Lắp camera phạt 'nguội' người đổ rác bừa bãi: Cần thiết nhưng phải khả thi

Bốn quận nội đô của Thành phố Hà Nội dự kiến lắp camera nhằm phát hiện, xử lý nghiêm hành vi đổ trộm rác thải, bỏ rác không đúng nơi quy định gồm Ba Đình, Hoàn Kiếm, Đống Đa, Hai Bà Trưng.

Khảo sát một số tuyến phố thuộc quận Hai Bà Trưng, Đống Đa, điểm chung dễ nhận thấy là tình trạng vứt rác thải bừa bãi vào bất cứ giờ nào trong ngày vẫn diễn ra khá phổ biến, đặc biệt là tại khu vực quanh các chợ cóc, chợ dân sinh.

Mặc dù tại một số nơi, cơ quan chức năng đã có biển cảnh báo “Khu vực cấm đổ rác”, “Đổ rác sai quy định bị phạt từ 500.000 - 1 triệu đồng”… nhưng rác thải vẫn được chất thành từng đống ngay cạnh những tấm biển đó.

Bà Nguyễn Thị Lan, cán bộ hưu trí phường Đồng Nhân, quận Hai Bà Trưng chia sẻ, từ khi nhận được thông báo của phường và ký cam kết chỉ bỏ rác 1 lần trong khoảng thời gian từ 18 - 20h, không bỏ rác vào ban ngày, gia đình bà luôn tuân thủ nghiêm túc. Tuy vậy, vẫn có không ít người bất chấp quy định.

'Có người mang có túi rác khá to ra vứt nhưng không buộc lại khiến rác thải vương vãi khắp nơi bốc mùi hôi thối nồng nặc. Có người mang bàn ghế, xô chậu…cồng kềnh ném thẳng vào xe chở rác khiến các công nhân môi trường lại phải lấy ra khá vất vả. Điều đáng nói là không ít điểm tập kết rác nằm ở mặt đường, mặt ngõ, sát khu dân cư nên hành vi vứt rác bừa bãi đã gây mất mỹ quan đô thị và ô nhiễm môi trường nghiêm trọng' - bà Lan thở dài.

Rác vẫn vứt bừa bãi ngay sau tấm biển thông báo cấm đổ rác

Với quan điểm tương tự, anh Bùi Xuân Long ở phường Thanh Xuân Bắc, quận Thanh Xuân cho rằng, việc tồn tại những bãi rác tự phát chủ yếu do ý thức của một bộ phận người dân, sự quản lý lỏng lẻo của chính quyền địa phương và chế tài xử phạt đối với hành vi vứt rác thải không đúng quy định còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe.

Để xử lý triệt để tình trạng này, giống như đối với các hành vi vi phạm giao thông, cơ quan chức năng cần tăng nặng mức xử phạt. Việc lắp camera phạt 'nguội' nhằm phát cá nhân vi phạm làm điều cần thiết song điều quan trọng là cần xác định rõ đơn vị nào có chức năng xử phạt, phạt làm sao để 'đúng người, đúng tội', tránh tình trạng người phạt người không, dễ tạo ra hiện tượng nhờn luật.

Được biết, các hành vi vi phạm sau khi được camera ghi lại sẽ được kết nối, gửi về máy chủ tại Công an các phường để thực hiện xử phạt. Hệ thống cảnh báo vi phạm tự động thông qua các camera phục vụ an ninh, trật tự được tích hợp công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để nhận diện khuôn mặt, biển số xe và giám sát các hành vi vi phạm trật tự, vệ sinh môi trường…

Về vấn đề trên, dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Thị Thu - Đoàn Luật sư Hà Nội cho rằng, để áp dụng rộng rãi việc phạt 'nguội' trong lĩnh vực bảo vệ môi trường thì việc đầu tư phương tiện, thiết bị kỹ thuật phải được đặt lên hàng đầu.

Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ sở pháp lý cho việc sử dụng dữ liệu thu được từ các phương tiện, thiết bị kỹ thuật do tổ chức, cá nhân cung cấp (camera an ninh, camera hành trình của các phương tiện giao thông, camera giám sát tại nơi công cộng...) làm căn cứ để phạt 'nguội'.

Cũng theo luật sư Nguyễn Thị Thu, dù phương án sử dụng camera phạt 'nguội' để phát hiện các vi phạm về môi trường là nên làm, nhưng điều quan trọng là cần có thời gian tuyên truyền, giáo dục để người dân hiểu và tuân thủ thực hiện. Đồng thời, nên có cơ chế khuyến khích người dân sử dụng điện thoại thông minh để phát hiện những hành vi vi phạm và báo cho cơ quan chức năng kịp thời xử lý…

Huệ Linh