Kỷ niệm ngày Giỗ tổ Hùng Vương: Đa dạng, hấp dẫn hoạt động giáo dục về nguồn

Học sinh Trường THCS Nguyễn Chí Thanh (TPHCM) tổ chức sinh hoạt kỷ niệm Lễ Giỗ Quốc tổ Hùng Vương. Ảnh: ITN

Việc lồng ghép trong bài học trên lớp và hoạt động trải nghiệm đã tạo hứng thú, giúp các em hiểu thêm về cội nguồn văn hóa dân tộc, từ đó bồi đắp tình yêu, niềm tự hào với quê hương, đất nước.

Đa dạng hình thức giáo dục

Là trường học trên vùng đất Tổ, việc lồng ghép nội dung giáo dục liên quan đến ngày Giỗ tổ Hùng Vương rất quan trọng; giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn lịch sử dân tộc; tự tin, tự hào là người con đất tổ Vua Hùng để quyết tâm phấn đấu học tập, gìn giữ, phát huy nét đẹp di sản văn hóa dân tộc. Chia sẻ điều này, cô Vũ Thị Mây - giáo viên Lịch sử Trường THCS Hà Lộc (Phú Thọ) cho biết đã lồng ghép nội dung về Giỗ tổ Hùng Vương khi giảng dạy bài “Nhà nước Văn Lang - Âu Lạc”. Việc dạy học có nhiều thuận lợi vì hầu hết học sinh được đến tận nơi tham quan di tích lịch sử đền Hùng, giáo viên có thể tập trung hơn về ý nghĩa các hoạt động để khắc sâu kiến thức cho học sinh.

“Tôi mở đầu bài học bằng việc cho học sinh quan sát hình ảnh lễ hội đền Hùng và yêu cầu các em trả lời câu hỏi; sau đó cho học sinh tìm hiểu về lễ hội qua trò chơi hào hứng. Hoạt động hình thành kiến thức mới, học sinh tìm hiểu về nguồn gốc ra đời nhà nước Văn Lang; chuẩn bị sản phẩm diễn thuyết về lễ hội Giỗ tổ Hùng Vương để lấy điểm. Kết thúc bài học, học sinh được yêu cầu về nhà sưu tầm tranh ảnh, hoặc vẽ lại một số hình ảnh liên quan đến lễ hội Giỗ tổ Hùng Vương”, cô Vũ Thị Mây chia sẻ.

Trường THCS Phúc Lợi (Long Biên, Hà Nội) xây dựng kế hoạch từ đầu năm học các nội dung lồng ghép liên quan đến ngày Giỗ tổ Hùng Vương. Theo đó, nhà trường tổ chức sinh hoạt dưới cờ 3 tuần liên tiếp trước ngày Giỗ tổ với nhiều hình thức đa dạng: Thi kể chuyện về các vua Hùng và Chủ tịch Hồ Chí Minh theo khối lớp; giới thiệu sách về thời Hùng Vương; thi “Rung chuông vàng” tìm hiểu về lịch sử thời Hùng Vương. Đội TNTP Hồ Chí Minh tổ chức thi vẽ tranh về các Vua Hùng và tìm hiểu, thực hành nghệ thuật xăm mình của người Việt cổ thời Hùng Vương. Công lao các vị Vua Hùng cũng được lồng ghép vào bài học liên quan ở các bộ môn Ngữ văn, Lịch sử - Địa lý, Giáo dục công dân... nhằm nâng cao ý thức tự hào dân tộc và trách nhiệm đối với sự phát triển của đất nước.

Tổ chức hiệu quả các hoạt động trên, 2 nguyên tắc được cô Nguyễn Thị Tiệp - giáo viên Trường THCS Phúc Lợi nhấn mạnh là thực tế và có điểm mới hấp dẫn. Cụ thể, kế hoạch và kịch bản phải được chuẩn bị kỹ, rõ ràng; các hoạt động phù hợp với năng lực, tạo được hứng thú với các em; có phần thưởng hấp dẫn; huy động được sự hỗ trợ của phụ huynh.

