Không khí hòa dịu giữa Syria và Israel: Thay đổi lớn trong môi trường chính trị Trung Đông

Từ trái qua phải: Thái tử Arab Saudi Mohammed bin Salman, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa trong cuộc gặp tại Riyadh ngày 14/5. (Nguồn: The White House)

Israel và Syria đã tổ chức các cuộc gặp trực tiếp trong những tuần gần đây nhằm xoa dịu căng thẳng, cũng như ngăn ngừa xung đột ở khu vực biên giới giữa hai nước.

Các cuộc tiếp xúc đánh dấu bước phát triển lớn trong quan hệ giữa hai quốc gia vốn thuộc hai phe đối lập trong cuộc xung đột Trung Đông nhiều thập kỷ qua, diễn ra trong bối cảnh Mỹ khuyến khích chính quyền mới ở Damascus thiết lập quan hệ với Israel và đề nghị Israel ngừng ném bom Syria.

Theo các nguồn tin, Israel và Syria đã tiến hành các cuộc trao đổi không công khai thông qua các bên trung gian kể từ khi nhóm Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) lãnh đạo cuộc tấn công lật đổ Tổng thống Syria Bashar al-Assad vào tháng 12/2024.

Trưởng đoàn liên lạc của Syria là quan chức an ninh cấp cao Ahmad al-Dalati, người được bổ nhiệm làm Thống đốc tỉnh Quneitra, giáp với Cao nguyên Golan, sau khi chế độ Tổng thống Bashar al-Assad sụp đổ.

Hiện vẫn chưa xác định phái đoàn đàm phán Israel gồm những ai, song các nguồn tin cho rằng là các quan chức an ninh của Israel. Hai nước đã có một số vòng đàm phái trực tiếp tại khu vực biên giới, bao gồm ở cả phần lãnh thổ do Israel kiểm soát.

Bộ Ngoại giao Israel và các quan chức Syria hiện chưa đưa ra bất kỳ bình luận nào về vấn đề này.

Vào ngày 14/5, cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống lâm thời Syria Ahmed al-Sharaa tại thủ đô Riyadh của Saudi Arabia đã đảo lộn nhiều thập kỷ chính sách của Mỹ về Syria.

Trong khi các cuộc đàm phán trực tiếp giữa Israel và Syria tập trung vào vấn đề an ninh chung, như ngăn ngừa xung đột và giảm bớt các đợt xâm nhập của Israel vào các ngôi làng biên giới Syria, các cuộc tiếp xúc có thể giúp mở đường cho những hiểu biết chính trị rộng rãi hơn giữa hai bên.

Sau cuộc gặp với Tổng thống lâm thời Syria Sharaa, ông Trump thông báo rằng nhà lãnh đạo Syria cuối cùng cũng sẵn sàng bình thường hóa quan hệ với Israel, đồng thời nói thêm điều này sẽ mất một khoảng thời gian.

Chính quyền mới của Syria đã nỗ lực chứng minh rằng họ không gây ra mối đe dọa nào đối với Israel.

Một lá thư do Bộ Ngoại giao Syria gửi tới Bộ Ngoại giao Mỹ vào tháng trước khẳng định: “Chúng tôi sẽ không để Syria trở thành mối đe dọa đối với bất kỳ bên nào, kể cả Israel”.

Mới đây, giới lãnh đạo Syria cũng đã thể hiện thiện chí khi chấp thuận bàn giao nhiều tài liệu mật liên quan đến Eli Cohen - điệp viên lão luyện của Israel bị xử tử tại Damascus vào năm 1965.

(theo The Arab Weekly)

Vy Anh