Lùi tăng thuế bia rượu: Cân đối nguồn thu và sức khỏe thị trường

Trong dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh thời điểm áp dụng thuế suất mới đối với mặt hàng bia, rượu từ năm 2026 sang năm 2027. Đây là một bước đi cho thấy sự thận trọng và linh hoạt trong quá trình xây dựng chính sách thuế, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế của thị trường, đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị thích ứng.

Ảnh minh họa.

Theo nội dung dự thảo, thuế suất tiêu thụ đặc biệt với rượu từ 20 độ trở lên sẽ tăng dần từ mức 65% lên 90% vào năm 2030. Đối với rượu dưới 20 độ, mức tăng từ 35% lên 60%. Mặt hàng bia cũng được điều chỉnh tương tự, thể hiện định hướng dài hạn của Nhà nước trong quản lý tiêu dùng các sản phẩm có nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng.

Tuy nhiên, với bối cảnh nhiều doanh nghiệp ngành đồ uống vẫn đang trong quá trình phục hồi sau dịch COVID-19, việc lùi thời gian tăng thuế sẽ giúp họ có thêm dư địa để ổn định sản xuất, đầu tư công nghệ sạch và đáp ứng các quy định về môi trường.

Theo thống kê, ngành bia – rượu đóng góp khoảng 60.000 tỷ đồng mỗi năm vào ngân sách, trong đó riêng thuế tiêu thụ đặc biệt chiếm hơn 40.000 tỷ. Tuy vậy, trong ba năm qua, doanh thu và lợi nhuận toàn ngành liên tục giảm, đặc biệt ở nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa. Nhiều đơn vị cho biết chi phí nguyên liệu tăng, sức mua suy yếu và yêu cầu chuyển đổi xanh khiến việc vận hành gặp không ít thách thức.

Với đề xuất điều chỉnh lộ trình, doanh nghiệp có thêm thời gian xây dựng chiến lược tài chính, đổi mới mô hình sản xuất, qua đó vừa tuân thủ chính sách thuế mới, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh.

Thuế tiêu thụ đặc biệt là công cụ quan trọng để định hướng tiêu dùng và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tuy nhiên, theo giới chuyên môn, việc triển khai cần có lộ trình cụ thể, tính đến năng lực sản xuất, sức mua của thị trường và khả năng hấp thụ của doanh nghiệp.

Việc điều chỉnh thời gian áp dụng thuế suất mới sang năm 2027 là minh chứng cho cách tiếp cận chính sách lấy thực tiễn làm nền tảng, vừa đảm bảo mục tiêu thu ngân sách, vừa hỗ trợ ổn định thị trường trong giai đoạn chuyển tiếp.

Đại diện một doanh nghiệp ngành bia cho biết: “Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ chính sách thuế hướng tới kiểm soát tiêu dùng và thúc đẩy phát triển bền vững. Tuy nhiên, với tình hình hiện nay, việc có thêm một năm để chuẩn bị sẽ giúp doanh nghiệp chủ động hơn trong đầu tư, đào tạo nhân lực và hoàn thiện chuỗi cung ứng.”

Cùng với thuế, ngành đồ uống cũng đang từng bước tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường ngày càng chặt chẽ như thu hồi bao bì, giảm phát thải và sử dụng nguyên liệu thân thiện. Đây là một phần trong định hướng kinh tế tuần hoàn mà Chính phủ đang thúc đẩy, đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư lớn về công nghệ và thay đổi tư duy sản xuất.

Mặt khác, với người tiêu dùng, lộ trình tăng giá bán sản phẩm cũng cần được cân nhắc kỹ để tránh gây xáo trộn hành vi tiêu dùng, đặc biệt tại các khu vực nông thôn hoặc vùng sâu, vùng xa.

Chính vì vậy, đề xuất lùi thời điểm áp dụng thuế mới là bước đi đúng hướng, bảo đảm chính sách thuế tiếp tục đóng vai trò điều tiết nhưng không gây xáo trộn quá lớn cho thị trường.

Bích Ngọc