'Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ' trong đầu tư: Doanh nghiệp cần lời cam kết rõ ràng, minh bạch

Chiều 28/3, Báo Pháp luật Việt Nam phối hợp với Tạp chí Pháp luật và Phát triển (Hội Luật gia Việt Nam) tổ chức Hội nghị thông tin về Hội thảo quốc tế với chủ đề “Hoàn thiện thể chế nhằm hiện thực hóa nguyên tắc ‘Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ’ trong lĩnh vực đầu tư”.

Phát biểu tại Hội nghị, TS Vũ Hoài Nam, Tổng Biên tập Báo Pháp luật Việt Nam cho biết, Hội thảo với chủ đề “Hoàn thiện thể chế nhằm hiện thực hóa nguyên tắc ‘Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ’ trong lĩnh vực đầu tư” được tổ chức nhằm xác định các giá trị thúc đẩy và những rào cản trong thể chế hiện hành về đầu tư, trực tiếp hướng tới hiện thực hóa nguyên tắc “Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.

Toàn cảnh Hội nghị. (Ảnh: Định Trần)

Trao đổi riêng với phóng viên Báo Nhà báo và Công luận, GS.TS Lê Hồng Hạnh, Tổng Biên tập Tạp chí Pháp luật và Phát triển cho biết: Vừa qua, Việt Nam đã thông qua nhiều luật liên quan tới đầu tư, đồng thời ban hành các nhiều chính sách khác nhau để kêu gọi đầu tư trong nước và cả vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào nền kinh tế. Tuy nhiên, trong quá trình triển thực tiễn thi hành vẫn tồn tại nhiều bất cập.

Đơn cử, năm 2020, Việt Nam đã xóa sổ phương thức đầu tư đổi đất lấy hạ tầng (hợp đồng BT) vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Đến cuối năm 2024, Việt Nam bất ngờ “hồi sinh” hình thức đầu tư này nhằm tận dụng nguồn vốn từ khu vực tư nhân.

Tuy nhiên, tới thời điểm hiện tại, những quy định mới nhất liên quan tới hợp đồng BT vẫn chưa được cơ quan chức năng làm rõ, đặc biệt là quyền lợi của nhà đầu tư tham gia vào hình thức đầu tư này.

Ví dụ, tại Hà Nội, một doanh nghiệp đã bỏ hàng trăm tỷ đồng để lấp cống làm đường. Theo cam kết, doanh nghiệp này sẽ được khai thác mặt bằng hai bên đường mới để làm nhà hàng. Tuy nhiên, chưa kịp khai thác, Hà Nội đã có chủ trương thu hồi lại, điều này gây ra thiệt hại lớn cho doanh nghiệp.

“Đáng lẽ, trong trường hợp đất đai bị thu hồi theo chủ trương mới, hoặc thay đổi quy hoạch, chính quyền địa phương phải có cam kết rõ ràng, minh bạch đền bù thiệt hại cho doanh nghiệp, thậm chí phải hỗ trợ họ tìm địa điểm đầu tư khác”, GS.TS Lê Hồng Hạnh nói.

Trong bối cảnh đó, GS.TS Lê Hồng Hạnh cho rằng, để thực hiện nguyên tắc ‘Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ’ trong lĩnh vực đầu tư, Chính phủ và các địa phương phải có lời cam kết đủ vững chắc với nhà đầu tư, doanh nghiệp về quyền và lợi ích khi rót vốn vào các dự án quan trọng, đi kèm với đó là phải có lộ trình thực hiện rõ ràng, minh bạch trong quá trình triển khai.

“Trên thực tế, có trường hợp chính quyền nhiệm kỳ trước cam kết, nhiệm kỳ sau thay sai họ không thực hiện. Hoặc có trường hợp dự án đã giao cho nhà đầu tư này, nhưng có nhà đầu tư khác rót tiền mạnh tay hơn thì lại hủy, việc chính sách không đồng nhất cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp”, GS.TS Lê Hồng Hạnh nhấn mạnh.

Thông tin thêm về hội thảo, GS.TS Lê Hồng Hạnh nêu rõ, từ việc phát hiện những bất cập, hạn chế trong pháp luật thực định cũng như thực tiễn thi hành, Hội thảo đề xuất các giải pháp khắc phục để thúc đẩy nguyên tắc "Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ", hoàn thiện thể chế nhằm thu hút các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài cho giai đoạn phát triển mạnh mẽ tiếp theo của Đất nước, chiến lược đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc như chủ trương của Đảng được Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, các đại biểu sẽ trao đổi về 3 nhóm chuyên đề với hơn 30 chuyên đề tham luận gồm: Các chuyên đề tổng quan về thể chế và nguyên tắc “Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”; Các chuyên đề về nguyên tắc “Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” trong các lĩnh vực cụ thể; Các chuyên đề về vai trò quản lý nhà nước và giải quyết tranh chấp.

Bên cạnh đó, các đại biểu sẽ lắng nghe, trao đổi, thảo luận các vấn đề xoay quanh việc xác định nội hàm và giá trị của nguyên tắc “Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” trong thu hút đầu tư để phát triển đất nước trong bối cảnh có nhiều biến động về hoạt động đầu tư trong nước và trên thế giới; thời cơ thách thức, nhất là từ những yếu tố bất lợi bên ngoài và nội tại trong nước đã kéo dài nhiều năm trong pháp luật Việt Nam hiện hành, đặc biệt trong Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật đầu tư theo phương thức thức đối tác công tư (PPP), Luật Đấu thầu.

"Hội thảo đồng thời tìm cách xác định những yêu cầu phổ quát quốc tế và yêu cầu đặc thù do bối cảnh Việt Nam mà nguyên tắc “Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” đặt ra gắn với thể chế hiện hành và việc hoàn thiện trong tương lai, nhận diện các giải pháp có khả năng thúc đẩy nguyên tắc “Lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” trở thành động lực thu hút đầu tư phát triển của đất nước", Tổng Biên tập Tạp chí Pháp luật và Phát triển cho hay.

Định Trần