Loạt sứ mệnh khai phá vũ trụ trong năm 2025

Năm 2025 hứa hẹn sẽ bùng nổ với hàng loạt sứ mệnh không gian đầy thú vị và ngoạn mục.

Các sự kiện nổi bật bao gồm hàng loạt nỗ lực đáp tàu lên Mặt trăng, các lần phóng thử nghiệm đáng chú ý của tên lửa Starship khổng lồ bởi SpaceX, những chuyến bay không gian có con người, và các nhiệm vụ lấy mẫu từ tiểu hành tinh.

Dưới đây là một số sự kiện hấp dẫn nhất được dự kiến trong năm tới:

Đổ bộ lên Mặt trăng

Tàu Blue Ghost sẽ hạ cánh và nghiên cứu trên bề mặt Mặt trăng. (Ảnh: Firefly)

Tàu đổ bộ Blue Ghost của Firefly đã phóng từ Florida vào giữa tháng 1 trên tên lửa SpaceX Falcon 9. Mang theo 10 thiết bị của NASA, sứ mệnh kéo dài 60 ngày này sẽ hướng đến khu vực Mare Crisium trên Mặt trăng, nơi tàu sẽ thực hiện các nghiên cứu khoa học trong gần 2 tuần.

Trên cùng tên lửa này cũng có tàu đổ bộ Hakuto-R Mission 2 của công ty ispace Nhật Bản, dự kiến đi theo quỹ đạo tiết kiệm năng lượng và hạ cánh xuống vùng Mare Frigoris trong vòng 4-5 tháng sau khi phóng. Tàu Hakuto-R cũng mang theo một robot tự hành mini tên là Tenacious.

Công ty Intuitive Machines, sau khi hạ cánh thành công lên Mặt trăng với sứ mệnh IM-1 vào tháng 2/2024, sẽ tiếp tục phóng tàu IM-2 sớm nhất vào tháng 2/2025, cũng bằng tên lửa Falcon 9. Sứ mệnh này tập trung vào vùng cực nam của Mặt trăng, mang theo các thiết bị để tìm kiếm nước và dự kiến hạ cánh tại khu vực Shackleton Connecting Ridge.

Các vụ phóng thử của Starship

SpaceX bắt lại tầng đẩy Super Heavy thành công, nhưng tầng trên bị nổ tung trong khí quyển. (Ảnh: SpaceX)

SpaceX có thể được phê duyệt lên tới 25 lần phóng Starship trong năm 2025, biến đây thành tâm điểm của ngành hàng không vũ trụ. Chương trình bay thử nghiệm dự kiến bao gồm các sứ mệnh quan trọng như kết nối hai tàu Starship trên quỹ đạo để thử nghiệm chuyển nhiên liệu và thử nghiệm hệ thống hạ cánh lên Mặt trăng không người lái, phục vụ cho sứ mệnh Artemis 3 của NASA vào năm 2027.

Hôm 16/1, SpaceX đã thực hiện chuyến bay thử nghiệm thứ 7 của Starship từ bệ phóng Starbase ở Texas. Với chiều cao 123 mét, Starship là tên lửa tái sử dụng lớn nhất từng được chế tạo. Một trong những mục tiêu của chuyến bay thử nghiệm này là thu hồi thành công tầng đẩy Super Heavy tại tháp phóng bằng các "cánh tay chopstick" — kỹ thuật mà SpaceX cuối cùng đã thực hiện thành công lần thứ hai.

Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều suôn sẻ. SpaceX mất liên lạc với phần trên của Starship (Ship) sau 8,5 phút bay do một sự cố chưa xác định. Các động cơ Raptor của Ship bị lỗi dần trong giai đoạn đẩy, khiến kế hoạch hạ cánh xuống Ấn Độ Dương không thành.

Bất chấp sự cố, SpaceX vẫn đặt mục tiêu lớn trong năm 2025, nhằm hoàn thiện Starship để phục vụ các sứ mệnh đưa con người định cư trên Mặt trăng và sao Hỏa.

Tàu Juno kết thúc sứ mệnh

Juno là tàu thăm dò sao Mộc và các vệ tinh của nó.

Sứ mệnh Juno của NASA, ra mắt năm 2011 và đến quỹ đạo sao Mộc vào tháng 7/2016, đã mang lại những khám phá ngoạn mục về hành tinh khí khổng lồ này.

