Khi giấc mơ du học Mỹ bị trì hoãn: Chuyên gia tâm lý mách nước vượt qua bất an

Để hiểu rõ hơn về những lo lắng mà các em học sinh đang phải đối mặt, hãy cùng lắng nghe phân tích từ ThS. Nguyễn Thị Mai Anh - Phó Viện trưởng Viện Tâm lý học Nhân văn.

PV: Từ góc độ chuyên gia tâm lý, bà nhận thấy những phản ứng tâm lý phổ biến và đáng lo ngại nhất của học sinh khi kế hoạch du học Mỹ bị tạm hoãn phỏng vấn visa là gì, và những cảm xúc này có thể ảnh hưởng đến các em như thế nào nếu không được xử lý kịp thời?

ThS. Nguyễn Thị Mai Anh - Phó Viện trưởng Viện Tâm lý học Nhân văn: Việc Mỹ đột ngột tạm dừng xếp lịch phỏng vấn visa mới là một ví dụ điển hình cho thấy sự không chắc chắn là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống. Trước những biến cố như vậy, các phản ứng tâm lý phổ biến ở học sinh thường là hụt hẫng, lo âu, bất an, khó chịu, căng thẳng và stress.

Những triệu chứng này có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức. Về phản ứng sinh lý, các em có thể trải qua tình trạng tăng thông khí, hoạt động thần kinh tự động tăng cao, hoặc căng cứng cơ bắp. Về phản ứng cảm xúc, có thể là hồi hộp, căng thẳng, lo sợ, lo lắng. Còn về phản ứng hành vi, các em có thể rơi vào trạng thái "chiến" (đối đầu), "biến" (né tránh) hoặc thậm chí "tê liệt" (không thể phản ứng).

Khi tiếp nhận thông tin tạm hoãn, học sinh dễ rơi vào trạng thái căng thẳng cả về tâm lý lẫn thể chất. Các em cũng có thể nảy sinh những suy diễn tiêu cực về tương lai, về sự phán xét và đánh giá của người khác đối với năng lực của bản thân. Mức độ và khả năng thích ứng với những trạng thái cảm xúc này sẽ khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm cá nhân và môi trường sống của từng em.

ThS. Nguyễn Thị Mai Anh hướng dẫn sinh viên trong một chương trình đào tạo kỹ năng mềm.

Lý do là bộ não con người luôn có xu hướng muốn kiểm soát những gì diễn ra xung quanh để cảm thấy an toàn. Do đó, những yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát dễ dẫn đến những cảm xúc không vui hoặc tiêu cực, thậm chí là đau khổ, rối loạn cảm xúc, lo âu và stress. Nếu không được xử lý kịp thời, những cảm xúc này, đặc biệt khi kết hợp với các yếu tố thể chất, sinh lý thần kinh yếu và điều kiện ngoại cảnh khách quan, có thể dẫn đến trầm cảm.

PV: Trong bối cảnh không chắc chắn này, bà có thể đưa ra những lời khuyên cụ thể và thiết thực để học sinh tự mình quản lý cảm xúc tiêu cực, duy trì động lực và sự tích cực trong giai đoạn chờ đợi?

ThS. Nguyễn Thị Mai Anh - Phó Viện trưởng Viện Tâm lý học Nhân văn: Trước những khó khăn, những điều không như ý hay biến cố trong cuộc sống, điều quan trọng là mỗi người, đặc biệt là các em học sinh, cần hiểu rằng khả năng kiểm soát mọi thứ là hữu hạn. Những phản ứng có phần "tiêu cực" ở giai đoạn đầu khi tiếp nhận thông tin cũng là điều hoàn toàn bình thường trong cơ chế tâm lý của con người.

Tuy nhiên, cơ thể chúng ta có khả năng "thích ứng" với môi trường và tự cân bằng với những gì đang diễn ra. Khả năng thích ứng của mỗi cá nhân là khác nhau, nên có bạn có thể vượt qua nhanh chóng, nhưng cũng có bạn cần nhiều thời gian hơn, hoặc thậm chí không thể tự mình vượt qua. Để tăng cường sự linh hoạt tâm lý, quản lý cảm xúc tiêu cực, duy trì động lực và sự tích cực, các bạn học sinh có thể thực hiện những điều sau:

Đầu tiên, hãy coi biến cố là cơ hội. Hãy xem những thay đổi này là cơ hội để thích ứng, ổn định lại tinh thần và bình tĩnh nắm bắt thông tin. Những phản ứng ban đầu là hoàn toàn bình thường và có ý nghĩa, giúp các em nhận ra những hạn chế và giá trị để có kế hoạch phát triển bản thân.

