Khoảng 11 nghìn người tử vong do bệnh lao mỗi năm

Sáng 24/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế, Bệnh viện Phổi Trung ương - Chương trình Chống lao Quốc gia tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Thế giới phòng chống lao. Đây là sự kiện chính trị quan trọng nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về những ảnh hưởng nghiêm trọng của bệnh lao tới sức khỏe con người, kinh tế và xã hội.

TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao Quốc gia cho biết, năm 2024, Chương trình Chống lao Quốc gia đã đạt được kết quả tốt nhất từ trước đến nay với số bệnh nhân lao được phát hiện hơn 113 nghìn ca (tăng 7% so với năm 2023), tỷ lệ lao có bằng chứng vi khuẩn trên 72%, tỷ lệ điều trị thành công đạt 89%, cao hơn tỷ lệ này trên toàn cầu (mức 88%).

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại chương trình.

Năm 2023, Việt Nam đứng thứ 12/30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới và đứng thứ 10/30 quốc gia có số lượng bệnh nhân lao kháng thuốc cao nhất toàn cầu.

Tỷ lệ điều trị thành công là 89,1% ở người bệnh lao nhạy cảm, và trên 70% ở người bệnh lao kháng thuốc, tỷ lệ này vượt trội so với trung bình trên toàn cầu. Hệ thống y tế được phát triển rộng khắp với 63 tỉnh, TP có đơn vị chống lao với 865 cơ sở điều trị và 406 máy GeneXpert - kỹ thuật xét nghiệm lao tiên tiến nhất hiện nay đã được trang bị cho các cơ sở y tế.

Phát biểu tại chương trình, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đánh giá, dù đối mặt với không ít thách thức, công tác phòng chống lao tại Việt Nam vẫn đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Việt Nam đã duy trì mạng lưới chống lao tại 100% xã, phường; đảm bảo 100% dân số được tiếp cận dịch vụ phòng chống lao. Tỷ lệ điều trị thành công các ca bệnh lao mới và tái phát duy trì ở mức cao, đạt gần 90%.

Đặc biệt, năm 2024 cũng đánh dấu việc triển khai quyết liệt các hướng dẫn kỹ thuật mới của Bộ Y tế, đặc biệt là việc áp dụng các kỹ thuật tiên tiến và mở rộng phạm vi trên toàn quốc đối với xét nghiệm Xpert - giải trình tự gene thế hệ mới để phát hiện sớm và chính xác bệnh lao.

Theo TS.BS Đinh Văn Lượng, Việt Nam đứng thứ 12/30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới.

Mặc dù vậy, tình hình dịch tễ bệnh lao tại nước ta còn rất nặng nề. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính Việt Nam có khoảng 182.000 bệnh nhân lao mới; 9.900 bệnh nhân lao kháng thuốc và có khoảng 11.000 người tử vong do lao hàng năm.

Thứ trưởng phân tích, hiện tỷ lệ bệnh nhân lao được phát hiện chủ động trong nhóm nguy cơ cao chưa đạt kế hoạch đề ra; tỷ lệ điều trị khỏi bệnh lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học vẫn thấp hơn chỉ tiêu mong muốn.

Nguồn lực tài chính, đặc biệt từ ngân sách quốc tế đang có xu hướng giảm dần; việc bảo đảm thuốc, thiết bị, vật tư y tế còn gặp khó khăn do thủ tục phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động phát hiện và điều trị bệnh. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải tăng cường tinh thần sáng tạo, tích cực, hành động để chấm dứt bệnh lao.

Trên cơ sở chủ đề Ngày thế giới phòng chống lao thế giới, chủ đề của Việt Nam năm 2025 là: Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao. Chủ đề này nhấn mạnh về tầm quan trọng của cam kết bền vững, đầu tư nguồn lực và hành động hiệu quả cho các can thiệp phòng chống lao.

TS.BS Đinh Văn Lượng đề xuất, toàn bộ mạng lưới y tế, cơ sở khám chữa bệnh triển khai khám, kiểm soát sức khỏe toàn dân với hệ thống quản lý sổ sức khỏe điện tử, gắn với nội dung phát hiện, khám và điều trị bệnh lao.

Các cơ sở đào tạo y khoa đưa nội dung về bệnh lao là bắt buộc để các thầy thuốc có đầy đủ kiến thức, chứng chỉ về bệnh lao trong quá trình hành nghề.

Để đảm bảo nguồn tài chính bền vững cho công tác phòng chống lao, cần tăng cường đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước và bảo hiểm y tế vì các nguồn viện trợ quốc tế đang giảm dần và sẽ không còn nữa. Bởi, theo WHO, mỗi một đô-la đầu tư cho công tác phòng chống lao sẽ thu lại 39 đô-la cho nền kinh tế.

Trần Hằng