Kết quả đàm phán về xung đột Nga - Ukraine tại Saudi Arabia dưới góc nhìn của chuyên gia

Phái đoàn Mỹ và Ukraine bắt đầu cuộc đàm phán chấm dứt xung đột với Nga tại Jeddah, Saudi Arabia ngày 11/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Các cuộc đàm phán về cuộc xung đột Nga - Ukraine tại Saudi Arabia vừa qua đã để lại nhiều câu hỏi và nghi ngờ về khả năng đạt được một thỏa thuận hòa bình bền vững. Theo phân tích từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ ngày 25/3, các thỏa thuận được đưa ra là mơ hồ và chưa rõ ràng, tiềm ẩn nhiều bất đồng giữa các bên.

Theo các phương tiện truyền thông, các quan chức Mỹ, Ukraine và Nga đã đạt được một số thỏa thuận nhất định liên quan đến lệnh ngừng bắn tạm thời về cơ sở hạ tầng năng lượng và ở Biển Đen. Tuy nhiên, ISW cho rằng chi tiết của các thỏa thuận này vẫn chưa rõ ràng và rất khó để đánh giá chi tiết cụ thể của chúng khi không có các thỏa thuận chung được công bố chính thức do Nga và Ukraine ký kết.

ISW đã phân tích các tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov và các quan chức Điện Kremlin, kết luận rằng Nga và Ukraine có thể vẫn chưa thống nhất về việc liệu chế độ ngừng bắn có hiệu lực kể từ ngày 25/3 hay không.

Đặc biệt, ISW lưu ý rằng Mỹ đã không cung cấp cho Nga về kế hoạch dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt cần thiết, như trường hợp khi Ukraine và Nga nhất trí về thỏa thuận ngũ cốc vào tháng 7/2022. ISW tin rằng Mỹ có thể sẽ cần hợp tác với EU để dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt và hạn chế đối với các doanh nghiệp nông nghiệp, tài chính và thương mại của Nga nhằm khôi phục khả năng tiếp cận thị trường phân bón và nông sản quốc tế của Nga.

Theo ISW, tuyên bố chính thức từ Điện Kremlin là mơ hồ và bao gồm các yêu cầu ngừng bắn không được đề cập trong các tuyên bố chính thức của Mỹ hoặc Ukraine. Những thông điệp này cho thấy sự khác biệt giữa các bên, điều sẽ liên quan đến việc giải thích các thỏa thuận, dỡ bỏ lệnh trừng phạt và giám sát các hành vi vi phạm tiềm ẩn.

Ngoài ra, tuyên bố chính thức của Điện Kremlin cũng không nêu rõ các lệnh trừng phạt và hạn chế cụ thể mà họ yêu cầu phương Tây dỡ bỏ trước, cũng như các tổ chức tài chính và công ty cụ thể có liên quan.

Đánh giá về vấn đề trên, hãng thông tấn TASS ngày 25/3 dẫn lời Tigran Meloyan, nhà phân tích tại Trung tâm Nghiên cứu Địa Trung Hải thuộc Trường Kinh tế Cao cấp Moskva, cho biết Mỹ đã tiếp cận vòng đàm phán này với nhận thức rằng ý tưởng về lệnh ngừng bắn hoàn toàn ngay lập tức dọc theo chiến tuyến giao tranh quân sự hiện tại là không thực tế.

"Trước hết, cần phải đưa ra lộ trình và bắt đầu mở đường cho hòa bình bằng cách dừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng và đảm bảo an ninh hàng hải ở Biển Đen. Sau đó có thể dẫn đến việc các bên khôi phục 'thỏa thuận ngũ cốc'. Tuy nhiên, không có gì chắc chắn rằng nó sẽ hiệu quả", chuyên gia Meloyan nói với báo Izvestia (Nga).

Về phần mình, chuyên gia Andrey Kortunov của Câu lạc bộ thảo luận Valdai Nga lưu ý rào cản chính đối với các cuộc đàm phán Nga - Mỹ hiện tại là cách tiếp cận khác nhau trong việc trình bày lập trường của họ. Theo ông Kortunov, có ba hướng có thể đạt được tiến triển trong tình hình hiện tại. Đầu tiên là tương tác ngoại giao, thứ hai là chính sách trừng phạt và thứ ba là hợp tác khu vực, ví dụ như ở Bắc Cực.

Tuy nhiên, chuyên gia Kortunov cảnh báo về những rủi ro liên quan đến bản chất của các cuộc đàm phán Nga - Mỹ. Ông nhấn mạnh rằng tất cả các đề xuất về quan hệ song phương đang được tổng thống Mỹ sử dụng để đạt được thỏa thuận về Ukraine, trong khi Nga coi việc thiết lập đối thoại để loại bỏ nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột là điều quan trọng.

Như vậy, mặc dù cuộc đàm phán tại Saudi Arabia đã diễn ra với sự kỳ vọng, nhưng vẫn còn nhiều thách thức lớn trong việc đạt được một giải pháp hòa bình ổn định. Những bất đồng sâu sắc và sự thiếu tin tưởng giữa các bên vẫn là những trở ngại quan trọng cần phải vượt qua để đạt được tiến triển thực sự trong cuộc xung đột kéo dài này.

Vũ Thanh/Báo Tin tức