Kỳ vọng giải quyết rốt ráo bài toán an cư cho người dân

Với phân khúc nhà ở xã hội, Nghị quyết này chính là chìa khóa để tháo gỡ các nút thắt cốt lõi đã tồn tại bấy lâu nay.

Điểm mới đột phá từ quy định giao chủ đầu tư không qua đấu thầu đối với dự án

Trao đổi với báo chí và phân tích sâu hơn ý nghĩa của Nghị quyết, Luật sư Nguyễn Hồng Chung - Chủ tịch HĐQT DVL Ventures cho rằng, đối với thị trường bất động sản nói chung và nhà ở xã hội nói riêng, Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội sẽ góp phần cân bằng cung cầu, giảm bớt áp lực lên phân khúc nhà ở thương mại giá cao. Bởi lẽ, khi nguồn cung nhà ở xã hội được đẩy mạnh, người dân có thu nhập trung bình và thấp sẽ có thêm lựa chọn, giúp thị trường phát triển bền vững hơn, tránh tình trạng “lệch pha” khi sẽ tạo ra một phân khúc mới, thu hút thêm dòng vốn đầu tư.

Với phân khúc nhà ở xã hội, Nghị quyết chính là chìa khóa để tháo gỡ các nút thắt cốt lõi đã tồn tại bấy lâu. “Tôi đặc biệt đánh giá cao những điểm mới như việc cho phép giao chủ đầu tư không qua đấu thầu đối với dự án không dùng vốn công, hay việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia. Những quy định này sẽ giúp rút ngắn đáng kể thời gian triển khai dự án, minh bạch hóa quy trình và tạo động lực lớn cho các nhà đầu tư” - Luật sư Nguyễn Hồng Chung nhấn mạnh hơn vào một số điểm mới của Nghị quyết.

Luật sư Nguyễn Hồng Chung - Chủ tịch HĐQT DVL Ventures

Phân tích cụ thể và làm rõ hơn ý nghĩa của những điểm này đối với việc thu hút nguồn lực đầu tư vào nhà ở xã hội không, Luật sư Nguyễn Hồng Chung khẳng định, cơ chế giao chủ đầu tư không qua đấu thầu là một điểm cực kỳ quan trọng. Theo đó, nếu như trước đây, quy trình đấu thầu thường kéo dài, phức tạp, là một trong những rào cản lớn khiến nhiều nhà đầu tư “ngại” tham gia; thì giờ đây, khi quy định này được áp dụng, sẽ giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị dự án, từ đó tăng tốc độ triển khai và giảm chi phí cơ hội cho doanh nghiệp. Điều này sẽ khuyến khích nhiều chủ đầu tư có năng lực và tâm huyết mạnh dạn tham gia hơn.

Cùng quan điểm này với Luật sư Nguyễn Hồng Chung, Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh - chuyên gia pháp lý bất động sản, cũng nhìn nhận, chính sách quan trọng nhất của Nghị quyết này chính là việc Nhà nước mạnh dạn giao chủ đầu tư dự án không qua đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Cụ thể, nếu dự án đã có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư (hoặc văn bản pháp lý tương đương) thì cơ quan có thẩm quyền được giao trực tiếp chủ đầu tư thực hiện dự án mà không qua đấu thầu. Nếu dự án chưa có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, cơ quan có thẩm quyền sẽ chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư.

Ngoài ra, Nghị quyết trao quyền chủ động hoàn toàn cho UBND cấp tỉnh (và Bộ Quốc phòng, Bộ Công an đối với dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang) trong việc giao chủ đầu tư; chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, thực hiện triệt để nguyên tắc phân cấp, phân quyền.

Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh - chuyên gia pháp lý bất động sản

Dẫn chiếu so sánh với các quy định của Luật Đầu tư và Luật Nhà ở hiện hành, Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh cho biết, nếu theo quy định hiện hành, dự án nhà ở xã hội sẽ phải thực hiện quy trình chấp thuận chủ trương đầu tư, sau đó mới tiến hành đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư. Thời gian này thường kéo dài, đặc biệt ở khâu đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư, nguyên nhân bởi thiếu các tiêu chí định lượng làm cơ sở lập hồ sơ mời thầu cho nhà đầu tư chào thầu. Do đó, việc cho phép áp dụng cơ chế chỉ định (nếu có nhiều nhà đầu tư đăng ký làm chủ đầu tư thì sẽ xem xét các tiêu chí ưu tiên là kinh nghiệm đã thực hiện dự án nhà ở, năng lực tài chính và các tiêu chí khác) sẽ đẩy nhanh tốc độ triển khai và thu hút doanh nghiệp tham gia.

