Lý do ông Trump đột ngột 'quay xe' với TikTok

Trong nhiệm kỳ đầu tiên vào năm 2020, ông Donald Trump chỉ trích TikTok - ứng dụng do Trung Quốc sáng lập - là mối đe dọa với an ninh quốc gia Mỹ. Khi chỉ còn chưa đầy một tháng nữa nhậm chức cho nhiệm kỳ 2, ông Trump lại gọi TikTok là “phương tiện độc đáo cho quyền tự do ngôn luận”.

Nhận xét này nằm trong bản tường trình ông Trump đệ lên Tòa án Tối cao Mỹ hôm 27/12, trong đó yêu cầu thẩm phán dừng lệnh cấm TikTok có hiệu lực vào tháng 1/2025 để ông có thể “đàm phán một nghị quyết” cứu nền tảng này.

Trước đó, một đạo luật được lưỡng đảng thông qua và Tổng thống Mỹ Joe Biden ký vào tháng 4 kêu gọi ByteDance - công ty mẹ của TikTok - hoặc bán ứng dụng cho một công ty ngoài Trung Quốc, hoặc bị cấm.

Nhà Trắng và Quốc hội lập luận quyền sở hữu của Trung Quốc gây rủi ro cho an ninh quốc gia vì lượng lớn dữ liệu nền tảng này sở hữu, cũng như khả năng Bắc Kinh dùng TikTok phát tán thông tin tuyên truyền.

Theo New York Times, ông Trump "chung thuyền" với ý kiến này, trước khi trở thành ngôi sao TikTok với 14,7 triệu người theo dõi.

Năm 2020: “Chúng ta sẽ cấm TikTok”

Ban đầu, ông Trump khó chịu với TikTok chủ yếu vì tức giận với cách Trung Quốc xử lý đại dịch Covid-19.

Vào tháng 7/2020, ông khẳng định Nhà Trắng đang cân nhắc lệnh cấm “vì những gì xảy ra với Trung Quốc và với loại virus này, những gì họ đã làm với đất nước này và với toàn thế giới thật đáng xấu hổ”.

Vài ngày sau đó, trên Không lực Một, ông Trump tiếp tục nói: “Về TikTok, chúng ta sẽ cấm tại Mỹ”.

So với 4 năm trước, ông Trump dường như đang mềm mỏng hơn với TikTok. Ảnh: Reuters.

Ngày 6/8/2020, ông Trump hành động. Một lệnh hành pháp được ban hành đã cảnh báo việc TikTok thu thập dữ liệu khổng lồ “có thể giúp Trung Quốc tiếp cận thông tin cá nhân và độc quyền của người Mỹ, theo dõi vị trí của các nhân viên và nhà thầu liên bang, xây dựng hồ sơ thông tin cá nhân để tống tiền và gián điệp doanh nghiệp".

"Những rủi ro là có thật", lệnh cho biết.

Tháng 9/2020, ông Trump chấp thuận một thỏa thuận cho phép hai công ty lớn của Mỹ là Oracle và Walmart nắm giữ cổ phần tại TikTok. Tuy nhiên, thỏa thuận này đã tạm gác lại sau khi Nhà Trắng chuyển giao cho chính quyền mới.

Một thẩm phán liên bang đã chặn nỗ lực cấm TikTok của ông Trump, cho rằng ông vượt quá thẩm quyền. Sau đó, ông Biden thu hồi lệnh vào năm 2021 khi Quốc hội Mỹ xem xét luật mới.

Năm 2024: “Người trẻ sẽ phát điên nếu không có” TikTok

Hồi tháng 3, ông Trump đột ngột thay đổi lập trường về TikTok, lên án phe đa số lưỡng đảng tại Quốc hội vì đã thúc đẩy một dự luật dựa trên đúng quan điểm của ông 4 năm trước.

Cú lật ngược này diễn ra vào cùng thời điểm tổng thống đắc cử gặp Jeff Yass - nhà tài trợ lớn của đảng Cộng hòa, người nắm đáng kể cổ phần của ByteDance.

Ông Trump tuyên bố hai người không thảo luận về ByteDance, song ông Yass là người hỗ trợ thành lập công ty thương mại Susquehanna International Group và là một trong những người ủng hộ lớn nhất của nhóm vận động hành lang chống thuế Club for Growth. Nhóm đã thuê Kellyanne Conway, cựu cố vấn cấp cao của ông Trump, vận động hành lang cho TikTok tại Washington.

