'Ì ạch' giải ngân vốn đầu tư công 2 tháng đầu năm

Nguồn: Bộ Tài chính. Đồ họa: Phương Anh

Ước 2 tháng đầu năm giải ngân trên 60 nghìn tỷ đồng

Báo cáo từ Bộ Tài chính cho biết, lũy kế giải ngân từ đầu năm đến hết tháng 1/2025 là 31.849,9 tỷ đồng, đạt 3,64% kế hoạch (875.887,1 tỷ đồng), đạt 3,86% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (825.922,3 tỷ đồng). Ước giải ngân đến hết tháng 2/2025 là 60.423,8 tỷ đồng, đạt 6,9% kế hoạch, đạt 7,32% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Tỷ lệ này thấp hơn cùng kỳ năm 2024 (đạt 7,7% kế hoạch và đạt 8,07% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

Cũng theo báo cáo từ Bộ Tài chính, ước giải ngân vốn ngân sách địa phương (NSĐP) đạt 8,58% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tương đương với cùng kỳ năm 2024 đạt 8,36%. Tuy nhiên, nguồn vốn ngân sách trung ương ( NSTW) mới đạt 5,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn cùng kỳ năm 2024 đạt 7,52%.

Ngoài 4 bộ, ngành và 37 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân so với tổng kế hoạch đạt trên mức bình quân chung của cả nước thì theo Bộ Tài chính, trong những tháng đầu năm, hầu hết các bộ, ngành, địa phương chưa giải ngân (27 bộ, ngành) hoặc giải ngân thấp (26 bộ, ngành, địa phương giải ngân dưới 5%).

Vướng mắc trong thực hiện tiếp tục là ”rào cản”

Các nguyên nhân khiến cho việc giải ngân còn chậm đã được chỉ ra. Trước tiên phải kể đến việc một số bộ, ngành, địa phương chưa phân bổ một lượng vốn tương đối lớn đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công (ĐTC) nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) những tháng đầu năm 2025 (tính đến thời điểm báo cáo còn khoảng 77.635,9 tỷ đồng, chiếm 9,42% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao); trong đó, chủ yếu số vốn chưa phân bổ dự kiến bố trí cho các dự án đang hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Bên cạnh đó, một số bộ, ngành đã phân bổ chi tiết cho các dự án không đủ điều kiện (như chưa được phê duyệt dự toán chuẩn bị đầu tư, chưa có quyết định đầu tư, bố trí vượt tổng mức đầu tư đã duyệt, vượt kế hoạch đầu tư công trung hạn, vượt thời gian bố trí vốn,…).

Ngoài ra là những khó khăn vướng mắc khác trong tổ chức thực hiện. Cụ thể, công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (GPMB) phục vụ thi công các dự án còn chậm do chưa đạt được thỏa thuận đối với người dân, chậm bàn giao mặt bằng; xác định nguồn gốc đất của các hộ gặp nhiều khó khăn do chuyển nhượng nhiều lần nên mất thời gian... Năng lực của ban quản lý dự án, cán bộ chuyên môn làm công tác đầu tư tại các cấp huyện, xã còn hạn chế nhất là năng lực về thẩm định, kiểm tra, giám sát, quản lý dự án dẫn đến chất lượng tham mưu chưa cao. Nguồn cung một số nguyên vật liệu hạn chế (đất, cát đắp...). Giá nhiều nguyên vật liệu tăng đột biến so với thời điểm mời thầu làm tăng chi phí dự án...

Để đảm bảo tỷ lệ giải ngân vốn ĐTC năm 2025 đạt mục tiêu trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 16/CĐ-TTg ngày 18/2/2025 về việc đôn đốc đẩy mạnh phân bổ và giải ngân vốn ĐTC năm 2025. Tại Công điện đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương “khẩn trương phân bổ chi tiết hết kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2025 trong quý I/2025 theo đúng quy định…”. Theo đó, với vai trò của mình, Bộ Tài chính đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương khẩn trương hoàn thành việc phân bổ chi tiết kế hoạch vốn cho các nhiệm vụ, dự án trước ngày 31/3/2025. Tích cực triển khai thực hiện các nhiệm vụ đẩy mạnh tiến độ giải ngân kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện này. