Khám phá văn hóa – kiến trúc Sài Gòn xưa trong sách ảnh song ngữ

Ngược dòng thời gian cùng di sản ảnh Sài Gòn – TP.HCM

Không gian kiến trúc Gia Định – Sài Gòn – TP.HCM hình thành từ năm 1698, khi Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh vâng lệnh chúa Nguyễn Phúc Chu vào Nam kinh lược, lấy xứ Đồng Nai làm huyện Phước Long, dựng dinh Trấn Biên (tức Biên Hòa), lấy xứ Sài Gòn làm huyện Tân Bình, dựng dinh Phiên Trấn (tức Gia Định).

Hơn 300 năm qua, những công trình kiến trúc, những nét sinh hoạt văn hóa tại vùng đất này đã lắng đọng vào phố thị và tâm hồn của cộng đồng dân cư nơi đây, kết tinh thành di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của Sài Gòn – Gia Định – TP.HCM.

Người Việt đến khai phá vùng đất Nam Bộ từ cuối thế kỷ XVI, đầu thế kỷ XVII, do chiến tranh Trịnh - Nguyễn kéo dài khiến nhiều nông dân rời bỏ quê hương, đến vùng đất Sài Gòn - Gia Định lập nghiệp.

Tuy sống ở thị thành, nhưng một số cư dân này vẫn còn giữ nếp sinh hoạt như ở nông thôn, đời sống giản dị nhưng mang tính cộng đồng cao. Đó là những đặc trưng của cư dân Sài Gòn - Gia Định hồi cuối thế kỷ XIX, người Sài Gòn rất chuộng khí tiết, trọng nghĩa khinh tài.

Cuốn sách ảnh song ngữ Việt – Anh, dày 168 trang, giới thiệu hơn 300 bức ảnh quý hiếm về Sài Gòn – TP.HCM, bao quát các khía cạnh lịch sử, văn hóa, xã hội của vùng đất này.

Các tư liệu xưa qua sách ảnh

Qua góc nhìn không ảnh và tư liệu xưa, sách tái hiện thành phố từ thuở sơ khai với sông nước, cây xanh, các công trình kiến trúc, chợ búa, đình chùa, phương tiện giao thông, cùng sinh hoạt văn hóa đô thị như đám cưới, hát bội, đờn ca tài tử, trò chơi dân gian...

Sách cũng tái hiện hình ảnh phụ nữ Sài Gòn gắn liền với tà áo dài – trang phục truyền thống được ưa chuộng suốt gần một thế kỷ nhờ sự thanh lịch, kín đáo.

Trước năm 1945, áo dài vải đen phổ biến trong đời sống thường nhật, từ đi chợ đến lao động đồng áng. Đặc biệt, cuộc thi “Concours élégant - Saigon” năm 1937 tại Vườn Ông Thượng (nay là Công viên Tao Đàn) được xem như cuộc thi hoa hậu áo dài đầu tiên. Bà Nguyễn Thị Liễu (sinh năm 1912) tại Hóc Môn là người đoạt giải hoa hậu trong kỳ thi năm ấy.

Sách cũng phác họa bức tranh ẩm thực Sài Gòn xưa – từ những quán cà phê sang trọng như Café Lyonnais, Café Paris, Café de la Musique... đến những gánh hàng rong, xe mì hủ tiếu, hàng nước ven đường.

Mỗi hình ảnh đều phản ánh nét phong phú, đa dạng và sống động của văn hóa ẩm thực nơi đây, từ cao cấp đến bình dân, góp phần làm nổi bật bản sắc ẩm thực đường phố đặc trưng của Sài Gòn trong quá khứ.

Cuốn sách hướng đến việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa và lan tỏa dấu xưa vào đời sống đương đại, góp phần khẳng định vai trò trung tâm của TP.HCM.

NXB Tổng hợp TP.HCM, Tạp chí Xưa và Nay kỳ vọng bổ sung tư liệu nghiên cứu, hình ảnh quý về Sài Gòn – TP.HCM, làm phong phú kho tàng di sản văn hóa Việt Nam.

TÙNG THƯ