Khuyến khích sự tham gia của tổ chức, cá nhân vào lưu trữ tài liệu

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên thảo luận. Ảnh: Lâm Hiển

Tài liệu lưu trữ ở cấp xã là nguồn nộp lưu vào lưu trữ lịch sử của Nhà nước ở cấp tỉnh

Báo cáo một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 8 chương với 61 điều. Về thẩm quyền quản lý tài liệu lưu trữ, có ý kiến đề nghị quy định tài liệu lưu trữ ở cấp xã là nguồn nộp lưu vào lưu trữ lịch sử của Nhà nước ở cấp tỉnh. Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, ý kiến của đại biểu Quốc hội là xác đáng. Qua khảo sát thực tế tại một số địa phương cho thấy, khối lượng hồ sơ, tài liệu được lưu trữ tại cấp xã rất lớn, chủ yếu là tài liệu chuyên môn nghiệp vụ chuyên ngành thuộc lĩnh vực hộ tịch, đất đai và tài liệu hình thành trong quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ của chính quyền cấp xã, bao gồm cả tài liệu lưu trữ vĩnh viễn đã hết giá trị hiện hành.

Trong khi đó, nguồn lực về con người và cơ sở vật chất cho công tác lưu trữ tại cấp xã còn hạn chế dẫn đến việc lưu trữ tại nhiều địa phương không bảo đảm, tài liệu bị hư hỏng, thất thoát.

Vì vậy, dự thảo Luật tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội quy định tài liệu lưu trữ vĩnh viễn của cấp xã thuộc nguồn nộp vào lưu trữ lịch sử của Nhà nước ở cấp tỉnh tại khoản 4 Điều 9.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Liên quan đến lưu trữ tư (Chương V của dự thảo Luật), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho biết, một số ý kiến đề nghị rà soát, bổ sung quy định đầy đủ, cụ thể hơn về lưu trữ tư để khuyến khích sự tham gia của tổ chức, cá nhân, qua đó góp phần bảo quản, phát huy giá trị tài liệu lưu trữ tư tốt hơn; tôn trọng, bảo vệ quyền sở hữu đối với tài liệu lưu trữ tư; bảo đảm xử lý hài hòa mối quan hệ giữa Nhà nước và tổ chức, cá nhân trong quản lý tài liệu lưu trữ tư.

Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị tiếp thu, bổ sung các quy định nhằm khuyến khích sự tham gia của tổ chức, cá nhân vào lưu trữ tài liệu, cụ thể: quy định tổ chức, cá nhân, gia đình, dòng họ, cộng đồng quyết định việc áp dụng quy định của Luật Lưu trữ đối với tài liệu lưu trữ tư (khoản 4 Điều 3); chỉnh lý quy định về chính sách của Nhà nước đối với lưu trữ tư, trong đó bổ sung một số chính sách để phát triển hoạt động lưu trữ tư như thể hiện tại Điều 45 của dự thảo Luật.

Tiếp tục rà soát để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật

Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản đồng tình, đánh giá cao Báo cáo đã tiếp thu, giải trình rất hợp lý các ý kiến đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ Sáu về dự thảo Luật.

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ ghi nhận, ngay sau Kỳ họp thứ Sáu, Ủy ban Pháp luật, Bộ Nội vụ và các cơ quan liên quan đã phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm, tiếp thu tối đa ý kiến của các đại biểu Quốc hội, qua đó chỉnh lý lại kết cấu, bố cục và nhiều nội dung trong dự thảo Luật.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu

Để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý cần bám sát các quan điểm, nguyên tắc đã đề ra khi bắt đầu xây dựng luật, tránh sa vào các vấn đề mang tính kỹ thuật, thể hiện rõ việc xây dựng luật đã đạt được các mục tiêu đặt ra hay chưa, đạt được ở mức độ nào.

Đồng thời, cần rà soát tính đồng bộ của hệ thống pháp luật và sự tương thích với các công ước quốc tế. “Từ nay đến khi trình Quốc hội xem xét, thông qua và cho tới trước khi ký chứng thực cần tiếp tục rà soát để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, ví dụ như các vấn đề về chuyển đổi số, lưu trữ số, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; đối chiếu với Luật Công nghệ thông tin, Luật An ninh mạng, Luật Tiếp cận thông tin, Luật Bảo vệ bí mật nhà nước, Luật Di sản văn hóa...”, Chủ tịch Quốc hội đề nghị.

Cùng với đó, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, cần đối chiếu với các điều ước, thỏa thuận quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Hiện nay, Việt Nam đang là thành viên của Hội đồng Lưu trữ quốc tế, Hiệp hội Lưu trữ các nước có sử dụng tiếng Pháp, đồng thời cũng có ký kết các thỏa thuận song phương với nhiều quốc gia trong lĩnh vực này. Vì vậy, cần rà soát kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất, không mâu thuẫn.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu

Nêu ý kiến về nhóm chính sách chuyển đổi số trong lĩnh vực lưu trữ, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đề nghị bổ sung Điều 5 dự thảo Luật cụm từ “khuyến khích chuyển đổi số”, bởi nếu chỉ là “Xây dựng nền lưu trữ Việt Nam hiện đại” thì chưa đủ.

Tại Điều 10 của dự thảo Luật, bên cạnh xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, cân nhắc bổ sung thêm thành tố “số hóa” vì đây cũng là một trong những nhiệm vụ của lưu trữ. Do đó, cần làm rõ, bổ sung quy định về số hóa trong việc xây dựng cơ sở dữ liệu vào trong Điều 10; đồng thời nên thêm có quy định về kết nối, chia sẻ tư liệu quý giữa các cơ quan để phát huy giá trị của các tài liệu lưu trữ.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu. Ảnh: Lâm Hiển

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan đã phối hợp rất chặt chẽ trong việc tiếp thu, giải trình các ý kiến đã được Quốc hội cho ý kiến để chỉnh lý dự thảo Luật. Tài liệu dự án Luật được chuẩn bị chu đáo, đầy đủ theo yêu cầu.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Thường trực Ủy ban Pháp luật tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Nội vụ và các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan có liên quan của Chính phủ tiếp thu các ý kiến tại Phiên họp để tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hơn nữa chất lượng dự thảo Luật; hoàn thiện Báo cáo tiếp thu, giải trình để trình Quốc hội và trước hết là chuẩn bị cho Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách trong thời gian tới.

Minh Trang