Kinh doanh nền tảng đang đóng góp khoảng 10% GDP

Với mục tiêu nhận diện vai trò và các tác động kinh tế của hoạt động kinh doanh nền tảng tới nền kinh tế Việt Nam, CIEM đã tổ chức Hội thảo “Phát triển kinh doanh nền tảng: Động lực cho tăng trưởng kinh tế số Việt Nam”.

Kinh doanh nền tảng đang đóng góp khoảng 10% GDP

Hội thảo với sự tham gia của đại diện các cơ quan: Bộ Thông tin và Truyền thông; Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, CIEM, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân và Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cùng các chuyên gia độc lập nhằm thảo luận về vai trò, cơ hội và thách thức trong phát triển kinh tế nền tảng; đồng thời thảo luận về định hướng phát triển và khung khổ chính sách, pháp luật thúc đẩy kinh tế số, kinh tế nền tảng ở Việt Nam.

Việt Nam hiện có 50.350 doanh nghiệp công nghệ số đang hoạt động

Báo cáo nghiên cứu của CIEM nhận diện các tác động kinh tế của hoạt động kinh doanh nền tảng trên cơ sở phân tích cấu trúc nền kinh tế Việt Nam và các dữ liệu chính thống liên quan sẵn có.

Theo đó, Việt Nam có tiềm năng thị trường lớn cho phát triển kinh tế số. Tỷ lệ sử dụng internet cao và tăng nhanh, cùng tỷ trọng lớn của nhóm dân số ưa chuộng sử dụng các dịch vụ nền tảng dự kiến sẽ thúc đẩy xu hướng hoạt động kinh doanh này ở Việt Nam.

TS. Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh - CIEM cho biết: Hai năm gần đây, Việt Nam liên tục được các tổ chức quốc tế đánh giá là quốc gia có tốc độ phát triển kinh tế số nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. Đơn cử, doanh thu thương mại điện tử thuộc nhóm nước có tốc độ tăng trưởng hàng đầu thế giới; quy mô thị trường gọi xe mở rộng nhanh chóng; thị trường giao đồ ăn trực tuyến xếp thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á (năm 2023)...

Đồng thời, Việt Nam cũng được ghi nhận là thị trường tiềm năng nuôi dưỡng và phát triển doanh nghiệp công nghệ số.

Theo số liệu của Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện có 50.350 doanh nghiệp công nghệ số đang hoạt động, cao hơn mục tiêu 48.000 doanh nghiệp của Chính phủ. Sự tăng trưởng nhanh về doanh nghiệp công nghệ số tạo nền tảng mở rộng và phát triển các dịch vụ kinh doanh số, trong đó có các dịch vụ nền tảng.

Kinh doanh nền tảng đóng góp khoảng 10% GDP

Theo số liệu của Tổng cục thống kê, tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GDP các năm từ 2020-2023 lần lượt là 12,66%, 12,88% 12,63% và 12,33%. Sang tới nửa đầu năm 2024, tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số đạt 18,3%, vượt cao hơn tỷ lệ trung bình giai đoạn 2020-2023.

Đáng chú ý, Việt Nam đã xuất hiện nhiều hoạt động kinh doanh nền tảng, ngành này đóng góp khoảng 10% trong GDP. Riêng kinh doanh nền tảng trong lĩnh vực vận tải chiếm 16,8% giá trị tăng thêm của ngành nền tảng, tương đương 1,7% GDP của nền kinh tế năm 2022.

Đặc biệt, đối với hai vùng trọng điểm phát triển của Việt Nam là vùng Đồng bằng sông Hồng và vùng Đông Nam Bộ, dịch vụ kinh doanh nền tảng trong lĩnh vực giao thông vận tải đã đóng góp tương ứng lần lượt là 2,7% và 2,3% GRDP của hai vùng này.

