Kế hoạch hòa bình Ukraine: Ông Trump gợi ý kết cục mới cho cuộc chiến dai dẳng

Theo CNN, bản kế hoạch kết thúc cuộc chiến tranh, sẽ do chính ông Kellogg công bố thông qua Viện chính sách America First, đặt trọng tâm vào việc đóng băng tiền tuyến hiện tại và thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình giữa hai bên. Được quảng bá như một phương thức để nhanh chóng chấm dứt chiến tranh, kế hoạch này cũng nhấn mạnh đến việc giảm bớt sự tham gia của Washington trong cuộc chiến và ưu tiên lợi ích chiến lược của Mỹ.

Kế hoạch hòa bình

Theo bản kế hoạch, một lệnh ngừng bắn sẽ được áp đặt để ngăn chặn các cuộc giao tranh, với tiền tuyến hiện tại được đóng băng và một khu phi quân sự được thiết lập giữa hai bên. Khu vực này sẽ được giám sát bởi các lực lượng quốc tế nhằm đảm bảo việc tuân thủ các điều khoản của lệnh ngừng bắn. Kế hoạch cũng đề xuất rằng Ukraine tạm thời từ bỏ nỗ lực gia nhập NATO, đổi lại là các đảm bảo an ninh từ Nga và các quốc gia phương Tây.

Mục tiêu của ông Kellogg là tạo ra một khung đàm phán hòa bình, nơi Nga và Ukraine có thể tiến tới một thỏa thuận lâu dài. Tuy nhiên, để đạt được điều này, bản kế hoạch kêu gọi giảm nhẹ một số lệnh trừng phạt đối với Nga nếu Moscow tuân thủ các điều khoản của lệnh ngừng bắn. Ngược lại, các biện pháp trừng phạt có thể được tái áp dụng nếu Nga vi phạm thỏa thuận.

Viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine cũng sẽ được điều chỉnh. Theo kế hoạch, viện trợ sẽ chỉ được cung cấp trong trường hợp Ukraine cam kết tham gia các cuộc đàm phán hòa bình và nhằm mục đích ngăn chặn bất kỳ bước tiến nào nữa của Nga. Điều này phản ánh quan điểm rằng Mỹ cần giảm sự can thiệp trực tiếp vào cuộc chiến để tập trung vào các ưu tiên chiến lược khác, bao gồm cả việc đối phó với Trung Quốc.

Quân nhân lữ đoàn cơ giới số 24 của Ukraine đang chiến đấu nơi tiền tuyến - Ảnh: Reuters

Phản ứng từ Ukraine và Nga

Kế hoạch hòa bình của ông Kellogg ngay lập tức gây ra sự hoài nghi từ phía Ukraine. Kyiv, vốn luôn nhấn mạnh rằng toàn vẹn lãnh thổ và quyền tự quyết là không thể thương lượng, đã bày tỏ lo ngại rằng việc đóng băng tiền tuyến sẽ tạo điều kiện cho Nga hợp pháp hóa quyền kiểm soát đối với các khu vực đã chiếm đóng, bao gồm Donetsk, Luhansk và Crimea. Đối với nhiều người Ukraine, đây không chỉ là một sự nhượng bộ mà còn là một sự từ bỏ mục tiêu chiến lược quan trọng.

Hơn nữa, yêu cầu hoãn tư cách thành viên NATO của Ukraine được xem là một sự nhượng bộ lớn, làm suy yếu nỗ lực hội nhập của quốc gia này với phương Tây. Việc phụ thuộc vào đàm phán với Nga để lấy lại lãnh thổ bị chiếm đóng cũng khiến nhiều người Ukraine cảm thấy bất an, đặc biệt khi Moscow từng vi phạm các lệnh ngừng bắn trong quá khứ.

Kế hoạch yêu cầu Ukraine theo đuổi việc lấy lại lãnh thổ bị chiếm đóng thông qua con đường ngoại giao, điều mà Kyiv đã nhiều lần tuyên bố là không thể chấp nhận được nếu không có sự bảo đảm chắc chắn. Đối với người dân Ukraine, kế hoạch này có thể bị xem như một sự phản bội, làm xói mòn ý chí kháng chiến của họ.

Từ góc nhìn của Nga, kế hoạch này có thể được xem như một thắng lợi chiến lược. Đóng băng tiền tuyến cho phép Moscow giữ nguyên hiện trạng mà không cần nhượng bộ lớn nào. Việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt từng bước sẽ tạo điều kiện để nền kinh tế Nga, vốn đang chịu nhiều áp lực, có thể phục hồi. Đồng thời, kế hoạch cũng giúp Nga tránh được áp lực quân sự trực tiếp từ phía phương Tây.

Việc hoãn tư cách thành viên NATO của Ukraine là một mục tiêu quan trọng của Nga, khi Moscow luôn coi việc mở rộng NATO là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia. Nếu kế hoạch được thực hiện, Nga có thể đạt được mục tiêu này mà không cần phải nhượng bộ lớn trên bàn đàm phán.

Thách thức trong việc thực hiện

Kế hoạch hòa bình của ông Kellogg là một nỗ lực đầy tham vọng nhằm giải quyết cuộc xung đột tại Ukraine. Tuy nhiên, tính khả thi và tác động của nó vẫn còn là một câu hỏi lớn. Trong khi mang lại hy vọng về một lối thoát cho cuộc chiến, kế hoạch này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ và thách thức, từ việc thực thi lệnh ngừng bắn đến nguy cơ làm suy yếu vị thế của Ukraine trên bàn đàm phán.

Trước tiên, không có gì đảm bảo rằng Nga sẽ tuân thủ các điều khoản của lệnh ngừng bắn. Moscow từng nhiều lần phớt lờ các cam kết quốc tế và sử dụng các thỏa thuận hòa bình như một công cụ để củng cố vị thế trên chiến trường.

Việc thiết lập và duy trì một khu phi quân sự dọc theo tiền tuyến cũng đòi hỏi nguồn lực tài chính và nhân sự khổng lồ. Cộng đồng quốc tế, vốn đã mệt mỏi với cuộc chiến tranh, có thể không sẵn lòng cung cấp các nguồn lực cần thiết để duy trì khu vực này.

Ngoài ra, kế hoạch này còn đòi hỏi sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận của Mỹ và các đồng minh. Thay vì tiếp tục hỗ trợ quân sự mạnh mẽ, phương Tây sẽ phải tập trung vào việc thúc đẩy đàm phán và đảm bảo tuân thủ lệnh ngừng bắn. Điều này có thể gây ra sự chia rẽ trong nội bộ NATO và EU, khi các quốc gia thành viên có quan điểm khác nhau về cách xử lý vấn đề Ukraine.

Nếu được thực hiện, kế hoạch này có thể mang lại một cơ hội để giảm bớt bạo lực và tạo điều kiện cho các bên tiến tới hòa bình. Tuy nhiên, nó cũng mang lại nhiều rủi ro chiến lược, không chỉ đối với Ukraine mà còn đối với an ninh châu Âu. Một lệnh ngừng bắn không đi kèm với các cơ chế giám sát hiệu quả có thể dẫn đến việc xung đột tái bùng phát, trong khi các nhượng bộ đối với Nga có thể khuyến khích Moscow thực hiện các hành động tương tự trong tương lai.

Quan trọng hơn, kế hoạch này đặt ra câu hỏi về vai trò của Mỹ trong việc định hình trật tự quốc tế. Việc giảm sự can thiệp vào cuộc chiến ở Ukraine có thể giúp Washington tập trung vào các ưu tiên khác, nhưng nó cũng có thể làm suy giảm uy tín của Mỹ và mở đường cho các thế lực khác, như Nga và Trung Quốc, mở rộng ảnh hưởng.

Hoàng Vũ