Ký ức của người cựu chiến binh về trận đánh ác liệt giải phóng Tân An năm 1975

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng các đồng chí trong Quân ủy Trung ương duyệt phương án tác chiến Chiến dịch Hồ Chí Minh (tháng 4/1975). (Ảnh: TTXVN)

50 năm đã qua nhưng Đại tá Bùi Đức Trần, nguyên Chính trị viên Tiểu đoàn 5, Trung Đoàn 2, Sư đoàn 5 - đơn vị trực tiếp tham gia giải phóng thị xã Tân An (nay là thành phố Tân An, Long An) vẫn không phai mờ ký ức một thời chinh chiến xông pha trận mạc, góp phần giải phóng quê hương.

Ông Bùi Đức Trần bồi hồi nhớ lại cuộc chiến cách đây 50 năm. Được nhân dân huyện Thủ Thừa hỗ trợ phương tiện vượt sông, lúc 21 giờ ngày 26/4/1975, Trung đoàn 2 bí mật hành quân chiếm lĩnh vị trí triển khai chiến đấu sau khi được lực lượng vũ trang địa phương dẫn đường vượt qua các chốt, đồn bốt địch vào đúng địa điểm, đảm bảo thời gian quy định.

Trước đó, dự Hội nghị triển khai nhiệm vụ, cấp trên đã thông báo tình hình để các đơn vị tham gia chiến dịch nắm: Với ý đồ giữ thông tuyến đường huyết mạnh để quân từ Đồng bằng sông Cửu Long về ứng cứu Sài Gòn khi cần thiết hoặc rút chạy về cố thủ ở Đồng bằng sông Cửu Long khi tình huống xảy ra.

Địch đã bố trí từ ngã ba Nhị Bình đến thị xã Tân An một lượng lực lượng rất lớn gồm Trung Đoàn 42 và 1 Tiểu đoàn Bảo An với quân số gần 3.000 tên, được hỏa lực pháo binh và không quân chi viện.

Địch tổ chức phòng ngự thành hai tuyến: Tuyến ngoài cách lộ 4 (Quốc lộ 1 ngày nay) từ 1-2 km là các đồn bảo an xây dựng kiên cố, có từ 3-5 lớp hàng rào thép gai. Tuyến trong là các đơn vị của Trung đoàn 42 tổ chức các chốt cơ động dã ngoại, được tăng cường xe tăng, thiết giáp đóng chốt chủ yếu ở giao lộ tỉnh lộ 2 và Quốc lộ 4, phía bắc cầu Voi và cầu Tân An.

Vào 5 giờ 15 phút ngày 27/4/1975, Tiểu đoàn 4 triển khai xong trên hướng chủ yếu khu vực đông rạch Cầu Ngang (Tây lộ 4). Tiểu đoàn 5 (do Đại tá Bùi Đức Trần làm Chính trị viên) vượt qua Đông lộ 4, triển khai xong trận địa lúc 4 giờ 45 phút.

Đại đội 7 của Tiểu đoàn 5 đã xây dựng xong trận địa chốt chặn ở Gò Kho… Sau đó, khoảng 4 giờ 55 phút ngày 27/4/1975, Đại đội pháo binh của Trung đoàn khai hỏa pháo phản lực H12 (còn gọi là hỏa tiễn H.12 do Liên Xô viện trợ) vào chốt địch ở bắc cầu Voi phát lệnh cho toàn Trung đoàn đồng loạt nổ súng tấn công.

Ông Bùi Đức Trần cho biết, trước nguy cơ bị chia cắt Sài Gòn với vùng 4 chiến thuật (Đồng bằng sông Cửu Long ), ngay lập tức, địch điều động bộ binh và xe tăng từ thị xã Tân An đánh lên và lực lượng Trung đoàn 42 từ Bắc cầu Voi đánh xuống nhằm giải tỏa lộ 4.

Trước lực lượng và hỏa lực của địch áp đảo, cán bộ, chiến sỹ Đại đội 1 Tiểu đoàn 4 và Đại đội 7 Tiểu đoàn 5 chốt giữ cầu Voi và Gò Kho cùng các đại đội trong Tiểu đoàn kiên cường đánh lui nhiều đợt phản kích của địch sang hướng Tây ngã tư tỉnh lộ 2 và lộ 4, diệt 30 tên địch.

Sau một ngày chiến đấu ác liệt với địch, toàn Trung đoàn như được tiếp thêm sức mạnh khi Bí thư Đảng ủy Trung đoàn Dương Quý Mão ra lời kêu gọi “Chiến dịch Hồ Chí Minh đã bắt đầu, nhiệm vụ của các đồng chí là chốt chặn cắt đứt lộ 4, nếu có thời cơ thì phối hợp với địa phương đánh chiếm và giải phóng thị xã Tân An.”

Căn cứ vào tình hình địch, ta, Ban Chỉ huy Trung đoàn kịp thời điều chỉnh phương án chiến đấu mới cho phù hợp với diễn biến trên chiến trường.

Cụ thể, Trung đoàn sẽ sử dụng Tiểu đoàn 4 đánh chiếm cầu Voi, một đại đội của Tiểu đoàn 5 đánh phía đông Cầu Voi, tập trung toàn bộ lực lượng của Tiểu đoàn 6 tiến công đánh chiếm dứt điểm Đồn Rạch Ngang tạo thế đứng chân vững chắc cho Trung đoàn thực hiện nhiệm vụ đánh chiếm và chốt chặn lộ 4.

