Khẳng định thương hiệu, giá trị văn hóa của Việt Nam với thế giới

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng báo cáo tại buổi làm việc của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hôm nay (14/3). Ảnh: Giang Thanh

Trong buổi làm việc của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hôm nay (14/3) về tình hình thực hiện nhiệm vụ của ngành và một số nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, năm 2024 và 3 tháng đầu năm, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm.

"Trên tinh thần nhìn thẳng sự thật, đánh giá đúng thực chất, "không tô hồng, không bôi đen", kế thừa kết quả đạt được trong những năm qua, mặc dù mới trải qua 3 tháng đầu năm 2025 nhưng Bộ VHTTDL đã quyết tâm rất cao để thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ trong vấn đề tập trung tháo gỡ về mặt thể chế, coi đây là một trong những yêu cầu trọng tâm trong quá trình đổi mới thể chế", Bộ trưởng nói.

Nhất quán chuyển tư duy từ làm văn hóa sang quản lý Nhà nước về văn hóa

Bên cạnh việc trình Quốc hội ban hành 4 luật có liên quan đến quản lý Nhà nước, hiện nay Bộ VHTTDL đang tập trung trình Quốc hội Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Đây là một trong những nội hàm của công nghiệp văn hóa, đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển; tích cực chuẩn bị ban hành các Nghị định sau khi Quốc hộ đã thông qua về Luật Di sản Văn hóa.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, sau khi Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 162/2024/QH15 phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035, trên cơ sở quyết nghị của Trung ương Đảng là khẩn trương triển khai chương trình, Bộ VHTTDL đã tổ chức Hội thảo lần thứ nhất và đang chuẩn bị Hội thảo lần thứ hai, sau đó hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ vào tháng 5/2025 để phê duyệt báo cáo khả thi làm cơ sở triển khai chương trình này.

Bên cạnh đó, sau khi tiếp nhận nhiệm vụ về chức năng quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực báo chí và truyền thông từ Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ VHTTDL đã chủ động rà soát nhiệm vụ xây dựng pháp luật của báo chí trong đó cho ý kiến bước 1 để tiếp tục hoàn thiện Luật Báo chí (sửa đổi) sớm trình Quốc hội, trên cơ sở 4 nhóm chính sách mà Bộ VHTTDL đã được Bộ Khoa học và Công nghệ hiện nay (trước đó là Bộ Thông tin và Truyến thông) đã trình Chính phủ và đồng ý cho phép thông qua.

Bộ trưởng nhấn mạnh, quan điểm của Bộ VHTTDL là nhất quán chuyển tư duy từ làm văn hóa sang quản lý Nhà nước về văn hóa trên cơ sở bám sát thực tiễn, tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế và hoàn thiện thể chế trong từng lĩnh vực. Đây là bước tiến dài từ tư duy đến hành động, đã đạt được những kết quả tích cực.

Với mục tiêu xây dựng và đưa văn hóa trở thành sức mạnh mềm, Bộ VHTTDL tập trung xây dựng môi trường văn hóa, xây dựng con người Việt Nam với những giá trị chuẩn mực, phù hợp để phát huy được hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và những phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam theo tinh thần của Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 13. Từ yêu cầu này, Bộ VHTTDL đặt ra môi trường văn hóa là điều kiện cần và đủ để hình thành nhân cách văn hóa và lối sống văn hóa. Việc xây dựng môi trường văn hóa gắn với con người văn hóa đã đi đúng hướng, lấy địa bàn cơ sở làm trọng tâm, nhân dân là chủ thể; thực hiện trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị, trường học, doanh nghiệp... Cách làm là làm điểm trước sau đó rút kinh nghiệm rồi nhân rộng.

