạo Mỹ rất ấn tượng về các vũ khí khí tài mà Pháp phô diễn tại Paris hồi năm 2016. Và ông đã chỉ đạo Lầu Năm Góc tổ chức một cuộc phô diễn tương tự cho diễn văn của ông nhân ngày Độc lập của nước Mỹ vào ngày 4/7/2019.

Quan hệ xấu đi giữa ông Trump và các viên tướng nhiệm kỳ đầu

Thế rồi quan hệ thân thiện giữa ông Trump và các viên tướng của mình xấu đi theo thời gian do mỗi ông Kely, Mattis và McMaster đều không đáp ứng được mong muốn của ông Trump.

Ông McMaster muốn duy trì và mở rộng sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Afghanistan trong khi ông Trump đã từ lâu muốn rút quân ra khỏi Afghanistan. Sau khi ông McMaster ra đi, Tổng thống Trump khi ấy đã chỉ đạo đàm phán với lực lượng Taliban về việc rút hoàn toàn quân Mỹ khỏi Afghanistan.

Sự đoạn tuyệt của ông Trump với tướng Mattis xảy ra liên quan đến cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tại Syria. Tướng Mattis tin rằng quân Mỹ nên ở lại Syria sau khi IS bị đánh bại tại đó nhằm ngăn chặn bất cứ sự trở lại nào của nhóm khủng bố Hồi giáo này, cũng như để bảo vệ lực lượng người Kurd khỏi những cuộc tấn công của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ. Về phần mình, ông Trump vẫn khăng khăng muốn rút quân khỏi Syria.

Ngày 19/12/2018, Tổng thống Trump đăng tải lên mạng xã hội Twitter (nay là mạng X) mệnh lệnh của mình về việc rút hết quân Mỹ khỏi Syria. Ngày hôm sau, tướng Mattis gặp ông Trump tại Văn phòng Bầu dục và cố gắng thuyết phục Tổng thống đảo ngược quyết định của mình. Ông Trump không nhượng bộ và thế rồi ông Mattis từ chức.

Cựu Chánh văn phòng Nhà Trắng Kelly thời ông Trump trước đây cũng từng nỗ lực ngăn ông Trump đột ngột rút quân khỏi Afghanistan hoặc khối quân sự NATO. Trong khi đó, Tổng thống Trump ghét bị ‘quản lý”. Quan hệ giữa ông Trump và tướng Kelly vì vậy lại xấu đi. Ông Kelly rời Nhà Trắng vào tháng 12/2018.

Sự đoạn tuyệt mang tính quyết định giữa Tổng thống Trump (nhiệm kỳ 1) và các sĩ quan chủ chốt của quân đội Mỹ xuất hiện trong dịp biểu tình rầm rộ trên toàn quốc để phản đối vụ cảnh sát Minneapolis hạ sát người nam giới da đen George Floyd vào ngày 25/5/2020.

Hồi đó, sau khi từ chức, ông Mattis nói rất ít về ông Trump. Nhưng nay ông Mattis đã đưa ra tuyên bố chấn động: “Trong đời tôi, Donald Trump là vị tổng thống đầu tiên không cố gắng đoàn kết nhân dân Mỹ lại, thậm chí cũng không giả vờ như vậy. Thay vào đó, ông ấy chia rẽ chúng ta”.

Mark Esper (cựu sĩ quan lục quân Mỹ) đã thay thế vị trí của ông Mattis làm Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ của ông Trump thời điểm đó. Khi ấy, ông Esper nói rằng ông không ủng hộ việc sử dụng binh sĩ Mỹ để ngăn chặn biểu tình - điều mà ông Trump giai đoạn đó đe dọa thực thi. Và rồi cũng đến lượt ông Esper bị sa thải 6 tháng sau đó.

Sau vụ bạo động do những người ủng hộ ông Trump tiến hành tại đồi Capitol ở Washington vào ngày 6/1/2021, căng thẳng giữa ông Trump và Lầu Năm Góc lại xảy ra lần nữa. Khi đó, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Mark Milley, đã gọi cho Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc để thông báo rằng không có khả năng Mỹ tấn công quân sự nhằm vào Trung Quốc. Trên mạng Twitter, ông Trump gợi ý phải “hành quyết” ông Milley vì đã điện đàm với viên tướng Trung Quốc.

Trung Hiếu/VOV.VN biên dịch Nguồn: CNN