Sư đoàn 5 vượt cầu Bến Lức tiến về giải phóng thị xã Tân An ngày 30/4/1975 (Ảnh tư liệu)

Cùng thời gian, Trung đoàn 3 của Sư đoàn 5 tiến công chi khu Thủ Thừa, Trung đoàn 1 bao vây thị trấn Tân Hiệp (Tiền Giang) và tiến công đánh chiếm cầu Tân Hương.

Sau một đêm chiến đấu ác liệt (đêm 27/4), Trung đoàn đã đánh chiếm lại cầu Voi, củng cố chốt Gò Kho, cơ bản cắt đứt lộ 4 dù tổn thất khá lớn.

Sáng 28/4/1975, địch tập trung lực lượng mạnh phản kích quyết liệt hòng giải tỏa lộ 4, quân ta dũng cảm chiến đấu nhưng trước hỏa lực rất mạnh của địch nên phải lui về phía Tây cầu 800m.

8 giờ ngày 28/4/1975 địch chiếm lại cầu Voi. Trong khi đó, đại đội 7 Tiểu đoàn 3 vẫn trụ vững tại Gò kho, hiệp đồng cùng Đại đội 6 vận động đánh vào sườn địch, buộc địch lùi về phía ngã tư để củng cố lực lượng.

Đêm 28/4/1975, Tiểu đoàn 4 tổ chức đánh chiếm lại cầu Voi nhưng không dứt điểm. Ngày 29/4/1975, địch tiếp tục dùng bộ binh, xe tăng từ hai đầu đánh vào phía bắc cầu Tân An và nam cầu Voi, đưa lực lượng chốt ngay trên lộ 4 (ở nam cầu Voi, đoạn giữa chốt của Đại đội 3 và Đại đội 7).

Trong đêm, Trung đoàn tổ chức một số trận tập kích đánh vào đội hình địch với hiệu suất khá cao.

Sáng 30/4/1975, sau khi hỏa lực Trung đoàn bắn vào 3 vị trí địch chốt từ cầu Voi đến ngã tư lộ 2, theo kế hoạch, Tiểu đoàn 4 nổ súng tiến công cụm chốt của địch ở Nam cầu Voi, Tiểu đoàn 5 đánh địch vòng ngoài, tiến công các chốt dã ngoại.

5 giờ 10 phút, Tiểu đoàn 4 đánh chiếm được cầu Bình Mỹ, làm chủ lộ 4. Đại đội 5 và Đại đội 7 về vị trí chốt củng cố lại trận địa, sẵn sàng đánh địch phản kích.

Lúc 9 giờ ngày 30/4/1975, Tiểu đoàn 5 bắt liên lạc với đội biệt động thị xã và nổ súng đánh chiếm cầu Tân An. Địch dùng Tiểu đoàn 303 cùng với tàn quân Sư đoàn 22 quyết tâm “tử thủ.”

Xe tăng địch dàn hàng ngang bên cầu, dùng pháo 105mm bắn thẳng vào đội hình chiến đấu của ta, 12 chiến sỹ đã anh dũng hy sinh ngay đầu cầu.

Trước tình huống đó, Tiểu đoàn dùng các loại hỏa lực bắn chế áp địch, bắn cháy 1 xe tăng ngay tại chân cầu.

Trong khi trận chiến đấu đang giằng co quyết liệt, quân ta phát hiện ở phía cầu Sắt (cầu cũ) lực lượng phòng ngự của địch tương đối yếu nên đã lợi dụng địa hình, bí mật tiếp cận và bất ngờ tấn công qua cầu. Bị bất ngờ, quân địch phòng thủ cầu Tân An rối loạn và rút chạy.

Thừa thắng xông lên, các chiến sỹ Tiểu đoàn 5 nhanh chóng truy kích địch. Cửa vào thị xã đã mở rộng. Đại đội 6 nhanh chóng thọc sâu đánh chiếm căn cứ 33 (sân vận động hiện nay).

Đại đội 7 phát triển vào đánh chiếm dinh tỉnh trưởng (Ủy ban Nhân dân tỉnh hiện nay). Đội hình của Đại đội 7 tiến quân qua khu vực chợ vẫn tiếp tục gặp phải sự chống trả của tàn quân địch.

Đúng 12 giờ ngày 30/4/1975, lá cờ cách mạng do đồng chí Kim Văn Bút, Chính trị viên Đại đội 7, cắm lên dinh tỉnh trưởng, báo hiệu thị xã Tân An hoàn toàn giải phóng. Ngay sau đó, người dân thị xã xuống đường hò reo, chào đón đoàn quân giải phóng.

“Thấm thoát đã 50 năm, giờ đây khi nhắc lại khí thế nhiệt huyết đấu tranh giành độc lập vẫn còn nguyên vẹn trong ông. Mục tiêu thống nhất đất nước, giữ gìn bình yên tổ quốc, đem lại cuộc sống ấm no cho nhân dân nay đã thành hiện thực. Vì vậy, tôi mong rằng thế hệ mai sau luôn giữ vững khí thế người đi trước; từ đó góp phần đưa đất nước ta ngày càng giàu đẹp hơn," ông Bùi Đức Trần chia sẻ./.

(TTXVN/Vietnam+)