Không gian văn hóa xứng tầm hồ Gươm

Hồ Gươm (Ảnh internet).

Nhưng nhiều người có thể tới hồ Gươm nhiều lần, vẫn băn khoăn không biết quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục ở đâu, dù thực tế “quảng trường” ấy đang ở ngay dưới chân. “Quảng trường” này, thực tế chỉ là một khoảng không gian nhỏ hẹp vài ngàn m2, ngay trước tòa nhà nhận được vô số lời bình luận từ khi ra đời tới nay, mà người Hà Nội đặt cái tên đặc trưng là “Hàm cá mập”.

Nói như vậy, để thấy không gian công cộng, không gian văn hóa cho khu vực nội đô, trung tâm lịch sử của Thủ đô Hà Nội là rất chật hẹp. Có đi đến các tỉnh, thành khác từ Bắc, Trung, Nam; thả bước dạo trên những quảng trường trung tâm rộng thênh thang, lung linh đèn hoa, mới thấy không gian công cộng tại hồ Gươm còn hạn chế. Trong khi nơi này mỗi năm có hàng trăm sự kiện lớn, nhỏ, từ tổ chức không gian đi bộ vào dịp cuối tuần; đến các dịp kỷ niệm lớn của đất nước, TP đều tổ chức hoạt động văn hóa nghệ thuật…

Vì vậy, việc Văn phòng UBND Hà Nội vừa ban hành thông báo kết luận tại cuộc họp triển khai các nhiệm vụ về quy hoạch, cải tạo không gian khu vực phía đông hồ Gươm, là một tin rất vui. Theo đó, TP thống nhất nghiên cứu phương án kiến trúc tại khu vực phía đông hồ Gươm theo hướng trở thành khu quảng trường - công viên đặc biệt. Khu vực nghiên cứu mở rộng không gian công cộng rộng hơn 20.000m2, có một số trụ sở cơ quan và hộ dân sẽ phải dời đi. Tòa nhà "Hàm cá mập" dự kiến phá bỏ, thay thế bằng không gian ngầm. Phía đông hồ Gươm sẽ được tăng cường không gian công cộng, không gian mở, phục vụ cộng đồng Nhân dân Thủ đô và người dân cả nước.

Trên lý thuyết, việc nghiên cứu mở rộng không gian công cộng khu vực hồ Gươm nhằm cụ thể hóa các quy hoạch đã được phê duyệt. Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến 2045, tầm nhìn 2065 đã định hướng khu vực hồ Gươm cần được nghiên cứu bảo tồn, cải tạo chỉnh trang và sắp xếp tổ chức theo hướng có nhiều không gian công cộng, văn hóa, phục vụ cộng đồng, với đền Ngọc Sơn (di tích quốc gia đặc biệt), đền Bà Kiệu, tượng đài Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh, quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục tiếp nối hồ Gươm và khu phố cổ…

Trước đây, vì một số nguyên nhân như hồ Gươm là vùng lõi nội đô lịch sử nên có thể ít có ý kiến dám động chạm, rồi di dời, giải phóng mặt bằng… nên ý tưởng mở rộng không gian công cộng cho hồ Gươm vẫn chưa được thực hiện.

Tuy nhiên, có những tư duy buộc phải thay đổi cho phù hợp với thực tế. Hà Nội trước đây quy hoạch cho 250 ngàn dân, nhưng giờ đã lên gần 10 triệu người, nên mở rộng không gian công cộng, nhất là ở khu vực hồ Gươm là tất yếu. Đây được đánh giá là “tư duy đột phá, đem lại không gian văn hóa xứng tầm Thủ đô ngàn năm văn hiến” như một kiến trúc sư nổi tiếng nhận xét.

Huỳnh Ngọc Hiếu