Quỹ Nhà ở quốc gia - giải quyết bài toán khó khăn về quỹ đất sạch cho nhà ở xã hội

Liên quan đến quy định về Quỹ Nhà ở quốc gia trong Nghị quyết, Luật sư Nguyễn Hồng Chung nhấn mạnh, đây là một cơ chế tài chính hết sức cần thiết. Theo đó, với tư cách pháp nhân và hoạt động không vì lợi nhuận, Quỹ này sẽ có vai trò then chốt trong việc tạo lập quỹ đất và phát triển các dự án nhà ở cho thuê. “Điều này không chỉ giúp đa dạng hóa sản phẩm nhà ở xã hội mà còn giải quyết bài toán khó khăn về quỹ đất sạch cho nhà ở xã hội. Bên cạnh đó, cũng sẽ thu hút các nguồn vốn dài hạn, ổn định để đầu tư vào phân khúc này, giảm phụ thuộc vào ngân sách nhà nước. Khi có một quỹ đất ổn định và cơ chế tài chính rõ ràng, rủi ro cho nhà đầu tư sẽ giảm, từ đó tăng tính hấp dẫn của dự án”, Luật sư Nguyễn Hồng Chung đánh giá.

Còn theo Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh, việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia là một giải pháp tích cực bổ sung thêm nguồn cung về nhà ở chỉ chuyên để cho thuê với mục tiêu tiết kiệm nguồn lực về đất đai, qua đó giúp nhiều người được luân phiên sử dụng quỹ nhà ở này, cũng như giúp giải quyết nhu cầu chỗ ở cho những đối tượng không có khả năng mua nhà ở xã hội.

Nghị quyết cũng mở rộng đối tượng được thuê nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp so với luật hiện hành. Theo đó, Nghị quyết cho phép doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập được thuê nhà ở xã hội để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, người lao động của mình ở, bao gồm cả công nhân, người lao động là người nước ngoài.

“Quy định này sẽ có tác động tích cực ở cả “hai đầu”: Ở “đầu” chủ đầu tư có thể tiếp cận tệp khách hàng rộng rãi hơn, trong khi ở “đầu” các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức...có thể thuê nhà ở xã hội để bố trí cho nhân sự đang làm việc như một hình thức phân bổ phúc lợi xã hội, qua đó có thể thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao” - Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh phân tích.

Trao đổi cụ thể và đưa ra một số lưu ý về khả năng rủi ro pháp lý khi triển khai thí điểm Nghị quyết với một số điểm mới “đột phá” có thể bị lợi dụng hoặc biến tướng, Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh cho rằng, việc áp dụng các cơ chế đặc thù, chẳng hạn cơ chế giao chủ đầu tư theo phương thức chỉ định, không đấu thầu, sẽ luôn tiềm ẩn nguy cơ tiêu cực, lợi ích nhóm hoặc cơ chế xin - cho, nhũng nhiễu. Do đó, Nghị quyết cũng giao nhiệm vụ cho Chính phủ, các bộ, chính quyền địa phương… đề cao trách nhiệm trong tổ chức thực hiện, bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả, khả thi, không để sơ hở, tham nhũng, tiêu cực, trục lợi chính sách, gây thất thoát, lãng phí.

“Trong Nghị định quy định chi tiết thi hành cần đề ra cơ chế kiểm soát lỗ hổng khi triển khai thực hiện. Theo tôi, khi đã phân cấp mạnh mẽ cho địa phương thì Bộ Xây dựng, các cơ quan Trung ương có thể tập trung hoàn toàn vào công tác hướng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ và kiểm tra, giám sát, giải quyết kịp thời các kiến nghị của địa phương, doanh nghiệp” - Luật sư Nguyễn Văn Đỉnh nêu quan điểm.

Nguyễn Tiến