Ở cấp cơ sở, tập trung hướng dẫn xây dựng hương ước, quy ước để người dân là chủ thể sáng tạo; hình thành hương ước, quy ước trên cơ sở tự nguyện, tự quản của người dân. Đối với cộng đồng doanh nghiệp, phải phát huy vai trò của Hiệp hội và xây dựng hình ảnh doanh nhân, doanh nghiệp văn hóa; trao thưởng, vinh danh để tạo sự lan tỏa văn hóa doanh nghiệp.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, trong xây dựng văn hóa, sự gắn kết giữa văn hóa và kinh tế, đặc biệt trong 2 năm gần đây ngày càng rõ hơn, từ cách tiếp cận sau khi tổng kết Quyết định số 1755/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, Bộ đã lựa chọn ra 3 nhóm ngành thuộc về Công nghiệp văn hóa mà Việt Nam có lợi thế để tập trung đó là: Du lịch văn hóa, Nghệ thuật biểu diễn, Điện ảnh. Ba lĩnh vực này đã có sản phẩm rất cụ thể để đóng góp vào GDP, góp phần vào tăng trưởng của cả nước.

Lãnh đạo Bộ VHTTDL trong buổi làm việc của Phó Thủ tướng Mai Văn Chính với Bộ VHTTDL. Ảnh: Nam Nguyễn

Nhiều điểm sáng trong lĩnh vực VHTTDL góp phần vào tăng trưởng đất nước

Trong thời gian qua, đối với những lĩnh vực Bộ VHTTDL quản lý đã có nhiều điểm sáng, trong đó, du lịch tăng trưởng; nghệ thuật biểu diễn bùng nổ; nhiều di sản được ghi danh, qua đó tăng thêm vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế; khẳng định thương hiệu, giá trị văn hóa của Việt Nam và góp phần tạo ra điểm đến thu hút du khách.

Một điểm nổi bật là công tác ngoại giao văn hóa với sự chuyển đổi nhận thức và cách làm từ gặp gỡ, giao lưu sang hợp tác đích thực. Đây là quyết tâm rất mới của Bộ VHTTDL. Bộ đã ký 19 hợp tác quốc tế, trong đó có 2 hợp tác phía Chính phủ. Từ đó cho thấy, Bộ đã tranh thủ thêm nguồn lực, đưa hình ảnh Việt Nam ra quốc tế, phục vụ tốt các chuyến thăm cấp cao của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, qua đó đã góp phần làm phong phú thêm nội dung của các chuyến thăm và quảng bá thêm hình ảnh Việt Nam và văn hóa Việt Nam với thế giới.

Lĩnh vực thể thao vẫn xác định trên 2 trụ cột chính, thể thao quần chúng và thể thao thành tích cao. Đối với thể thao cho mọi người (thể thao quần chúng), Bộ VHTTDL đã ban hành kế hoạch hành động cụ thể. Hiện nay, tỷ lệ người dân thường xuyên tập luyện thể thao tăng rất cao, năm 2024 tăng 0,8% với tinh thần "Văn hóa là nền tảng, Thể thao là sức mạnh, Du lịch là phát triển bền vững".

Về Thể thao thành tích cao, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho rằng, đây vẫn là bài toán khó, Bộ đã trình điều chỉnh về chế độ đào tạo, tập luyện; chọn các bộ môn của Olympic, châu Á để đưa vào đào tạo. Đây là đầu tư có chiến lược bài bản, lâu dài. Hiện nay, toàn ngành đang tích cực hướng đến Sea Games 33 tại Thái Lan; tập trung cho Đại hội Thể dục Thể thao quần chúng, hướng đến Đại hội Thể thao toàn quốc.

Về Du lịch, năm 2024 đã đạt kết quả ấn tượng, tăng trưởng cao, đã được Chính phủ báo cáo trước Quốc hội là một trong những điểm sáng của nền kinh tế. Năm 2025, nhiệm vụ chính là tăng cường xúc tiến và quảng bá; phối hợp với các bộ, ngành liên quan để cải thiện lượng khách vào Việt Nam và tháo gỡ chính sách về visa. Với tiến độ này, 2 tháng đầu năm lượng khách quốc tế đến Việt Nam tăng 30% so với năm trước, phấn đấu đạt 22-23 triệu lượt khách quốc tế năm 2025.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, điểm nổi bật là đã triển khai thành công công tác xúc tiến du lịch qua điện ảnh. Với cách tiếp cận này không chỉ điện ảnh Việt Nam phát triển mà qua các thước phim của quốc tế, hình ảnh đất nước, con người, văn hóa Việt Nam cũng được lan tỏa. Việt Nam là từ khóa để người dân và du khách quốc tế tìm đến. Lượng tìm kiếm trên Google về Việt Nam đang tăng lên.

