Lần đầu tiên thu ngân sách Nhà nước vượt trên 2 triệu tỷ đồng

Chiều 31/12, tại Hà Nội, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị tổng kết công tác tài chính - ngân sách năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025. Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự và chỉ đạo Hội nghị.

Hội nghị được kết nối trực tuyến tới các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Cùng dự có Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh, lãnh đạo các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương và các tỉnh, thành phố.

Các đồng chí Lãnh đạo Chính phủ, Lãnh đạo Bộ Tài chính chủ trì Hội nghị tổng kết công tác tài chính - ngân sách năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025. (Ảnh: Hữu Thọ)

Chủ động, quyết liệt triển khai các nhiệm vụ tài chính - ngân sách

Báo cáo của Lãnh đạo Bộ Tài chính tại Hội nghị cho biết, năm 2024, tình hình thế giới tiếp tục gặp nhiều bất ổn, khó khăn, thách thức lớn ngoài dự báo. Ở trong nước, nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ, kinh tế vĩ mô ổn định, các cân đối lớn được đảm bảo. Tuy nhiên, tổng cầu tiêu dùng phục hồi chậm; sản xuất kinh doanh của một số ngành, lĩnh vực vẫn còn nhiều khó khăn; biến đổi khí hậu diễn biến bất thường, mưa bão, sạt lở đất nghiêm trọng diễn ra ở nhiều địa phương, đặc biệt là cơn bão số 3 (Yagi) gây thiệt hại lớn về hạ tầng kinh tế - xã hội và ảnh hưởng đến đời sống người dân.

Trong bối cảnh đó, thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo điều hành quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, ngành Tài chính đã chủ động, quyết liệt triển khai để hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ, tài chính - ngân sách được giao.

Bộ Tài chính đã chủ động nghiên cứu, đề xuất, trình cấp thẩm quyền ban hành các chính sách tài khóa chủ động, mở rộng hợp lý, hiệu quả, có trọng tâm trọng điểm, phối hợp chặt chẽ với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội và đời sống người dân; tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành công điện, chỉ thị để chấn chỉnh, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong việc chấp hành pháp luật về tài chính, thu, chi ngân sách nhà nước; phát triển các thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bảo hiểm an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững; tăng cường công tác quản lý giá cả, thị trường,…

Đồng thời, Bộ Tài chính đã ban hành theo thẩm quyền các chỉ thị, văn bản hướng dẫn điều hành thực hiện nhiệm vụ tài chính, dự toán ngân sách nhà nước năm 2024; tổ chức các cuộc họp, đoàn công tác kiểm tra về tài chính, ngân sách nhà nước, các Chương trình mục tiêu quốc gia, quản lý giá, tài sản công,... đôn đốc, tháo gỡ khó khăn cho các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công, các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Đặc biệt, Bộ Tài chính đã tham mưu, đề xuất trình Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ, Quốc hội ban hành các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất trong năm 2024 với với tổng quy mô khi ban hành các chính sách dự kiến là khoảng 191 nghìn tỷ đồng.

Kết quả thực hiện (bao gồm các chính sách thi hành từ năm 2023, tiếp tục tác động làm giảm thu ngân sách nhà nước năm 2024) ước đạt khoảng 197,3 nghìn tỷ đồng, trong đó, miễn, giảm khoảng 99 nghìn tỷ đồng; gia hạn khoảng 98,3 nghìn tỷ đồng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại Hội nghị. (Ảnh: Hữu Thọ)

Thu ngân sách nhà nước cả năm 2024 ước đạt khoảng 2.025,4 nghìn tỷ đồng, bằng 119,1% (tăng 324,4 nghìn tỷ đồng) so dự toán, tăng 15,5% so thực hiện năm 2023 (thu ngân sách Trung ương ước đạt 123,7% dự toán, thu ngân sách địa phương ước đạt 114,4% dự toán); tỷ lệ động viên vào ngân sách nhà nước đạt 17,8%GDP, riêng thuế, phí đạt 14,2% GDP.

