Khai vấn tâm lý, giảm áp lực cho học sinh

Một buổi khai vấn tâm lý cho học sinh trường THPT Kim Ngọc.

Tăng cường khảo sát và khai vấn tâm lý

Trường THPT Kim Ngọc được tổ chức lại thành trường THPT từ tháng 8/2022. Những năm học đầu, chất lượng đầu vào thấp, nhiều học sinh thiếu động lực học tập, có biểu hiện chán nản, căng thẳng. Để hiểu học sinh, Hiệu trưởng Phan Thị Hằng Hải và Ban Giám hiệu nhà trường đã tiến hành khảo sát toàn thể học sinh để tìm hiểu những áp lực, nguyên nhân, hậu quả của áp lực học đường. Kết quả khảo sát cho thấy, học sinh chịu áp lực từ thi cử, điểm số, chương trình học và kỳ vọng của gia đình, thầy cô. Những áp lực này dẫn đến rối loạn lo âu, căng thẳng, trầm cảm ở nhiều mức độ. Giáo viên đã tiến hành khai vấn tâm lý dựa trên bảng hỏi và thang đo đánh giá chuyên môn.

Nhà trường cũng khảo sát về môi trường giáo dục để tìm hiểu mức độ hài lòng của học sinh về các hoạt động giảng dạy, phương pháp giáo dục của giáo viên. Qua các bảng câu hỏi, giáo viên nắm được sở thích, sở trường, mục tiêu, suy nghĩ của học sinh về nhà trường và gia đình. Trên cơ sở đó, Trường THPT Kim Ngọc thực hiện thay đổi toàn diện.

Cô Hải cho rằng: Muốn học sinh tích cực học tập, trước hết các em phải yêu quý thầy cô. Vì vậy, đội ngũ giáo viên cần thay đổi. Ban Giám hiệu lắng nghe, thấu cảm với giáo viên và học sinh. Nhà trường mời chuyên gia tổ chức các khóa đào tạo như "Thầy cô thay đổi", "Thay đổi vì một trường học hạnh phúc", "Giáo viên chủ nhiệm thay đổi", "Phương pháp giáo dục tích cực", "Quản lý cảm xúc cá nhân". Khi đội ngũ giáo viên có kiến thức, hiểu biết về tâm lý, họ để ý hơn đến hình thức bên ngoài, kiểm soát được cảm xúc, vui vẻ, thân thiện, lắng nghe và đồng hành với học sinh.

Giờ ra chơi của học sinh.

Hằng năm, nhà trường thực hiện ba đợt khai vấn tâm lý vào đầu năm học, cuối học kỳ I và cuối năm học. Các đợt khảo sát, khai vấn tâm lý giúp phát hiện những học sinh có biểu hiện rối loạn tâm lý, từ đó có giải pháp hỗ trợ kịp thời. Trường cũng tổ chức các hội thảo, tọa đàm, các chương trình phòng ngừa với các chủ đề như "Ứng phó với căng thẳng", "Thải độc cảm xúc", "Nhận diện và ứng phó với những khó khăn tâm lý". Các cuộc họp cha mẹ học sinh cũng được đổi mới. Cha mẹ được đọc những bức "tâm thư" của con cái. Trường mời chuyên gia giáo dục chia sẻ với cha mẹ học sinh để họ thấu hiểu, đồng hành cùng con. Các buổi họp cha mẹ học sinh được thiết kế theo từng chủ đề như "Đồng hành cùng con", "Cùng con tăng tốc", "Cùng con về đích". Nhà trường cũng phối hợp với hội cha mẹ học sinh tổ chức các hội nghị, hội thảo cùng bàn giải pháp giáo dục học sinh, giảm áp lực, tạo động lực cho học sinh.

Gần gũi, đồng cảm, đồng hành với học sinh

Cô Hải chia sẻ: Qua trao đổi, trò chuyện, thầy cô trong trường phát hiện nhiều học sinh có hoàn cảnh đặc biệt, thậm chí từng có ý định tự tử. Sau khi nắm được nguyện vọng của các em, các thầy, cô chủ nhiệm đến tận nhà học sinh để trao đổi với cha mẹ học sinh, tìm hiểu hoàn cảnh. Qua hoạt động khai vấn tâm lý, cô Hải đã cảm hóa, giáo dục được một số học sinh cá biệt. Một trường hợp điển hình là học sinh có bố mẹ trí thức nhưng thiếu quan tâm, dẫn đến trầm cảm nặng. Khi biết em mong muốn thi vào Trường đại học Thể dục thể thao, cô Hải cùng giáo viên quyết tâm ôn luyện và giúp em đỗ đạt.

Một giờ học tại trường THPT Kim Ngọc.

Đội ngũ giáo viên của trường coi việc nắm bắt tâm lý học sinh là nhiệm vụ quan trọng, tích cực nghiên cứu tài liệu chuyên môn. Điển hình, cô Dương Thị Vĩnh Thạch đã hỗ trợ nhiều học sinh vượt qua căng thẳng, trầm cảm. Cô chia sẻ: "Tôi trở thành người bạn đồng hành với học sinh, nghiên cứu kỹ hồ sơ học tập, thường xuyên gần gũi, lắng nghe, chia sẻ và cùng tham gia các hoạt động. Nhờ vậy, đa số học sinh trong lớp sẵn sàng tâm sự với cô".

Bên cạnh đó, nhà trường cũng áp dụng biện pháp giáo dục kỷ luật tích cực như không dùng những lời lẽ xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm học sinh; không dùng các hình phạt gây ảnh hưởng, tổn thương đến thể xác và tinh thần học sinh; không kiểm điểm, phê bình học sinh trước toàn trường, trước cả lớp. Sự cố gắng, tiến bộ cũng như những việc làm tốt của học sinh được khen thưởng kịp thời. Những giải pháp nêu trên áp dụng ở Trường THPT Kim Ngọc từ năm học 2022-2023, góp phần tạo ra sự thay đổi tích cực. Đến năm học 2024-2025, mọi mặt hoạt động của trường đều tiến bộ rõ nét.

Thư viện trường.

Sau khi áp dụng các giải pháp hỗ trợ tâm lý, tỷ lệ học sinh không hạnh phúc giảm từ 19,7% (năm 2022) xuống còn 1,5% (năm 2025). Tỷ lệ hạnh phúc tăng từ 40,1% lên 53,2%; rất hạnh phúc tăng từ 10,3% lên 22,3%. Số học sinh có biểu hiện lo âu, trầm cảm, căng thẳng giảm 40-60%.

Chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường năm học 2023-2024 tăng 12 bậc, xếp thứ 14 toàn ngành giáo dục tỉnh. Kết quả thi tốt nghiệp trong ba năm gần đây đều đạt 100%. Tỷ lệ học sinh thi đỗ vào các trường đại học đạt hơn 75%. Số lượng học sinh giỏi tăng mạnh. Nhiều thầy cô đoạt giải trong kỳ thi giáo viên giỏi cấp tỉnh. Nhà trường không ghi nhận các vụ bạo lực học đường, không có học sinh vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội. Uy tín nhà trường lan tỏa, thu hút ngày càng đông học sinh đăng ký học.

Sáng kiến "Một số giải pháp giảm áp lực, tạo động lực cho học sinh THPT nhằm xây dựng trường học hạnh phúc" của nhà giáo Phan Thị Hằng Hải được áp dụng tại chín trường THPT ở tỉnh Vĩnh Phúc, được đánh giá là hiệu quả, có khả năng nhân rộng và áp dụng rộng rãi trong ngành giáo dục.

HÀ HỒNG HÀ