Với các công cụ hiện đại, Juno đã giúp làm sáng tỏ những bí ẩn về cơn bão khổng lồ, từ trường mạnh mẽ, và cấu trúc lõi chưa rõ ràng của sao Mộc. Tàu vũ trụ này phát hiện các cơn bão "cỡ Trái đất" ở hai cực và loại sét đặc biệt hình thành bởi sự va chạm của tinh thể băng và amoniac, khác xa sét trên hành tinh chúng ta.

Trong sứ mệnh mở rộng từ năm 2021, Juno tiếp cận các vệ tinh quan trọng như Ganymede, Europa, và Io, đồng thời nghiên cứu chi tiết hơn về khí quyển và hệ thống vành đai của sao Mộc.

Tuy nhiên, sứ mệnh này sẽ kết thúc vào tháng 9/2025 khi Juno lao vào khí quyển sao Mộc, tránh nguy cơ làm ô nhiễm các vệ tinh có thể chứa sự sống như Europa. Đây là một kết thúc tương tự như tàu Cassini của NASA tại sao Thổ năm 2017.

Phóng kính thiên văn SPHEREx

NASA chuẩn bị phóng kính thiên văn SPHEREx, một đài quan sát vũ trụ tối tân, vào tháng 2/2025 từ căn cứ Vandenberg, California, trên tên lửa SpaceX Falcon 9. Sứ mệnh kéo dài 2 năm này sẽ khảo sát toàn bộ bầu trời bằng ánh sáng hồng ngoại gần và ánh sáng quang học, tạo bản đồ 3D của hơn 450 triệu thiên hà và 100 triệu ngôi sao trong Dải Ngân hà.

SPHEREx sẽ nghiên cứu các thiên hà xa xôi, có thể cách xa Trái đất 10 tỷ năm ánh sáng, đồng thời tìm kiếm nước và phân tử hữu cơ trong các khu vực hình thành sao và đĩa bụi quanh các ngôi sao trẻ, nơi hành tinh có thể đang hình thành.

Cứ mỗi 6 tháng, SPHEREx sẽ chụp toàn bộ bầu trời qua 96 dải màu, vượt xa độ phân giải màu của các bản đồ trước đó, cung cấp dữ liệu cho các nhiệm vụ như Kính James Webb. Nhiệm vụ được dẫn dắt bởi tiến sĩ Jamie Bock tại Caltech và JPL, phối hợp cùng nhiều tổ chức quốc tế và viện nghiên cứu trên khắp nước Mỹ.

Dự án Thiên Vấn 2 của Trung Quốc

Trung Quốc sẽ phóng tàu thăm dò các tiểu hành tinh gần Trái đất.

Trung Quốc dự kiến thực hiện sứ mệnh lấy mẫu tiểu hành tinh đầu tiên vào năm 2025 với dự án Thiên Vấn 2 (Tianwen 2). Theo kế hoạch, tàu vũ trụ sẽ được phóng vào tháng 5 trên tên lửa Trường Chinh 3B. Mục tiêu đầu tiên là tiểu hành tinh gần Trái đất Kamo'oalewa, nơi Thiên Vấn 2 sẽ sử dụng hai công nghệ hạ cánh và lấy mẫu khác nhau.

Sau khi thu thập mẫu vật, một khoang hồi quy sẽ được gửi về Trái đất vào năm 2026. Trong khi đó, tàu chính sẽ tiếp tục hành trình kéo dài để nghiên cứu một sao chổi thuộc vành đai chính. Sứ mệnh này không chỉ giúp xác định liệu Kamo'oalewa có phải là mảnh vỡ từ Mặt trăng bị bắn ra bởi tác động thiên thạch hay không, mà còn mở ra triển vọng cho các sứ mệnh lấy mẫu trong không gian sâu của Trung Quốc trong tương lai.

Thiên Vấn 2 đánh dấu một bước tiến mới, tiếp nối chuỗi thành công trong các sứ mệnh không gian gần đây của Trung Quốc như xây dựng trạm không gian riêng, thu thập mẫu từ phía xa của Mặt trăng và hạ cánh trên sao Hỏa.

Thạch Anh (Nguồn: Space)