Làm rõ trách nhiệm nhà thầu phụ trong các dự án trọng điểm quốc gia

Ảnh minh họa: Tuấn Phi/TTXVN

Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) Nguyễn Quốc Hiệp cho biết, ngày 19/8 vừa qua, cả nước mới khởi công, khánh thành 250 dự án, công trình với số vốn “khổng lồ” 1,28 triệu tỷ đồng. Cùng với sự bùng nổ về khối lượng công việc, môi trường pháp lý cũng đang có những thay đổi mang tính bước ngoặt. Gần đây, Quốc hội đã thông qua Luật Đấu thầu (sửa đổi), trong khi dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi) cũng đang được khẩn trương hoàn thiện.

“Trong khi ngành xây dựng Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên sôi động với rất nhiều công việc và dự án. Để tận dụng thời cơ, cần sớm hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế chỉ định thầu gói thầu dự án quy mô lớn trọng điểm quốc gia, cũng như làm rõ trách nhiệm giữa nhà thầu chính và thầu phụ với chủ đầu tư”, đại diện VACC nhấn mạnh.

Theo Phó Tổng giám đốc Trần Đình Lân, Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Trung Chính, quy định ràng buộc đối với nhà thầu phụ chưa thể hiện việc gắn liền giữa quyền lợi và nghĩa vụ với nhà thầu chính, chủ đầu tư. Hiện mới chỉ quy định nhà thầu chính chịu trách nhiệm toàn bộ trước chủ đầu tư về chất lượng và tiến độ, kể cả phần thầu phụ thực hiện, bao gồm cả đối với phần việc của thầu phụ được thanh toán trực tiếp với chủ đầu tư.

Vị đại diện này cho rằng, cần có thêm quy định trong việc chọn lựa, chấp thuận nhà thầu phụ. Theo đó, nhà thầu phụ cần có và chứng minh năng lực nhất định về kinh nghiệm dự án tương tự, có nguồn nhân lực, máy móc thiết bị, tài chính đảm bảo thực hiện phần công việc sẽ đảm nhiệm, tránh việc khó khăn, yếu kém trong khi thực hiện dự án làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng chung. Nhà thầu phụ ngoài chịu trách nhiệm trước nhà thầu chính, cũng cần có chịu trách nhiệm với chủ đầu tư bằng các chế tài nhất định.

Song song đó, quy định cũng cần xem xét quyền lợi của nhà thầu phụ hay trách nhiệm của nhà thầu chính trong việc bảo đảm tài chính cho nhà thầu phụ, dòng tiền thanh toán khối lượng hoàn thành của dự án, để nhà thầu phụ có tài chính kịp thời, đầy đủ phục vụ thực hiện dự án.

Ở góc nhìn của Tập đoàn Đèo Cả, Phó Tổng giám đốc Nguyễn Quang Dũng cho hay, khi nhà thầu chính sử dụng nhà thầu phụ thì không nên yêu cầu năng lực của nhà thầu phụ đáp ứng tương đương năng lực của gói thầu. “Khi sử dụng nhà thầu phụ, nhà thầu chính vẫn phải chịu trách nhiệm về chất lượng, tiến độ, giá thành… Còn nếu yêu cầu nhà thầu phụ có kinh nghiệm tương đương với yêu cầu của hồ sơ mời thầu thì nhà thầu phụ sẽ tham gia đấu thầu trực tiếp, chứ họ không tham gia làm thầu phụ”, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả lý giải.

Tuy vậy, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả cho rằng, cần có cơ chế quản lý nhà thầu phụ để chậm tiến độ. Theo đó, xử lý nhà thầu phụ như nhà thầu chính thi công chậm tiến độ được quy định trong hợp đồng giữa chủ đầu tư và nhà thầu chính. Trong trường hợp cụ thể, cắt giảm một phần hay toàn bộ khối lượng đã giao cho nhà thầu phụ để giao cho nhà thầu phụ khác hoặc nhà thầu chính thi công.

Theo cơ chế hiện nay, các dự án lớn sẽ tăng cường việc chỉ định thầu và khối lượng chỉ định thầu sẽ tăng rất nhiều. Quan hệ thầu chính - thầu phụ, nghĩa vụ và quyền lợi của nhà thầu phụ rất quan trọng quá trình triển khai để dự án đảm bảo đạt tiến độ, chất lượng chung, đặc biệt đối với chỉ định thầu xây lắp cho các dự án trọng điểm quốc gia.

Đại diện VACC kiến nghị nên xếp hạng khoảng 100 nhà thầu lớn, đủ năng lực để tham gia các dự án trọng điểm. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để áp dụng chỉ định thầu một cách minh bạch, công bằng và hiệu quả.

VACC dự kiến ngay trong tháng 9 sẽ triển khai chương trình xếp hạng doanh nghiệp, dựa trên tiêu chí doanh thu, vốn chủ sở hữu và năng lực thực hiện trong 5 năm gần nhất, làm cơ sở kiến nghị chính sách lên Chính phủ.

Diệp Anh (TTXVN)