Lòng se điếu: Đặc sản tiền triệu hay nguy cơ từ hóa chất?

Trong những năm gần đây, lòng se điếu – một phần nội tạng hiếm của heo – đã trở thành món đặc sản được nhiều người sành ăn săn lùng, dù giá bán có thể lên tới 3 – 4 triệu đồng mỗi kg. Tuy nhiên, song song với sự nổi tiếng và giá trị kinh tế cao là một thực tế đáng lo ngại: tình trạng làm giả lòng se điếu bằng hóa chất ngày càng phổ biến, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng.

Lòng se điếu vì sao lại đắt đỏ đến vậy?

Lòng se điếu thực chất là một đoạn ruột non đặc biệt của heo, có hình dáng tròn đều như ống điếu thuốc lào – từ đó cái tên "se điếu" ra đời. Loại lòng này có thành dày, lớp mỡ mỏng và giòn, khi chế biến sẽ cho hương vị béo ngậy nhưng không hôi, không ngấy như các loại lòng khác. Tuy nhiên, mỗi con heo chỉ có một đoạn lòng se điếu ngắn, khoảng 20–25 cm, và thường chỉ xuất hiện ở những con heo cái nuôi lâu năm, đặc biệt là heo nái nuôi theo phương pháp truyền thống.

Lòng se điếu thật có màu sắc tự nhiên, lớp mỡ mỏng, giòn và béo, tạo nên hương vị đặc biệt khi chế biến.

Chính bởi yếu tố hiếm có, khó tìm, lòng se điếu được xem là đặc sản "có tiền cũng khó mua". Giá bán dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng mỗi lạng, phụ thuộc vào độ tươi, nguồn gốc và cách sơ chế. Một số nhà hàng cao cấp thậm chí đưa lòng se điếu vào thực đơn với giá thành không thua kém các loại thịt ngoại nhập đắt đỏ.

Hóa chất nào đang được sử dụng làm giả lòng se điếu?

Cũng giống như nhiều loại thực phẩm cao cấp khác, lòng se điếu nhanh chóng trở thành mục tiêu của những chiêu trò làm giả, gian lận thương mại. Thay vì lấy từ những con heo đạt chuẩn, nhiều nơi đã lấy lòng thường, thậm chí lòng già rồi sử dụng hóa chất để biến tấu thành "lòng se điếu" giả mạo.

Theo các chuyên gia thực phẩm và cơ quan chức năng, một số hóa chất bị cấm hoặc chỉ được dùng trong công nghiệp đang bị lạm dụng trong quá trình làm giả lòng, bao gồm:

Formol (Formaldehyde): Đây là một chất bảo quản độc hại, thường dùng để ướp xác trong y học, tuyệt đối không được phép sử dụng trong thực phẩm. Tuy nhiên, do khả năng giữ cho lòng không bị ôi thiu, nhiều cơ sở vẫn sử dụng lén lút.

Hydrogen peroxide (Oxy già công nghiệp): Dùng để tẩy trắng, làm sạch mùi hôi của lòng già, nhưng để lại dư lượng có thể gây viêm loét niêm mạc dạ dày và ruột.

Thuốc tẩy Javen (Sodium hypochlorite): Một chất có tính ăn mòn mạnh, có thể gây tổn thương thực quản nếu sử dụng thực phẩm còn tồn dư.

Hầu hết các hóa chất này đều không được đào thải hoàn toàn dù đã nấu chín. Việc sử dụng thường xuyên có thể gây các tác hại nghiêm trọng:

Ngộ độc cấp tính: Buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng sau khi ăn.
Viêm loét dạ dày – ruột mãn tính: Do tiếp xúc lâu dài với chất tẩy rửa.
Tăng nguy cơ ung thư: Đặc biệt là ung thư dạ dày, thực quản, ruột kết – đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo với formaldehyde.

Người tiêu dùng cần làm gì để tự bảo vệ mình?

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái tràn lan, ý thức tiêu dùng an toàn là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Lòng se điếu giả thường bị tẩy trắng và xử lý qua hóa chất, có màu sắc bất thường và mùi lạ khi nấu.

Một số lưu ý khi chọn mua lòng se điếu:

Chọn nơi bán uy tín: Ưu tiên mua ở siêu thị, cửa hàng chuyên doanh nội tạng hoặc các đơn vị có chứng nhận an toàn thực phẩm.
Quan sát kỹ hình dáng và màu sắc: Lòng se điếu thật thường có màu hồng nhạt, lớp mỡ mỏng, không quá trắng bệch. Không nên chọn lòng có màu trắng đục, mùi quá thơm hoặc quá sạch một cách bất thường.
Dùng khứu giác và cảm giác khi chạm: Lòng thật có mùi đặc trưng, hơi hôi nhưng không nồng. Lòng giả thường không mùi hoặc có mùi hóa chất nhẹ. Khi sờ vào, lòng thật có độ đàn hồi tốt, không quá trơn nhẫy.
Khi chế biến: Nếu lòng có mùi hắc, ra nhiều nước lạ hoặc không giữ được độ giòn vốn có, nên ngưng sử dụng và báo với cơ quan chức năng nếu nghi ngờ gian lận thực phẩm.

Lòng se điếu là một món ăn truyền thống, gắn liền với ẩm thực dân gian và là "của hiếm" trong thế giới nội tạng heo. Tuy nhiên, với sự khan hiếm tự nhiên và giá trị kinh tế cao, loại đặc sản này đang bị lợi dụng, làm giả bằng hóa chất, đặt sức khỏe người tiêu dùng vào vòng nguy hiểm.

Hãy là người tiêu dùng thông minh, chọn thực phẩm an toàn, xuất xứ rõ ràng – đó không chỉ là bảo vệ bản thân, mà còn góp phần xây dựng một môi trường tiêu dùng lành mạnh cho cộng đồng.

Bs Vũ Tú