Loại quả xưa là sản vật tiến vua, nay là đặc sản được săn lùng, vị chua ngọt độc đáo

Không chỉ nổi tiếng với những món ăn cung đình tinh tế, xứ Huế còn sở hữu một loại trái cây đặc sản đã gắn bó hàng trăm năm với mảnh đất ven sông, đó là bưởi thanh trà. Loại quả này tưởng chừng giản dị nhưng lại ẩn chứa câu chuyện văn hóa, lịch sử và kinh tế đặc sắc.

Quả bưởi thanh trà từng là sản vật tiến vua. (Ảnh minh họa)

Trái ngọt mang dấu ấn cung đình

Tư liệu ghi chép cho thấy, từ thế kỷ 17 đến 18, bưởi thanh trà đã có mặt trong danh mục cống phẩm tiến vua. Vị ngọt thanh, múi ráo, ít hạt, để lại dư vị lâu khiến loại quả này được coi như biểu tượng của sự thanh nhã và tinh tế.

Người dân vùng Thủy Biều vẫn còn lưu truyền chuyện cha ông chăm bón vườn cây quanh năm, để đến mùa chọn những trái đẹp nhất dâng lên triều đình.

Trải qua hơn 300 năm, thanh trà vẫn giữ nguyên vị trí đặc biệt trong lòng người dân cố đô. Hằng năm, lễ hội Thanh trà được tổ chức tại Thủy Biều, vừa là dịp tri ân tiền nhân, vừa góp phần quảng bá thương hiệu nông sản Huế đến bạn bè gần xa.

So với bưởi Năm Roi hay bưởi Đoan Hùng, quả bưởi thanh trà có kích thước nhỏ hơn, vỏ xanh ngả vàng, bóng mịn. Khi bổ ra, từng múi mọng nước nhưng không bị nát, hương vị ngọt thanh xen chút chua nhẹ, dễ ăn.

Vào mùa chín rộ (tháng 8 - 9), chỉ cần ghé qua các khu vườn ở Thủy Biều, Hương Thủy, du khách sẽ cảm nhận mùi thơm dịu dàng lan tỏa trong không khí.

Khi bổ ra, từng múi mọng nước nhưng không bị nát, hương vị ngọt thanh xen chút chua nhẹ, dễ ăn. (Ảnh minh họa)

Các chuyên gia nông nghiệp nhận định, chính điều kiện tự nhiên đặc thù với phù sa ven sông Hương, sông Bồ cùng khí hậu khắc nghiệt, nắng gắt xen mưa bão đã tạo nên hương vị riêng biệt không thể tìm thấy ở nơi khác.

Giá trị kinh tế ngày càng cao

Hiện trên địa bàn TP. Huế có khoảng 1.000 ha trồng thanh trà, tập trung nhiều nhất ở phường Thủy Biều (nay thuộc phường Thủy Xuân). Mỗi sào thanh trà (500 m²) cho thu nhập 20 - 30 triệu đồng/năm, cao hơn nhiều lần so với trồng lúa.

Với năng suất 5 - 8 tấn/ha, giá bán ổn định 30.000 - 40.000 đồng/kg, nhiều hộ gia đình đã vươn lên khá giả nhờ gắn bó với loại cây đặc sản này.

Không chỉ hiện diện tại các chợ truyền thống, nay thanh trà đã có mặt trong hệ thống siêu thị lớn ở Hà Nội, TP.HCM và xuất hiện trên nhiều sàn thương mại điện tử.

Năm 2014, thanh trà được bình chọn vào Top 50 đặc sản trái cây nổi tiếng Việt Nam. (Ảnh minh họa)

Từ sản vật tiến vua, ngày nay thanh trà đã trở thành thương hiệu nông sản hiện đại, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và tạo thêm sản phẩm du lịch đặc trưng. Hơn cả giá trị kinh tế, vị ngọt thanh ấy còn gợi nhớ sự tinh tế, nhẹ nhàng của đất và người xứ Huế.

Giữa nhịp sống hối hả, thưởng thức một múi thanh trà không chỉ là cảm nhận vị ngon của trái cây, mà còn là cách chạm vào chiều sâu văn hóa - ẩm thực của vùng đất cố đô giàu truyền thống.

Minh Huy