Liên hợp quốc kêu gọi san sẻ gánh nặng với gần một nửa dân số Haiti đang trong tình trạng mất an ninh lương thực cấp bách

Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc (OCHA) cảnh báo tình hình nhân đạo ở Haiti có khả năng còn tồi tệ hơn năm 2024. Bạo lực vũ trang đã gây ra những thiệt hại không thể đong đếm về người và của, cũng như uy tín trên trường quốc tế của quốc gia Caribe này.

Hiện có khoảng 6 triệu người ở Haiti cần được viện trợ nhân đạo khẩn cấp, trong khi nguồn hỗ trợ tài chính của OCHA luôn trong tình cảnh "thiếu trước, hụt sau".

Tổ chức này buộc phải tập trung vào các nhóm cần viện trợ nhân đạo nhất, bao gồm những người phải di dời, người dân các khu vực có bạo lực băng đảng và các cộng đồng dân cư bị ảnh hưởng của dịch tả.

Ngoài ra, tỷ lệ đói nghèo cũng ngày càng gia tăng, với 5,5 triệu người mất an ninh lương thực cấp bách (tăng 11% so với tháng 3/2024), trong đó có 2 triệu người trong tình trạng nguy cấp về lương thực và 6.000 người đối mặt nạn đói.

Theo tính toán của OCHA, cơ quan này cần tới 908,2 triệu USD cho công tác cứu trợ Haiti trong năm nay, cao hơn nhiều so với mức 674 triệu USD của năm 2024.

Tình hình bạo lực tại Haiti ngày càng trở nên nghiêm trọng, nhất là tại thủ đô Port-au-Prince. Trong một năm qua, các băng đảng tại quốc gia này đã tăng cường kiểm soát Port-au-Prince và tiến hành các hành vi bạo lực. Số liệu của Liên hợp quốc cho thấy trong năm 2024, Haiti có gần 7.000 người thiệt mạng do bạo lực băng đảng, tăng 20% so với năm 2023; 1.500 vụ bắt cóc và gần 6.000 vụ bạo lực giới. Đáng chú ý, số trẻ em bị các nhóm vũ trang ép buộc tuyển mộ cũng tăng 70% trong khoảng thời gian từ giữa năm 2023 đến giữa năm 2024.

Hội Bảo vệ nhân quyền Haiti công bố, trong năm 2024, bạo lực băng nhóm tội phạm đã làm chết 6.938 người, gây thương tích 1.648 người và bắt cóc 1.515 người. Tổ chức này cũng ghi nhận 195 trường hợp tử vong trong các nhà tù. Đáng chú ý, các vụ sát hại dã man kiểu thời trung cổ đang diễn ra với 730 người bị thiêu sống, 271 người bị hành quyết, và 172 người chết trong các hoạt động truy quét tội phạm.

Theo báo cáo mới nhất của Tổ chức Di cư quốc tế (IOM), số người buộc phải di dời ở Haiti tăng gấp ba lần chỉ sau một năm và vượt quá 1 triệu người (trong đó hơn một nửa là trẻ em). Trước tình hình này, Hội Bảo vệ nhân quyền Haiti kêu gọi các cơ quan có thẩm quyền tăng cường hệ thống tư pháp và hành pháp, xác lập kế hoạch an ninh quốc gia và tăng cường cuộc chiến chống bạo lực băng nhóm tội phạm.

Mới đây, quan chức của Mạng lưới quốc gia bảo vệ nhân quyền (RNDDH) Marie Rosy Auguste Ducena xác nhận, có ít nhất 20 người chết trong một cuộc tấn công vũ trang tại khu vực gần Đại sứ quán Mỹ ở Haiti. Vụ thảm sát dân thường này nhằm trả đũa các hoạt động truy quét tội phạm của Cảnh sát quốc gia Haiti và Lực lượng Hỗ trợ an ninh đa quốc gia do quân đội Kenya đứng đầu. Băng nhóm tội phạm đã cáo buộc các nạn nhân cung cấp thông tin cho cảnh sát. Để đối phó với tình hình an ninh tồi tệ do bạo lực băng đảng, Bộ Ngoại giao Mỹ quyết định treo thưởng 2 triệu USD cho người cung cấp thông tin giúp bắt giữ Vitel’Homme Innocent, thủ lĩnh băng nhóm Kraza Barye nổi tiếng tàn ác.

Vấn nạn bạo lực do các băng đảng có vũ trang hoành hành ở Haiti không phải mới bùng phát một sớm một chiều, mà đã âm ỉ từ cả chục năm qua, và không ngừng leo thang những năm gần đây. Hiện trạng bất ổn này cho thấy, năng lực của các cơ quan chấp pháp quốc gia Caribe còn nhiều bất cập trong việc trị an và bảo đảm an ninh, ổn định trong nước, dù đã có sự hỗ trợ tích cực của lực lượng an ninh đa quốc gia.

YẾN LINH