Trong khi đó, chi ngân sách nhà nước ước đến ngày 31/12/2024 đạt khoảng 1.830,8 nghìn tỷ đồng, bằng 86,4% dự toán; trong đó: chi đầu tư phát triển ước đạt 78,1% dự toán Quốc hội quyết định; tỷ lệ giải ngân ước đạt 77,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2023 đạt khoảng 81,9%); chi thường xuyên ước đạt 94,5% dự toán.

Cân đối ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương các cấp được đảm bảo. Đã thực hiện phát hành được 330,4 nghìn tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, bằng 82,59% kế hoạch, kỳ hạn bình quân 11,12 năm, lãi suất bình quân 2,52%/năm, đảm bảo nguồn chi trả kịp thời nợ gốc các khoản vay đến hạn của ngân sách Trung ương và góp phần định hướng lãi suất thị trường.

Nợ công được quản lý chặt chẽ, thấp hơn ngưỡng cho phép. Đến cuối năm 2024, các chỉ tiêu dư nợ công khoảng 36-37% GDP, nợ Chính phủ khoảng 33-34% GDP, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so thu ngân sách nhà nước khoảng 20-21%. Đồng thời, kiểm soát chặt chẽ các chỉ tiêu an toàn nợ công theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, của Quốc hội và của Chính phủ; tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp tiếp tục cơ cấu lại nợ công; phát hành trái phiếu Chính phủ kỳ hạn dài, góp phần kéo dài danh mục nợ công theo Nghị quyết của Quốc hội; thực hiện trả đầy đủ, đúng hạn các khoản nợ theo cam kết; không cấp mới bảo lãnh cho các dự án vay trong nước và nước ngoài.

Hệ số tín nhiệm quốc gia của Việt Nam tiếp tục được củng cố nhờ thành công trong điều hành phát triển kinh tế, tăng trưởng mạnh xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài, nợ công được kiểm soát ở mức thấp. Cả 3 tổ chức S&P, Fitch, Moody’s và S&P đều tiếp tục duy trì xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam ở mức tích cực, bền vững trong đó, S&P, Fitch đánh giá đều ở mức BB+, Moody’s đánh giá ở mức Ba2, triển vọng Ổn định.

Công tác điều hành giá cả, thị trường bám sát tình hình thực tế, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, kiểm soát lạm phát, ổn định đời sống của người dân; tăng cường quản lý nhà nước đối với thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, bảo hiểm.

Trong công tác cổ phần hóa, sắp xếp, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, để tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách, thúc đẩy tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã chủ trì, nghiên cứu, trình Chính phủ về sửa đổi bổ sung Nghị định quy định về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần; sửa đổi, bổ sung các quy định đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp.

Năm 2024, đã có 117 doanh nghiệp được cấp thẩm quyền phê duyệt cơ cấu lại, không có doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa; đã thực hiện thoái vốn nhà nước tại 05 doanh nghiệp (F1) với tổng giá trị phần vốn nhà nước là 145 tỷ đồng, thu về 157 tỷ đồng; các Tập đoàn, Tổng công ty, DNNN đã thoái vốn tại 03 doanh nghiệp (F2) với giá trị 40,9 tỷ đồng, thu về 182 tỷ đồng.

Công tác cải hành chính, chuyển đổi số, sắp xếp, xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; công tác quản lý sử dụng tài sản công; thanh tra, kiểm tra, siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính - ngân sách nhà nước; công tác hợp tác tài chính đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế... được chú trọng thực hiện.

Các giải pháp chủ yếu thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước năm 2025

Năm 2025 là năm đặc biệt, năm cuối cùng triển khai thực hiện các mục tiêu Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phấn đấu đạt kết quả cao nhất các mục tiêu, chỉ tiêu của kế hoạch tài chính 05 năm 2021-2025 và thực hiện chủ trương đổi mới, sắp xếp cơ cấu tổ chức, tinh gọn bộ máy theo Kết luận 09-KL/BCĐ ngày 24/11/2024 của Ban Chỉ đạo Trung ương; là năm triển khai xây dựng các kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước giai đoạn 2026-2030, năm tiến hành đại biểu địa phương các cấp để tiến tới đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.

