Liệu có trở thành xu hướng sống bền vững của giới trẻ?

Tuy nhiên các chuyên gia cũng cảnh báo, việc ăn chay thiếu khoa học có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.

Các nhà hàng chay ngày càng thu hút đông đảo thực khách (Ảnh: Vô vi chay)

Ăn chay “lên ngôi”

Một khảo sát toàn cầu của YouGov năm 2022 cho thấy, 44% người tiêu dùng Việt Nam cho rằng chế độ ăn không thịt là lựa chọn lành mạnh hơn. Điều này phản ánh sự thay đổi mạnh mẽ trong nhận thức của người Việt, đặc biệt là thế hệ trẻ, về lợi ích sức khỏe và môi trường của chế độ ăn chay.

Theo các chuyên gia, ba yếu tố chính lý giải cho sự bùng nổ xu hướng ăn chay hiện nay là sức khỏe, bảo vệ môi trường và đạo đức.

Về sức khỏe, ăn chay giúp giảm nguy cơ các bệnh tim mạch, tiểu đường, béo phì, thậm chí một số loại ung thư. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng người ăn chay có chỉ số cholesterol và huyết áp thấp hơn, hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.

Đối với môi trường, việc ăn chay được xem là hành động thiết thực để giảm phát thải khí nhà kính. Ngành chăn nuôi hiện chiếm 14,5% lượng khí thải toàn cầu, cao hơn cả lượng phát thải từ ngành giao thông.

Dù ăn chay ít hay nhiều, mỗi người đều đang góp phần giảm thiểu tác động của mình lên môi trường.

Hiện nay, việc ăn chay không còn bó hẹp trong một khuôn mẫu nhất định mà trở nên đa dạng theo nhiều trường phái, phản ánh lối sống cá nhân hóa của giới trẻ.

Có người theo đuổi thuần chay (vegan), hoàn toàn loại bỏ mọi sản phẩm có nguồn gốc từ động vật, kể cả sữa hay mật ong. Một số khác lựa chọn chế độ ăn chay có trứng và sữa (vegetarian) nhằm đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ.

Bên cạnh đó, nhiều bạn trẻ lại chọn lối ăn chay linh hoạt (flexitarian), ưu tiên thực phẩm có nguồn gốc thực vật nhưng vẫn sử dụng thịt hoặc cá trong một số dịp nhất định.

Ẩm thực chay ngày càng đa dạng và hấp dẫn. Ảnh: Mây Vegan

Chia sẻ về hành trình ăn thuần chay, bạn Trịnh Hải Đăng (24 tuổi, TP.HCM) cho biết bản thân không gặp quá nhiều trở ngại.

“Ngay khoảnh khắc quyết định chuyển sang chế độ ăn chay trường, mình thay đổi hoàn toàn thói quen ăn uống. Mình tin rằng khi động lực cá nhân đủ lớn, những khó khăn trong sinh hoạt thường ngày sẽ trở nên không đáng kể”, bạn Trịnh Hải Đăng chia sẻ.

Ban đầu, mọi người chưa quen việc ăn chay nhưng sau một thời gian, bạn bè và đồng nghiệp sẵn sàng chọn nhà hàng chay để cùng mình dùng bữa. Đó thực sự là điều khiến mình cảm thấy ấm lòng, bạn Trịnh Hải Đăng cho biết thêm.

Kết hợp tinh hoa ẩm thực

Không còn bị bó buộc trong hình ảnh đơn điệu của vài lát đậu phụ và rau luộc, ẩm thực chay hiện nay đang có cuộc “lột xác” ngoạn mục.

Từ những món truyền thống như phở chay, bún riêu chay, lẩu nấm, cho đến các món quốc tế như pizza chay, sushi chay, burger chay… thế giới ẩm thực chay đang ngày càng trở nên phong phú và hấp dẫn, chiếm trọn cảm tình của giới trẻ, một thế hệ vốn rất kén chọn.

Điều đáng chú ý, sự thay thế nguyên liệu động vật bằng đậu nành, đậu gà, nấm, hạt quinoa, ngũ cốc nguyên cám,… không chỉ mang lại trải nghiệm mới lạ mà còn giúp người ăn có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ít cholesterol và dễ tiêu hóa hơn.

Tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng... làn sóng ăn chay đang ngày càng sôi động.

Mâm cỗ chay thể hiện sự thanh tịnh và trang nhã

Ở Hà Nội, các nhà hàng chay như Ưu đàm, Chay vị lai, Mây Vegan… không chỉ phục vụ những món ăn ngon mà còn tạo ra không gian thư giãn, gần gũi với thiên nhiên.

Thực khách không đến đây chỉ để ăn, mà còn tìm kiếm sự bình yên, giải tỏa căng thẳng sau những ngày làm việc vất vả.

Đồng sáng lập chuỗi nhà hàng Mây Vegan Hoàng Huy Long chia sẻ, nhà hàng tập trung phục vụ nhóm khách trẻ và du khách nước ngoài muốn khám phá ẩm thực Việt Nam theo hướng mới. Bởi vậy, đội ngũ sáng lập đã xây dựng menu hướng tới sự mới lạ, phá cách nhưng vẫn giữ tinh thần gần gũi.

“Chay không có nghĩa là đơn điệu, vô vị hay nhàm chán. Mây Vegan mang một sứ mệnh lớn hơn, đưa ẩm thực Việt, ra thế giới qua ‘phiên bản chay’ đặc sắc và hiện đại”, anh Hoàng Huy Long bày tỏ.

Trên mạng xã hội, các cộng đồng ăn chay cũng phát triển mạnh mẽ. Những hội nhóm như Nghiện ăn chay, Ăn chay healthy, Hội ăn chay không khó, Ăn chay chuẩn khoa học… thu hút hàng trăm nghìn thành viên.

Trên nền tảng Facebook, hàng loạt hội nhóm ăn chay đã ra đời, thu hút đông đảo thành viên tham gia

Tại đây, các thành viên chia sẻ công thức nấu ăn, gợi ý thực đơn chay, cũng như chia sẻ trải nghiệm ăn chay khi du lịch, tạo nên một cộng đồng ăn chay ngày càng phát triển và gắn kết.

Ăn chay thiếu khoa học có thể gây hại sức khỏe

Dù đang trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người trẻ trong hành trình sống xanh, ăn chay nếu không được thực hiện một cách khoa học, có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe.

Không ít người theo đuổi chế độ ăn chay hoàn toàn (thuần chay) đã gặp phải tình trạng mệt mỏi kéo dài, rối loạn tiêu hóa, thậm chí thiếu hụt các vi chất quan trọng như vitamin B12, sắt, kẽm… do cắt bỏ hoàn toàn thực phẩm có nguồn gốc động vật mà không có sự thay thế dinh dưỡng phù hợp.

Các chuyên gia dinh dưỡng cũng cảnh báo, việc áp dụng chế độ thuần chay trong thời gian dài không phù hợp với những nhóm người có nhu cầu dinh dưỡng cao như người lao động nặng, vận động viên, phụ nữ mang thai hoặc người cao tuổi.

Vì vậy, dù ăn chay vì lý do sức khỏe, môi trường hay đạo đức, người trẻ cũng cần trang bị kiến thức dinh dưỡng và hiểu rõ thể trạng của bản thân để có sự lựa chọn đúng đắn.

Trong khi một bộ phận giới trẻ chọn ăn chay như cách thể hiện trách nhiệm với hành tinh, nhiều bạn khác lại hướng đến lối sống lành mạnh một cách toàn diện hơn: ăn uống đủ chất, sinh hoạt điều độ, làm việc hiệu quả, rèn luyện thể lực và tích cực tham gia các hoạt động cộng đồng.

Có thể thấy, mỗi người có một cách riêng để lan tỏa lối sống tích cực. Nhưng điều quan trọng là mọi lựa chọn (bao gồm cả ăn chay) đều cần được cân nhắc kỹ lưỡng, đặt trên nền tảng hiểu biết và phù hợp với điều kiện sức khỏe, công việc của bản thân.

THANH MAI - MỸ TRANG