Chuyên đề “Uống nước nhớ nguồn” kỷ niệm ngày Giỗ tổ Hùng Vương được Trường THCS Chu Văn An (TP Thủ Dầu Một, Bình Dương) tổ chức hằng năm. Theo cô Hiệu trưởng Diệp Thị Ngọc Dung, qua chuyên đề này, học sinh hiểu hơn các thời kỳ dựng nước của 18 đời Vua Hùng, ý nghĩa nguồn cội và ngày Giỗ tổ Hùng Vương; từ đó, giáo dục học sinh biết sống trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội.

“Năm nay, Chuyên đề được tổ chức vào ngày 31/3 với cả phần lễ và hội. Phần lễ mở đầu trang trọng với lễ dâng hương tại Nhà thờ thầy giáo Chu Văn An. Phần hội, học sinh được tham gia các hoạt động văn nghệ, thi thời trang. Trang phục Thánh Gióng, Mai An Tiêm, công chúa Mỵ Nương, Lạc Long Quân và Âu Cơ... được học sinh khối lớp 6 tái hiện sinh động”, cô Diệp Thị Ngọc Dung chia sẻ.

Học sinh Trường THCS Chu Văn An (Bình Dương) trong hoạt động chuyên đề kỷ niệm ngày Giỗ tổ Hùng Vương. Ảnh: NTCC

Để kiến thức lịch sử không khô cứng

Giáo dục về lịch sử nếu không có đổi mới, sáng tạo sẽ dễ trở nên khô khan, thiếu hấp dẫn, khó thu hút người học. Cô Lê Na - Phó Hiệu trưởng Trường PTDTNT THCS Kỳ Sơn (Nghệ An) cho rằng có thể tăng tính hiệu quả với việc tổ chức nhiều hoạt động giáo dục phong phú, đa dạng.

Trước hết, nội dung về thời đại Hùng Vương được lồng ghép vào các môn học như Ngữ văn, Lịch sử, Giáo dục công dân. Trong môn Ngữ văn, học sinh có thể học, cảm nhận qua truyền thuyết, truyện dân gian như “Sơn Tinh - Thủy Tinh”, “Bánh chưng, bánh dày”. Môn Lịch sử giúp các em tìm hiểu về nguồn gốc dân tộc, công lao dựng nước của các Vua Hùng. Môn Giáo dục công dân nhấn mạnh tinh thần uống nước nhớ nguồn, lòng tự hào dân tộc.

Bên cạnh đó, nhà trường có thể tổ chức hoạt động kể chuyện, thi tìm hiểu về lịch sử Vua Hùng trong giờ sinh hoạt dưới cờ. Học sinh được tham gia trả lời câu hỏi, kể lại các truyền thuyết hoặc trình bày cảm nhận về ý nghĩa của ngày Giỗ tổ. Ngoài ra, liên Đội có thể phối hợp với chuyên môn nhà trường phát động thi vẽ tranh, viết cảm nghĩ, sáng tác thơ văn về chủ đề này, khuyến khích học sinh thể hiện sự sáng tạo và bày tỏ tình cảm đối với quê hương, đất nước.

Cho học sinh hóa thân thành nhân vật lịch sử, diễn kịch về thời Hùng Vương cũng là cách hay để tăng hấp dẫn, hứng thú. Những vở kịch tái hiện câu chuyện “Bánh chưng, bánh dày”, “Sơn Tinh - Thủy Tinh” giúp người học nhập vai, ghi nhớ kiến thức lâu hơn và hiểu sâu sắc về giá trị văn hóa dân tộc. Ngoài ra, có thể tổ chức trò chơi, thi đố vui về lịch sử Vua Hùng với phần thưởng hấp dẫn để khuyến khích tinh thần học hỏi. Những trò chơi tương tác này giúp học sinh ôn lại kiến thức một cách vui vẻ, thoải mái, không gò bó.

Đặc biệt, một hoạt động thực tế ý nghĩa là thực hành làm bánh chưng, bánh dày - những món ăn truyền thống gắn liền với truyền thuyết thời Hùng Vương. Hoạt động này có thể tổ chức vào dịp Tết Nguyên đán, giúp học sinh trải nghiệm, hiểu rõ hơn nét đẹp văn hóa dân tộc.

“Thông qua các hoạt động, học sinh không chỉ hiểu biết về lịch sử mà còn thêm yêu quý, tự hào về truyền thống dân tộc; từ đó hình thành ý thức gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa Việt Nam”, cô Lê Na cho hay.

Hiếu Nguyễn