Minh chứng rõ nhất là mô hình Grab – đây được xem là mô hình tiên phong trong ứng dụng công nghệ, là nền tảng phổ biến được ưa chuộng ở Việt Nam. Với sự tham gia của Grab đã thúc đẩy tăng trưởng của ngành vận tải cũng như các lĩnh vực kinh doanh khác dựa trên nền tảng, từ đó đóng góp có ý nghĩa cho phát triển kinh tế Việt Nam.

Năm 2022, Grab đóng góp 7,8% về giá trị tăng thêm đối với ngành nền tảng lĩnh vực vận tải; 1,31% giá trị tăng thêm của ngành nền tảng và 0,13% trong GDP của nền kinh tế. Đáng chú ý là, Grab đã đóng góp khoảng 0,23% GRDP của vùng Đồng bằng sông Hồng (trong đó có Hà Nội); 0,17% GRDP của vùng Đông Nam Bộ (trong đó có Thành phố Hồ Chí Minh). Kết quả này cho thấy Grab đã đóng góp có ý nghĩa cho các cực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế.

Theo các chuyên gia, kinh doanh nền tảng phát triển sẽ kéo theo tăng trưởng của các ngành cung ứng. Sản phẩm cuối cùng ngành nền tảng lan tỏa đến giá trị tăng thêm và thu nhập của nền kinh tế lần lượt ở mức 1,230 và 1,294. Cả hai hệ số lan tỏa này đều cao hơn mức trung bình của nền kinh tế (là 1).

Kinh doanh nền tảng tác động tới nền kinh tế theo cấp số nhân

Báo cáo cũng chỉ ra, với 1 tỷ USD tăng thêm về sản phẩm cuối cùng của kinh doanh nền tảng sẽ tác động tới nền kinh tế theo cấp số nhân. Cụ thể làm tăng sản lượng của toàn nền kinh tế lên 2,754 tỷ USD; kích thích giá trị tăng thêm của nền kinh tế là 1,1918 tỷ USD; tạo ra 93.734 cơ hội việc làm; tăng thu nhập của người lao động trong nền kinh tế thêm 0,7326 tỷ USD.

TS Nguyễn Minh Thảo- Trưởng ban nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh- CIEM phát biểu tại hội thảo

"Riêng về cơ hội việc làm, từ năm 2022, cơ hội việc làm trong nền kinh tế phục hồi; việc làm trong ngành nền tảng tăng trưởng mạnh mẽ, đạt mức (9,4%), cao hơn đáng kể tốc độ tăng trưởng việc làm trung bình của nền kinh tế (ở mức 3,7%). Kết quả này cho thấy khi kinh doanh nền tảng phát triển sẽ tạo cơ hội việc làm đáng kể cho người lao động"- TS Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh - CIEM nhấn mạnh.

Như vậy, kinh doanh nền tảng không chỉ kích thích giá trị tăng thêm, thu nhập và cơ hội việc làm cho người lao động của chính ngành đó mà còn kích thích giá trị tăng thêm, thu nhập và cơ hội việc làm cho lao động của các ngành khác trong nền kinh tế.

Với sự phát triển nhanh chóng của các nền tảng đã tạo động lực khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh truyền thống đổi mới tư duy kinh doanh, nâng cao năng lực nội tại để gia tăng sức cạnh tranh, thích ứng với xu hướng mới.

Đồng thời, sự xuất hiện của kinh doanh nền tảng đã thúc đẩy các cơ quan hoạch định chính sách nghiên cứu, nhanh chóng hoàn thiện khung khổ pháp lý nhằm quản trị linh hoạt, kịp thời nhưng vẫn đảm bảo khuyến khích sự sáng tạo đối với xu hướng phát triển mới, mô hình kinh doanh mới; qua đó khai thác hiệu quả lợi ích của các xu hướng và mô hình kinh doanh này.

Với những cơ sở vững chắc đã tạo ra trong hơn 10 năm qua và với ưu thế về công nghệ, kinh tế số nói chung và kinh tế nền tảng nói riêng sẽ tiếp tục là ngành chủ chốt đóng góp vào việc đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm 2025 và 2 con số trong những năm tiếp theo.

Thu Hường