Khả năng di truyền khi bố mẹ mắc đái tháo đường

Đái tháo đường là một rối loạn chuyển hóa. Ảnh: Liberation.

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), đái tháo đường là một rối loạn chuyển hóa. Trước hết, bạn cần hiểu rõ về chuyển hóa chất glucose trong máu ở người bình thường như thế nào.

Glucose có trong thức ăn, khi đến dạ dày sẽ ngấm qua thành ruột vào máu làm tăng glucose trong máu.

Khi đó, tuyến tụy sẽ tiết ra một chất tên là insulin, gọi nôm na là "chìa khóa", có tác dụng giúp đưa glucose vào trong các tế bào (chủ yếu tế bào gan, tế bào cơ và tế bào mỡ). Ta tạm gọi là các kho để sử dụng hoặc dự trữ.

Như vậy, đái tháo đường phát sinh từ 1 trong 2 tình huống sau:

Không có chất insulin tức là không có "chìa khóa" để mở kho nên glucose sẽ tăng cao trong máu. Đây là trường hợp đái tháo đường type 1 (chiếm 5%).
Các tế bào không sử dụng hết glucose tức là "ổ khóa" bị hư khó mở có thể kèm theo giảm tiết insulin một phần. Đây là trường hợp đái tháo đường type 2 (chiếm đa số 95%).

Ảnh hưởng di truyền đối với đái tháo đường không tuyệt đối vì còn tương tác với yếu tố môi trường và cơ địa di truyền. Với đái tháo đường type 1, người thân có xu hướng dễ bị bệnh này. Nghiên cứu cho thấy 2 cá thể sinh đôi cùng trứng, tỷ lệ 2 người cùng bị đái tháo đường type 1 là 30-40%.

Còn đái tháo đường type 2, tác động này có thể thấy rõ hơn như tỷ lệ 2 người sinh đôi cùng trứng bị đái tháo đường type 2 là 90-100%. Cha hoặc mẹ bị đái tháo đường thì khả năng con bị là 15%. Trường hợp cả cha và mẹ, con số lên đến 75%.

Đây chỉ là con số ước tính một số nguyên nhân, ngoài ra, việc phát sinh đái tháo đường còn phụ thuộc một số yếu tố khác. Bệnh đái tháo đường type 1 thường xảy ra ở trẻ em hoặc thanh niên, nhưng cũng có thể xảy ra ở bất cứ lứa tuổi nào.

Phương Anh