Tình hình kinh tế, chính trị thế giới, khu vực được dự báo sẽ còn phức tạp, khó lường. Ở trong nước, bên cạnh những yếu tố thuận lợi như tình hình kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo, tăng trưởng kinh tế, sản xuất kinh doanh tiếp tục phục hồi, nền kinh tế nước ta vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, áp lực lạm phát, tỷ giá gia tăng, các vấn đề nội tại của nền kinh tế, năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh chưa cao; thị trường tài chính, thị trường vốn chịu ảnh hưởng bởi diễn biến phức tạp của thị trường thế giới; thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu tiếp tục ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và tài chính – ngân sách nhà nước năm 2025.

Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 158/2024/QH15 ngày 12/11/2024 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025, với mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt khoảng 6,5-7,0% và phấn đấu khoảng 7-7,5%; kiểm soát lạm phát trong phạm vi 4,5%,...; thông qua Nghị quyết số 159/2024/QH15 ngày 13/11/2024 về dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 với các chỉ tiêu: Dự toán thu ngân sách nhà nước là 1,97 triệu tỷ đồng; trong đó: (i) thu nội địa chiếm 84,8%; (ii) thu dầu thô chiếm 2,7%; (iii) thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu chiếm 11,9%; Dự toán chi ngân sách nhà nước là 2,5 triệu tỷ đồng; trong đó: (i) chi đầu tư phát triển chiếm khoảng 31%; (ii) dự toán chi thường xuyên chiếm khoảng 60,9%; Bội chi ngân sách nhà nước là 471,5 nghìn tỷ đồng, tương đương khoảng 3,8% GDP; Vay trả nợ gốc là 363,6 nghìn tỷ đồng.

Bộ Tài chính xác định mục tiêu, giải pháp chủ yếu thực hiện nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước năm 2025 là: Xây dựng, điều hành chính sách tài khóa hài hòa với chính sách tiền tệ, góp phần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, đảm bảo an toàn tài chính quốc gia. Đảm bảo nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, an sinh xã hội, trong đó chú trọng nguồn đầu tư hạ tầng quan trọng, trọng điểm quốc gia, kết nối vùng và liên vùng. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính - ngân sách nhà nước; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính nhà nước gắn với huy động các nguồn lực xã hội và đẩy mạnh sắp xếp, tinh gọn bộ máy.

Để hoàn thành thắng lợi các mục tiêu kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2025, Bộ Tài chính quyết tâm, chủ động, linh hoạt, thực hiện có hiệu quả các giải pháp, nhiệm vụ chủ yếu chỉ đạo, điều hành đã đề ra. Trong đó:

Một là, giữ vững nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, phát triển bền vững các lĩnh vực kinh tế, xã hội. Tăng cường năng lực dự báo đúng, kịp thời những biến động tình hình kinh tế thế giới và trong nước để đề xuất các giải pháp điều hành chính sách tài khóa chủ động, linh hoạt, mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, nhịp nhàng với chính sách tiền tệ và các chính sách khác nhằm xử lý tốt các vấn đề phát sinh.

Hai là, thực hiện nghiêm pháp luật về thu, quản lý thu ngân sách nhà nước, tập trung thực hiện các giải pháp tăng cường quản lý thu ngân sách nhà nước, phấn đấu hoàn thành dự toán thu được giao ở mức cao nhất đảm bảo nguồn lực phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.

Ba là, tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, nâng cao hiệu quả quản lý, phân bổ, sử dụng ngân sách nhà nước gắn với các mục tiêu về tái cơ cấu nền kinh tế, phát triển bền vững.

Bốn là, kiểm soát hiệu quả bội chi ngân sách nhà nước, nợ công, nghĩa vụ nợ dự phòng.

Năm là, đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số; đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế nhằm nâng cao hiệu lực hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đổi mới cơ chế tài chính đơn vị sự nghiệp công lập.

Sáu là, tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp, xây dựng cơ cấu sở hữu hợp lý, tập trung vào những ngành, lĩnh vực then chốt, nòng cốt cho kinh tế nhà nước.

Bảy là, tăng cường công tác quản lý giá cả, thị trường; đảm bảo sự vận hành ổn định, an toàn của thị trường tài chính và dịch vụ tài chính, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.

Tám là, tích cực, chủ động hội nhập tài chính quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại.

Chín là, chú trọng điều hành các nhiệm vụ tài chính - ngân sách nhà nước trong dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.

Việt Hằng