Khi nào phanh tự động khẩn cấp trên ô tô không hoạt động?

Giúp ngăn nhiều vụ tai nạn

Phanh tự động khẩn cấp (Auto Emergency Braking - AEB) là một trong những tính năng của gói an toàn chủ động (ADAS), thường được trang bị trên các mẫu xe ô tô hiện đại ngày nay.

Phanh tự động khẩn cấp sử dụng cảm biến radar, laser hoặc camera để giám sát các nguy cơ và phát hiện khả năng va chạm với phương tiện giao thông, người đi bộ hoặc các mối nguy hiểm.

Tính năng phanh tự động khẩn cấp trên xe Volvo có tên gọi City Safety.

Nhờ đó, hệ thống có thể đưa ra cảnh báo bằng hình ảnh, âm thanh, rung vô-lăng hoặc cả ba để nhắc nhở tài xế về nguy cơ tai nạn, đồng thời hỗ trợ phanh với một lực tối đa. Nếu phát hiện nguy cơ va chạm cao, AEB có thể tự động phanh xe mà không cần người lái đạp phanh.

Theo Viện Bảo hiểm xa lộ Mỹ (IIHS), công nghệ phanh tự động khẩn cấp có thể ngăn chặn được 20% số vụ va chạm, tương đương với 1 triệu vụ mỗi năm tại Mỹ.

Một nghiên cứu của chính quyền Úc năm 2013 cũng cho thấy, AEB có thể ngăn ngừa được 35% số vụ đâm xe từ phía sau, và 53% số vụ va chạm được giảm nhẹ.

Mới đây, Cơ quan An toàn giao thông cao tốc quốc gia Mỹ (NHTSA) thông qua điều luật quy định đến năm 2029, tất cả mẫu ô tô hạng nhẹ mới, bán ra ở Mỹ, phải có đủ ba công nghệ gồm cảnh báo va chạm phía trước, phanh tự động khẩn cấp, và phanh tự động khẩn cấp khi gặp người đi bộ.

Tại Việt Nam, không chỉ xe sang mà phần lớn thương hiệu phổ thông như Toyota, Hyundai, Honda, VinFast... đều đã trang bị hệ thống AEB trên nhiều dòng sản phẩm.

AEB có hoạt động trong mọi tình huống?

Dù được đánh giá rất hữu ích, hệ thống phanh tự động khẩn cấp cũng có những hạn chế, và có thể không hoạt động trong một số điều kiện nhất định. Thông tin này đều có trong sách hướng dẫn sử dụng (HDSD) của các hãng xe.

Lấy ví dụ VinFast VF 9, nhà sản xuất đã có những lưu ý và cảnh báo về AEB của xe trong sách HDSD đi kèm, hoặc có thể xem trên trang web chính thức của hãng.

Lưu ý trong sách HDSD về phanh tự động khẩn cấp trên VinFast VF 9. Ảnh chụp màn hình

Cụ thể, trong phần lưu ý tới người dùng, VinFast nêu rõ: “Hệ thống Phanh khẩn cấp tự động phía trước có thể được kích hoạt khi vận tốc xe lớn hơn 5km/h (6 mph) và thấp hơn 130km/h (91 mph)”. Như vậy, ở ngoài dải tốc độ từ 5-130km/h, AEB không hoạt động.

HDSD của VF 9 cũng lưu ý, phanh khẩn cấp tự động không áp dụng cho phanh khi người lái xe áp dụng bàn đạp ga trong khi AEB đang hoạt động, và khi chướng ngại vật không còn được phát hiện.

Ở mục hướng dẫn dùng tính năng kiểm soát hành trình thích ứng (ACC), phần lưu ý có nêu: “Do các hạn chế do điều kiện môi trường, radar hoặc camera phía trước có thể không phát hiện được các vật thể cố định khi di chuyển trên 60km/h (37 mph)”. Như vậy, nếu đang bật ACC và đi với tốc độ trên 60km/h, AEB có thể không hoạt động.

Một ví dụ khác là Volvo, hệ thống phanh tự động của hãng có tên City Safety, có thể giúp tốc độ xe giảm tối đa 50km/h khi phát hiện nguy cơ va chạm với xe phía trước. Nếu chênh lệch tốc độ giữa xe Volvo và xe phía trước lớn hơn 50km/h, tính năng này không thể giúp ngăn va chạm mà chỉ giúp giảm nhẹ thiệt hại.

Hãng cũng lưu ý, hệ thống City Safety “hoạt động khi người lái không đạp phanh kịp thời, đồng nghĩa với việc không thể hỗ trợ người lái trong mọi tình huống. Hệ thống được thiết kế để can thiệp muộn nhất có thể, nhằm tránh việc vô tình bị kích hoạt khi không cần thiết".

Với Mercedes-Benz, hệ thống hỗ trợ phanh của hãng là Active Brake Assist, hoạt động ở tốc độ từ 7-250km/h. Tuy nhiên nếu xe phía trước đang đứng im, hệ thống này chỉ hoạt động ở tốc độ từ 7-70km/h.

Cùng đó, phần lớn hãng xe cũng có lưu ý về việc AEB có thể không hoạt động, hoặc bị tắt hoàn toàn khi đang dùng tính năng kiểm soát hành trình thích ứng.

Các hãng cũng khuyến cáo AEB chỉ là tính năng hỗ trợ, có thể sẽ không hoạt động trong mọi tình huống giao thông, điều kiện thời tiết và mặt đường. Người lái cần luôn tập trung để chủ động xử lý tình huống.

Chí Vũ