Làn sóng cà phê pha nấm lan rộng: Xu hướng sức khỏe hay chiêu trò tiếp thị?

Cà phê nấm - thức uống thịnh hành trên TikTok. Ảnh: Shutterstock

Cà phê nấm là sự kết hợp giữa cà phê truyền thống và các loại bột nấm dược liệu như nấm hầu thủ (lion's mane), linh chi (reishi), chaga, nấm hương (shiitake) hay maitake. Một số sản phẩm còn bổ sung thêm chiết xuất từ nấm hoặc thảo dược như ashwagandha. Những người ủng hộ cho rằng loại cà phê này mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như tăng cường hiệu suất tinh thần và thể chất, cải thiện giấc ngủ, nâng cao hệ miễn dịch và hỗ trợ giảm cân nhờ khả năng thúc đẩy trao đổi chất.

Thậm chí, nhiều người tin rằng các hợp chất trong nấm có thể làm dịu tác động của caffeine lên hệ thần kinh, giúp người dùng cảm thấy tỉnh táo nhưng không bồn chồn như khi uống cà phê thông thường.

Dù được quảng bá rộng rãi, giới chuyên gia vẫn tỏ ra thận trọng với những tuyên bố về cà phê nấm. Lindsay Warner, biên tập viên của Harvard Health Publishing, nhấn mạnh: “Ý tưởng về cà phê nấm nghe có vẻ hấp dẫn – kết hợp lợi ích của nấm dược liệu trong một ly cà phê tiện lợi. Nhưng thực tế, có rất ít nghiên cứu về nấm dược liệu được tiến hành trên người”.

Bà Marta Marcè – chuyên gia dinh dưỡng và truyền thông – cũng cảnh báo rằng nếu bột nấm chỉ là nấm khô xay nhuyễn mà không qua chiết xuất, cơ thể khó có thể hấp thụ các hợp chất có lợi. Nguyên nhân là do thành tế bào chitin trong nấm cản trở sự giải phóng hoạt chất trong quá trình tiêu hóa.

“Dạng hiệu quả nhất là khi nấm được chiết xuất bằng nước nóng hoặc cồn, thường được sử dụng trong thực phẩm chức năng,” bà cho biết.

Thêm vào đó, nhiều loại cà phê nấm hiện nay chỉ chứa từ 250 mg đến 500 mg chiết xuất mỗi cốc – thấp hơn nhiều so với liều lượng được sử dụng trong các nghiên cứu lâm sàng. Một số thương hiệu thậm chí không ghi rõ họ sử dụng phần thân quả nấm (chứa nhiều hoạt chất) hay hệ sợi nấm (mycelium) – vốn ít giá trị dinh dưỡng hơn.

Một vấn đề khác được các chuyên gia cảnh báo là việc thiếu tiêu chuẩn hóa trong sản phẩm cà phê nấm, khiến người tiêu dùng khó kiểm soát nguy cơ ô nhiễm kim loại nặng, thuốc trừ sâu hoặc độc tố từ nấm (mycotoxins). Theo Bộ Y tế Pháp, một số người sử dụng sản phẩm nấm đã gặp phải các triệu chứng như tiêu chảy, chảy máu cam hoặc ngứa dị ứng. Đặc biệt, nấm linh chi có thể làm tăng tác dụng của thuốc chống đông máu, gây nguy cơ xuất huyết. Trong khi đó, nấm hương nếu ăn sống hoặc nấu chưa chín có thể gây ngộ độc.

Dù vậy, quảng cáo về cà phê nấm vẫn phủ sóng mạnh mẽ trên mạng xã hội, với hơn 72.000 lượt đề cập trên TikTok. Nhiều nhãn hàng khẳng định sản phẩm của họ chứa nấm “thích nghi” (adaptogenic) – giúp cơ thể cân bằng và chống lại stress. Tuy nhiên, Cơ quan Dược phẩm châu Âu (EMA) đã bác bỏ thuật ngữ này, cho rằng “adaptogenic” không có giá trị khoa học rõ ràng.

Mặc dù không gây hại nếu dùng thay thế cà phê thường, cà phê nấm lại có giá thành khá cao – dao động từ 120 đến 500 euro mỗi kg, tùy thương hiệu. Trong khi đó, lợi ích sức khỏe vẫn chưa được chứng minh rõ ràng, đặc biệt là trên cơ thể người.

Tuy nhiên, với những lời quảng cáo về khả năng tăng cường năng lượng mà không gây mệt mỏi sau đó, cà phê nấm vẫn có một lượng người hâm mộ nhất định. “Khách hàng của tôi nói rằng họ cảm thấy có năng lượng mà không bị xuống tinh thần như khi uống cà phê truyền thống,” Samuel Tessier – người sáng lập thương hiệu Café des guerriers – chia sẻ với France Info.

Giữa làn sóng xu hướng và quảng cáo rầm rộ, các chuyên gia kêu gọi người tiêu dùng nên tỉnh táo và dựa trên bằng chứng khoa học trước khi thay đổi thói quen uống cà phê. Cà phê nấm có thể mang đến trải nghiệm mới, nhưng để khẳng định giá trị sức khỏe, các nhà khoa học vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu và rõ ràng hơn.

Thanh Bình (Phóng viên TTXVN tại Tel Aviv)