Là người Việt, xin dừng việc đầu độc bữa ăn người Việt bằng thực phẩm bẩn

Tôi là nhà văn. Ngoài những lúc "đánh vật" với từng con chữ, tôi hay vào bếp nấu ăn cho cả nhà. Đó cũng là sở thích của tôi. Tôi yêu cái cảm giác chạm tay vào những thực phẩm tươi mới, lắng nghe tiếng rau xào lách tách trong chảo, ngửi thấy mùi thơm ấm nồng bay khắp gian bếp nhỏ. Mỗi bữa ăn, với tôi, không chỉ là cơm canh thường nhật mà còn là một cách kí gửi yêu thương, một cách viết khác, bằng gia vị và lửa ấm.

Niềm vui ấy hôm nay lại lặng đi một nửa. Tôi không khỏi ngờ vực: cọng rau kia có sạch không? Con cá kia lớn lên bằng dòng nước nào? Những bữa cơm gia đình, tưởng là chốn yên bình nhất, giờ cũng thấp thỏm lo lắng mơ hồ.

Tôi vẫn vào bếp, vẫn đặt cả trái tim mình lên mỗi món ăn. Nhưng trên đầu ngọn lửa reo vui, lặng lẽ bay lên đám khói sợ hãi.

Thật kinh khủng khi nghĩ đến việc biết bao nhiêu người đã và đang sử dụng sản phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng, đồ ăn thức uống tẩm hóa chất độc hại. Họ ăn những thứ ấy trong sự tin tưởng hồn nhiên rằng mình đang chăm sóc bản thân, nuôi dưỡng gia đình. Thực chất, mỗi miếng ăn, mỗi ngụm uống đang âm thầm gieo rắc bệnh tật, thậm chí là hủy hoại cả tương lai giống nòi.

Những kẻ sản xuất thực phẩm giả, sử dụng hóa chất độc hại vào rau, thịt, cá, gạo; doanh nghiệp làm giả sữa cho trẻ em... họ không chỉ vi phạm pháp luật. Họ phạm tội ác. Một tội ác không cầm dao súng, nhưng tàn khốc không thua bất kỳ cuộc chiến nào. Và họ, đáng phải bị trừng phạt thật nghiêm khắc không chỉ để răn đe, mà còn để cứu lấy niềm tin trong lòng người Việt.

Không khó để tìm thấy những ví dụ nhức nhối: Trung tuần tháng Tư vừa qua, Cơ quan công an đã khởi tố, bắt tạm giam 8 bị can về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm và vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng. Kết quả điều tra bước đầu của cơ quan công an xác định từ tháng 8/2021 đến nay, các đối tượng đã thành lập Công ty CP Dược quốc tế Rance Pharma và Công ty CP Dược dinh dưỡng Hacofood Group để sản xuất, kinh doanh sữa bột. Họ đã sản xuất 573 nhãn hiệu sữa bột các loại. Các loại sữa dành cho những người bị tiểu đường, suy thận, trẻ sinh non, thiếu tháng và phụ nữ có thai. Các thành phần được công bố như chiết xuất tổ yến, đông trùng hạ thảo, bột macca, bột óc chó... hoàn toàn không có trong sản phẩm. Chỉ tiêu chất lượng một số chất đạt dưới 70% so với mức công bố. Trong khoảng 4 năm, các đối tượng đã tiêu thụ sữa các loại ra thị trường, mang lại doanh thu gần 500 tỷ đồng. Và cũng thật đáng buồn, một số nghệ sĩ, trí thức, các MC nổi tiếng đã vô hình trung tiếp tay, quảng cáo cho nhiều sản phẩm như thế này.

Một vụ việc chấn động khác: Ngày 24/4/2025, Công an tỉnh Phú Thọ đột kích xưởng sản xuất và kho hàng của Công ty TNHH Famimoto Việt Nam, tạm giữ hơn 71 nghìn lít dầu ăn, khoảng 40 tấn mì chính, 22 tấn hạt nêm, 9 tấn bột canh giả, cùng gần 84 tấn phụ gia hóa chất. Những thứ ấy, nếu không bị phát hiện, sẽ đi đâu? Chắc chắn sẽ len lỏi vào từng bữa cơm gia đình, từng suất ăn công nhân, từng ly sữa của trẻ em.

