Kinh tế tập thể gặp khó trong việc tiếp cận vốn tín dụng

Hợp tác xã Nông nghiệp và dịch vụ Kông Yang (huyện Kông Chro) đi vào hoạt động từ năm 2021 với 40 thành viên để trồng hơn 76 ha cây ăn quả theo hướng hữu cơ, VietGAP. Sản phẩm trái cây của HTX không chỉ phục vụ thị trường trong và ngoài tỉnh mà còn xuất khẩu sang một số nước Trung Đông và Trung Quốc. “Để phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, HTX đang rất cần có nguồn vốn để đầu tư vào diện tích cây trồng. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn chưa thể tiếp cận được các nguồn vốn vay ưu đãi, do HTX không có tài sản thế chấp”-ông Trịnh Xuân Anh-Giám đốc HTX Nông nghiệp và dịch vụ Kông Yang cho biết.

Sản phẩm nấm linh chi đỏ Núi Cờ đạt OCOP 3 sao của HTX Dịch vụ nông nghiệp Núi Cờ (xã Ia Ka, huyện Chư Păh). Ảnh: Lê Nam

Thành công với mô hình trồng nấm linh chi đỏ và chăn nuôi dê, HTX Dịch vụ nông nghiệp Núi Cờ (xã Ia Ka, huyện Chư Păh) đã từng bước khẳng định được thương hiệu của mình trên thị trường. Song “bài toán” về vốn vẫn là vấn đề gây đau đầu cho HTX trong thời gian qua. Ông Hồ Văn Hiếu-Phó Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Núi Cờ cho biết: HTX đã triển khai mô hình trồng nấm linh chi đỏ dưới tán rừng keo lai được khoảng hơn 2 năm, và sản phẩm đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao. Cùng với mô hình chăn nuôi dê, HTX đã tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn định cho nhiều lao động tại địa phương. Tuy nhiên, hiện HTX cũng đang gặp khó khăn lớn là thiếu vốn.

Cũng giống 2 HTX trên, hầu hết các HTX trên địa bàn tỉnh đều gặp khó trong tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi hoặc nguồn tín dụng từ các ngân hàng thương mại do không có tài sản thế chấp. Liên quan đến vấn đề vốn vay, ông Nguyễn Mậu Phong-Phó Chủ tịch thường trực Liên minh HTX tỉnh cho biết: Hiện tại, Liên minh HTX có 2 nguồn vốn cho vay ưu đãi để các HTX tiếp cận vay vốn. Cụ thể, là nguồn vốn vay giải quyết việc làm 360 triệu đồng (từ nguồn vốn giải quyết việc làm của Liên minh HTX Việt Nam giao cho Liên minh HTX tỉnh Gia Lai quản lý và sử dụng) luân phiên cho các thành viên HTX vay bằng hình thức tín chấp thông qua ủy thác tại Chi nhánh Ngân hàng chính sách xã hội tỉnh Gia Lai, với mức vay 40-50 triệu đồng/1 thành viên HTX để đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh, lãi suất vay 7,92%/năm.

Nguồn thứ 2 là nguồn vốn vay từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX. Tuy nhiên, Quỹ hỗ trợ phát triển HTX tỉnh Gia Lai (gọi tắt là Quỹ Gia Lai) hiện đang trong quá trình hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục tổ chức lại nên chưa thực hiện cho các HTX vay vốn. Sau khi hoàn thành các thủ tục theo quy định Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX sẽ tiến hành thủ tục cho vay. Còn Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã Việt Nam (gọi tắt là Quỹ Trung ương) thì Liên minh HTX tỉnh đã hỗ trợ, hướng dẫn cho 5 lượt HTX tiếp cận được nguồn vốn này với số tiền là 11,1 tỷ đồng để đầu tư máy móc thiết bị, phương tiện vận tải phục vụ phát triển sản xuất bằng hình thức thế chấp tài sản.

“Theo Quy chế cho vay số 16/QĐ-HĐQL ngày 10-12-2007 của Quỹ Trung ương, mức cho vay tối đa là 80% vốn của dự án. Hiện tại chỉ cho vay đầu tư tài sản cố định, chưa cho vay vốn để bổ sung vốn lưu động. Tất cả các HTX vay vốn phải có tài sản thế chấp và phải trả lãi vay hàng tháng với thời hạn vay tối đa là 5 năm, lãi suất 5.13%/năm”-ông Phong cho hay.

Thời gian qua, để hỗ trợ kinh tế tập thể, HTX phát triển, ngành ngân hàng đã triển khai nhiều chính sách tín dụng ưu đãi theo Nghị định 55/2015/NĐ-CP ngày 9-6-2015, Nghị định 116/2018/NĐ-CP ngày 7-9-2018 của Chính phủ. Bên cạnh đó, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng đang triển khai nhiều chính sách tín dụng ưu đãi của Nhà nước, trong đó HTX, liên hiệp HTX được vay ưu đãi theo Nghị định số 28/2022/NĐ-CP ngày 26-4-2022 thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Tuy nhiên, hình thức tín chấp rất hạn chế và điều kiện kèm theo vô cùng khắt khe, như: Hồ sơ pháp lý rõ ràng, chứng minh được thu nhập ổn định, lịch sử tín dụng, HTX cần chứng minh được nguồn để trả lãi vay và gốc vay trong phương án vay và trả nợ… là những quy định gây khó khiến các HTX không thể tiếp cận được nguồn vốn vay.

Mới đây, triển khai thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái tại công văn số 4785/VPCP-NN ngày 8-7-2024 của Văn phòng Chính phủ về việc báo cáo kết quả hội thảo về giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong tiếp cận vốn tín dụng đối với khu vực kinh tế tập thể, HTX, UBND tỉnh cũng ban hành công văn số 2019/UBND-KTTH đề nghị các sở, ban, ngành, Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tỉnh, Liên minh HTX tỉnh; UBND các huyện, thị xã, thành phố triển khai một số giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong tiếp cận vốn tín dụng của khu vực kinh tế tập thể, HTX trên địa bàn tỉnh.

Nhiều HTX mong được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi để phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh. Ảnh: Hà Duy

Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước tỉnh chỉ đạo các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ thể của khu vực kinh tế tập thể (KTTT), HTX tiếp cận được vốn tín dụng để phục vụ sản xuất kinh doanh; chỉ đạo các tổ chức tín dụng triển khai có hiệu quả các giải pháp nhằm tăng cường tín dụng từ phía tổ chức tín dụng đối với khu vực KTTT, HTX. Liên minh HTX tỉnh tiếp tục phát huy hiệu quả hoạt động Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh, tranh thủ vốn từ hệ thống Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Trung ương nhằm huy động, hỗ trợ vốn cho khu vực KTTT, HTX. Đồng thời, tích cực hướng dẫn cho các tổ chức KTTT, HTX trên địa bàn tỉnh có nhu cầu vay vốn và đảm bảo đủ các điều kiện quy định được vay vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh.

Trên cơ sở đề xuất cấp vốn điều lệ bổ sung của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Liên minh HTX tỉnh, Sở Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan tham mưu UBND tỉnh xem xét, giải quyết theo quy định, nhằm đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng ngày càng lớn, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội và khả năng cân đối của ngân sách tỉnh.

HÀ DUY