Thứ hai, hãy tăng cường chia sẻ. Chủ động chia sẻ, hỏi ý kiến các chuyên gia, thầy cô giáo có kiến thức, hiểu biết và kinh nghiệm để nhận được sự tư vấn, hỗ trợ kịp thời.

Thứ ba, cần chăm sóc bản thân. Tận dụng thời gian này để nhìn nhận lại những giá trị mà mình đang hướng tới. Rèn luyện các kỹ năng sống như lắng nghe cảm xúc bản thân, kỹ năng thích nghi trong thời kỳ biến động.

Thứ tư, hãy tìm kiếm cơ hội mới. Đây là thời điểm để tìm kiếm những cơ hội mới, những giá trị tốt đẹp và lâu dài thông qua việc học tập và đóng góp cho cộng đồng.

Cuối cùng, đừng quên tham gia hoạt động thể chất. Các hoạt động thể dục thể thao, giải trí lành mạnh sẽ giúp tăng cường sức khỏe thể chất và tinh thần tích cực.

PV: Vai trò của gia đình, bạn bè và cộng đồng quan trọng như thế nào trong việc hỗ trợ các em học sinh vượt qua giai đoạn khó khăn này, và bà có những khuyến nghị gì để các bậc phụ huynh có thể đồng hành hiệu quả cùng con?

ThS. Nguyễn Thị Mai Anh - Phó Viện trưởng Viện Tâm lý học Nhân văn: Gia đình, bạn bè và cộng đồng có vai trò vô cùng quan trọng trong việc hỗ trợ các em học sinh vượt qua giai đoạn khó khăn này. Một số khuyến nghị để phụ huynh có thể đồng hành hiệu quả cùng con bao gồm:

Trước hết, cha mẹ cần bình tĩnh và thấu hiểu. Hãy giữ bình tĩnh và có cách giao tiếp, ứng xử phù hợp trước những khó khăn, thay đổi, biến động. Cha mẹ cần chấp nhận, lắng nghe, thấu cảm và đồng hành cùng con trong những chia sẻ của con.

Ảnh minh họa.

Tiếp theo, hãy ghi nhận những nỗ lực và chia sẻ kinh nghiệm. Ghi nhận những giá trị và mong muốn tốt đẹp của con. Chia sẻ những trải nghiệm, kinh nghiệm của bản thân hoặc của người khác trong học tập và vượt qua khó khăn để các con hiểu được những giá trị tốt đẹp lâu dài mà con cần theo đuổi, từ đó có tâm thế tích cực trong tình huống này và các tình huống tương tự.

Cuối cùng, cha mẹ có thể khai mở cơ hội cho con. Hãy cùng con tìm kiếm thêm thông tin, cơ hội và những phương án mới phù hợp với mong muốn của con, cũng như điều kiện của gia đình và xã hội.

PV: Nhìn về tương lai, bà có thông điệp hay định hướng nào giúp các em học sinh biến thách thức này thành cơ hội để rèn luyện sự kiên cường, thích nghi và chuẩn bị tốt hơn cho con đường học tập, phát triển bản thân dù ở bất kỳ đâu?

ThS. Nguyễn Thị Mai Anh - Phó Viện trưởng Viện Tâm lý học Nhân văn: Trong nhiều nghiên cứu Tâm lý học đã đề cập đến khái niệm "Coping with Uncertainty" – tức là khả năng phản ứng với những biến cố hay những điều không chắc chắn. Đây là kỹ năng cần thiết và quan trọng đối với các em học sinh nhằm biến thách thức thành cơ hội để rèn luyện sự kiên cường, thích nghi và chuẩn bị tốt hơn cho con đường học tập, phát triển bản thân dù ở bất kỳ đâu.

Học cách "buông bỏ" nhu cầu kiểm soát mọi thứ đôi khi cũng là điều cần thiết, giúp mọi người sớm lấy lại cân bằng, sự tích cực và hạnh phúc bền vững hơn.

Đỗ Vi (thực hiện)