Đối với lĩnh vực truyền thông, Bộ VHTTDL đang tập trung tăng cường truyền thông chính sách; tích cực áp dụng các biện pháp kỹ thuật để quản lý, quản trị mạng xã hội góp phần ngăn chặn, phản bác, đấu tranh đối với các tư tưởng chống phá, thù địch xâm phạm đến nền tảng tư tưởng Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng ta.

Tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm

Bên cạnh những thành quả đã đạt được, Bộ trưởng cũng chia sẻ về những khó khăn, thách thức cũng như những nhiệm vụ trọng tâm Bộ VHTTDL sẽ tập trung thực hiện trong thời gian tới.

Cụ thể, trước mắt cần hoàn thiện về thể chế, pháp luật đối với Luật Nghệ thuật biểu diến, Luật về Triển lãm mỹ thuật, một số loại văn bản dưới Luật, dưới dạng Nghị định.

Về nguồn lực cho văn hóa, mặc dù đã được tăng thêm nhưng vẫn còn những khó khăn nhất định, trong đó các hoạt động văn hóa đối ngoại rất cần kinh phí vì thường xuyên diễn ra đột xuất.

Hiện nay, nguồn nhân lực của ngành có số lượng đông nhưng chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu, thiếu các chuyên gia giỏi, những nhà quản lý chuyên nghiệp; nhận thức về quản lý ngành vẫn còn theo lối mòn và tư duy cũ.

Bên cạnh đó, tổ chức Đảng và tổ chức Nhà nước một số nơi không đồng nhất. Đơn cử, ở Đại học TDTT TPHCM, tổ chức Đảng nằm ở TPHCM nhưng điều hành hoạt động, bổ nhiệm và cơ sở vật chất thuộc Bộ VHTTDL.

Bộ trưởng cho rằng, chúng ta đang thiếu công cụ đo đếm và đo lường. Ví dụ về du lịch, lâu nay chỉ thống kê số lượng khách, nhưng đóng góp của ngành du lịch không chỉ có số lượng khách mà cần phải đánh giá các dịch vụ khác liên quan. Hay những đóng góp của nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh nếu được đo đếm, đo lượng cụ thể sẽ tạo động lực cho phát triển kinh tế-xã hội.

Bộ VHTTDL cũng mong muốn có những công trình mang tính biểu tượng của thời đại Hồ Chí Minh. Những công trình đó sẽ là điểm nhấn, không chỉ là điểm nhấn về mặt kiến trúc, là nơi biểu đạt về mặt văn hóa thông qua công trình kiến trúc, là nơi để trình diễn văn hóa, là điểm đến thu hút khách tham quan.

Về những nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới của Bộ VHTTDL, Bộ trưởng cho biết, sẽ tiếp tục rà soát bộ máy, sắp xếp bên trong theo đúng tinh thần của Nghị quyết 18, kiện toàn lại các chức danh lãnh đạo sau khi sát nhập. Đồng thời, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các Đại hội Đảng cấp cơ sở, hướng đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV.

Bên cạnh đó, rà soát, phối hợp, tham mưu chủ trì tổ chức các sự kiện văn hóa nghệ thuật cấp quốc gia để phục vụ các sự kiện chính trị lớn và kỷ niệm các ngày lễ lớn. Tổ chức Năm Du lịch Quốc gia tại Thừa Thiên Huế để tiếp tục kích cầu du lịch.

Đồng thời, phấn đầu hoàn thiện, trình Chính phủ một số Đề án lớn và một số văn bản còn bất cập về thể chế, về sửa đổi một số chính sách cho đội ngũ văn nghệ sỹ, vận động viên. Tiếp tục phối hợp với các Ủy ban của Quốc hội để hoàn thiện các luật còn lại để đảm bảo theo đúng chương trình, kế hoạch đã xây dựng. Thực hiện tốt hơn nữa các nhiệm vụ khác, đặc biệt là truyền thông chính sách, ccó cách làm mới, tạo ra dòng chủ lưu chính trong việc tuyên truyền các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước.

Diệp Anh