Ông Trump nói vẫn coi TikTok là mối đe dọa an ninh quốc gia, nhưng giới trẻ "sẽ phát điên” nếu không có nền tảng này, đồng thời khẳng định chống lại TikTok sẽ có lợi cho "kẻ thù của người dân" Facebook.

Trong chiến dịch tranh cử 2024, TikTok trở thành phương tiện giúp ông Trump tiếp cận nhóm cử tri trẻ tuổi. Con trai út Barron cũng khuyến khích cha mình dựa vào TikTok để vận động những người trẻ tuổi.

Hồi tháng 9, ông Trump đăng một video lên Truth Social và tự hào đã lập kỷ lục trên TikTok. “Giờ đây tôi là ngôi sao lớn trên TikTok”, ông nói. “Chúng tôi sẽ không động tới TikTok nhưng phe kia thì có. Vì vậy, nếu bạn thích TikTok, hãy bỏ phiếu cho Trump”.

Tài khoản TikTok của ông Trump có 14,7 triệu người theo dõi.

Eric Wilson - chiến lược gia về kỹ thuật số của đảng Cộng hòa - nhận định ông Trump tận dụng thành công TikTok theo cách những nhà lập pháp khác không làm được.

“Nếu TikTok tồn tại, đảng Cộng hòa phải tìm ra cách vận động tranh cử và tiếp cận cử tri trên nền tảng này. Donald Trump chắc chắn sẽ tìm ra đường hướng làm chuyện đó”, ông Wilson nói.

Trong khi đó, Geoff Garin - chiến lược gia đảng Dân chủ - lưu ý ông Trump sẽ bất đồng quan điểm với nhiều đảng viên Cộng hòa vốn lo ngại về quyền sở hữu của Trung Quốc với ứng dụng này.

“Sự thay đổi chóng mặt của Trump dường như chỉ xoay quanh ảnh hưởng của một nhà tài trợ và phải miễn cưỡng từ bỏ lượng người theo dõi trên nền tảng này”, ông Garin nói, ám chỉ tới ông Yass. “Điều này xuất phát từ lợi ích cá nhân, không phải dựa trên nguyên tắc hay lợi ích quốc gia”.

Tháng 12/2024: Lệnh cấm sẽ tạo ra một “tiền lệ nguy hiểm”

Ông Trump hiện coi mình là vị cứu tinh của TikTok.

Theo một nguồn tin, ông Trump đã gặp các giám đốc điều hành của TikTok hôm 16/12 ở khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago. Cuộc gặp gỡ diễn ra cùng ngày công ty yêu cầu Tòa án Tối cao tạm thời chặn luật áp dụng vào ngày 19/1/2025. Theo người trong cuộc, trong cuộc gặp, TikTok đã nói ông Trump nên là người quyết định số phận của nền tảng này.

Bản tường trình gửi lên Tòa án Tối cao hôm 27/12 ghi: “Tổng thống Trump phản đối lệnh cấm TikTok tại Mỹ vào thời điểm này và tìm kiếm cách giải quyết vấn đề thông qua chính trị sau khi ông nhậm chức”.

Mặc dù không đưa ra lập trường về các lập luận pháp lý ủng hộ và phản đối luật, ông Trump gọi những tác động của Tu chính án thứ 1 với lệnh cấm TikTok là "toàn diện và đáng lo ngại". Trong khi đó, TikTok khẳng định luật đã vi phạm Tu chính án thứ 1 theo Hiến pháp Mỹ.

Bản tường trình cũng cảnh báo về "tiền lệ nguy hiểm trên toàn cầu" liên quan tới việc kiểm duyệt của chính phủ, “thực thi quyền lực đóng cửa toàn bộ một nền tảng truyền thông xã hội chủ yếu dựa trên lo ngại về những phát biểu không được ưa thích trên nền tảng đó".

Ông Trump nhậm chức vào ngày 20/1/2025, một ngày sau khi luật có hiệu lực. Tòa án Tối cao sẽ nghe các lập luận tại phiên họp đặc biệt vào ngày 10/1/2025.

Phương Linh