Những đứa trẻ vừa mở mắt nhìn đời đã phải uống sữa giả, ăn cháo trộn hóa chất. Những người mẹ trẻ mang thai dùng phải thực phẩm nhiễm độc. Những cụ già ốm đau uống nhầm thứ thuốc giả không những không chữa được bệnh mà còn rước thêm tai họa. Đó không chỉ là hành vi thất đức, đó là sự nhẫn tâm đến tận cùng.

Một đất nước có thể chịu đựng được nghèo đói, song sẽ không thể phát triển nếu sức khỏe nhân dân bị chính đồng bào mình hủy hoại. Chỉ vì lợi nhuận, chỉ vì những đồng tiền nhơ nhuốc, người ta dám làm cả thực phẩm giả, thậm chí thực phẩm giả cho cả trẻ em - mầm non, tương lai của đất nước.

Đối với người tiêu dùng, xin đừng bắt họ trở thành người tiêu dùng thông thái. Làm sao mà thông thái được, khi một gói rau củ tươi rói lại nhúng qua hóa chất, khi những con cá lấp lánh dưới ánh đèn lại ướp đầy urê? Làm sao mà thông thái được, khi hàng trăm loại phụ gia đội lốt "gia vị tự nhiên", "hương liệu thực phẩm" đầy ắp trên kệ siêu thị, trong khi thành phần thật thì được viết bằng chữ li ti như sợ ai đọc được?

Chúng ta đang đòi hỏi quá nhiều ở người tiêu dùng - những con người bình thường, đi làm tám tiếng, về nhà chăm con, gói ghém từng đồng mua bữa ăn tối. Họ không có phòng thí nghiệm để kiểm định từng món ăn. Họ không thể dò tìm mưu mô trong từng con chữ quảng cáo. Vậy mà người ta vẫn khuyến nghị: "Hãy là người tiêu dùng thông thái!" Nghe như lời răn dạy. Thực chất, đó là một cách thoái thác trách nhiệm.

Người dân cần được ăn thực phẩm sạch bằng sự minh bạch của hệ thống, không phải bằng sự cảnh giác của chính họ. Trách nhiệm không nằm ở đôi mắt và linh cảm của người mua hàng, mà ở lương tâm của người sản xuất, và sự nghiêm minh của quản lý nhà nước.

Điều đau lòng hơn là: 70% dân số Việt Nam làm nông nghiệp, nhưng không ít những người nông dân - những người đáng lẽ phải trân trọng hạt gạo, mớ rau do tay mình làm ra lại có khi là thủ phạm đầu tiên. Những luống rau xanh mướt tưới hóa chất. Những con lợn, con gà tăng trọng bằng thức ăn công nghiệp và kháng sinh. Những quả dưa, quả bưởi bóng bẩy nhờ thuốc kích thích. Và rồi, họ mang những sản phẩm ấy ra chợ, bán cho đồng bào mình, không một chút đắn đo.

Lòng tham đã thắng lương tâm? Lợi nhuận đã biến những con người nghĩ xổi thành những kẻ nhẫn tâm?

Pháp luật cần nghiêm minh hơn. Những bản án cần tăng nặng, đủ để bất cứ ai có ý định làm giả thực phẩm cũng phải chùn tay. Báo chí, truyền thông cần vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa. Không chỉ là đưa tin, mà là phơi bày sự thật, vạch mặt những kẻ ác, bảo vệ người tiêu dùng bằng tất cả trách nhiệm và lương tâm nghề nghiệp.

Các cơ quan chức năng cần làm việc không chỉ bằng mệnh lệnh hành chính, mà bằng trách nhiệm trước dân, trước Tổ quốc. Bởi thực phẩm bẩn không chỉ ảnh hưởng tới từng cá nhân, nó còn làm nguy hại tới sức mạnh giống nòi, một cách âm thầm nhưng nguy hiểm.

Quốc Toản