Khó thu gom, xử lý rác thải nông thôn

Rác thải bị người dân vứt bỏ ngổn ngang gây mất mỹ quan, ônhiễm môi trường trên đường vào trung tâm xã Thanh Chăn.

Xã nông thôn mới Thanh Chăn hiện có 16 thôn, bản. Để thu gom CTRSHxã Thanh Chăn đã xây dựng 7 điểm thu gom rác phân bố tại các khu tập trung đôngdân cư. Mỗi ngày, đơn vị thu gom rác sẽ thực hiện thu gom 2 lần vào buối sáng sớmvà chiều muộn. Tuy nhiên, từ nhiều tháng nay, tại điểm thu gom rác của 2 thônThanh Hồng 10 và Thanh Hồng 11 tình trạng rác vứt bỏ ngổn ngang, tràn ra cả lòngđường gây ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan. Trong khi bãi rác này lại nằm trêntuyến đường huyết mạch vào trung tâm xã Thanh Chăn, hàng ngày có rất nhiều ngươìvà phương tiện giao thông đi lại.

Ông Cà Văn Chính, Chủ tịch UBND xã Thanh Chăn cho biết: Đây làmột trong 7 điểm thu gom rác của xã từ nhiều năm nay. Tuy nhiên, thời gian vưàqua, do ảnh hưởng của việc thi công tuyến đường nhánh của đường động lực, nên mặtbằng điểm thu gom cũ đã bị san lấp. Trong khi mặt bằng mới chưa được thi cônghoàn trả người dân theo thói quen cũ vẫn mang rác ra vứt bỏ tại khu vực này. Hômnào rác nhiều, chưa kịp thu gom, một phần khối lượng rác bị tràn ra lòng đường.

Mỗi ngày khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh phát sinh khoảng235 tấn rác thải rắn sinh hoạt.

Theo thống kê của huyện Điện Biên, tổng khối lượng CTRSH phátsinh trên địa bàn huyện khoảng 52,4 tấn/ngày. Huyện đã bố trí hơn 80 điểm thugom tại những nơi tập trung đông dân cư và thuận tiện cho việc thu gom để vậnchuyển, xử lý 20,67 tấn rác thải sinh hoạt/ngày trên địa bàn 19/21 xã khu vựclòng chảo và một số xã vùng ngoài. Rác thải sinh hoạt được thu gom và vận chuyển,xử lý tại nhà máy xử lý rác thải Púng Min, xã Pom Lót, huyện Điện Biên.

Khối lượng rác còn lại một phần được người dân tái sử dụng,một phần tự xử lý bằng cách đốt hoặc chôn lấp, phần còn lại do chưa có điểm thugom nên người dân vẫn quăng, bỏ bừa bãi gây mất vệ sinh môi trường.

Tại huyện Mường Chà, mỗi ngày tổng lượng CTRSH ở nông thônphát sinh khoảng 27,9 tấn, chiếm 89% tổng lượng CTSHR của cả huyện.

Ông Trần Mạnh Minh, Trưởng phòng Nông nghiệp và Môi trườnghuyện Mường Chà cho biết: Để nâng cao tỷ lệ thu gom CTRSH ở nông thôn, từ năm2022, huyện đã hợp đồng với công ty về môi trường thực hiện thu gom rác tại 4xã: Mường Mươn, Na Sang, Ma Thì Hồ, Sa Lông. Theo đó, 43 điểm tập kết bằng xe đâỷtay được bố trí tại 4 xã, trung bình 3 ngày thực hiện thu gom rác 1 lần; sauđó rác được vận chuyển đến bãi xử lý rác thải, được phân loại, xử lý tại lòđốt cách trung tâm huyện khoảng 5km.

Công nhân môi trường thu gom rác tại thị trấn Mường Chà, huyệnMường Chà.

Tuy nhiên, do dân cư phân tán, diện tích đất ở rộng nên trênđịa bàn các xã không có đội thu gom rác thải sinh hoạt hàng ngày, đa số lượng CTRSHđược xử lý tại các bể đốt rác quy mô nhỏ đặt tại trung tâm các thôn bản và đổthải lộ thiên tại các bãi rác tự phát gần khu dân cư, khu đất trống gần nhà. Thốngkê cho thấy, tỷ lệ thu gom CTRSH nông thôn của huyện Mường Chà mới chỉ đạt11,26%.

Mỗi ngày trên địa bàn tỉnh phát sinh khoảng 322 tấn CTRSH, trongđó, khu vực nông thôn phát sinh khoảng 235 tấn. Để giải quyết thách thức về rácthải rắn sinh hoạt ngày một lớn về khối lượng và phức tạp về thành phần, tỉnh đãđưa ra nhiều giải pháp thu gom, xử lý, đầu tư cơ sở hạ tầng, khuyến khích hoạt động phân loại chất thải rắn tại nguồn.

Toàn tỉnh hiện có 9 cơ sở xử lý chất thải đang hoạt động,trong đó 4 cơ sở xử lý rác thải bằng hình thức đốt kết hợp bãi chôn lấp tại huyệnĐiện Biên, thị xã Mường Lay, huyện Mường Chà và huyện Mường Ảng; 5 cơ sở xử lýtheo hình thức bãi chôn lấp, trong đó có 3 cơ sở chôn lấp rác hợp vệ sinh đáp ứngcác quy định (thị trấn Điện Biên Đông, thị trấn Tuần Giáo, huyện Mường Nhé).

Dù có biển cấm đổ rác nhưng người dân vẫn ngang nhiên vứt bỏrác tại khu vực đầu cầu C9 thuộc địa phận xã Thanh Yên, huyện Điện Biên.

Dù đã có nhiều nỗ lực trong công tác quản lý chất thải rắn vơíhơn 100 tấn CTRSH được thu gom, xử lý mỗi ngày, song thực thế, tỉnh Điện Biên vẫnđang gặp nhiều khó khăn trong công tác này. Nguyên nhân là do việc thu hút đâùtư đối với hoạt động xử lý chất thải rắn còn nhiều vướng mắc; việc thực hiệnphân loại chất thải sinh hoạt tại nguồn trên địa bàn tỉnh chưa thực hiện được,một phần do thiếu kinh phí, nguồn nhân lực.

Bên cạnh đó, ý thức của người dân về thu gom, phân loại chấtthải rắn đúng nơi quy định còn hạn chế. Đặc biệt là ở địa bàn nông thôn, do địabàn thu gom rộng, trong khi các khu dân cư thưa thớt không tập trung, địa hìnhchủ yếu là đồi núi. Do đó tỷ lệ thu gom, xử lý CTRSH tại khu vựcnông thôn trên toàn tỉnh mới đạt 23%. Ðiều này có nghĩa còn khoảng 77% lượngrác thải tại khu vực nông thôn chưa được thu gom, xử lý. Đối với lượng rác thảinày một phần người dân tự xử lý bằng cách đốt hoặc chôn lấp, còn lại hầu hết xả thải trực tiếp ra môi trường.

Giải quyết bài toán rác thải không chỉ một sớm một chiều, màđòi hỏi phải có sự thay đổi từ nhiều phía, theo hướng chuyên nghiệp, bài bảntrong việc thu gom, xử lý rác thải. Để nâng cao chất lượng bảo vệ môi trườngcũng như xử lý hiệu quả các bãi rác tự phát, không chỉ là việc của các cấpchính quyền, thực hiện nghiêm chế tài xử lý vi phạm, mà giải pháp quan trọng nhấtchính là việc thay đổi ý thức của mỗi người dân.

Thu Hằng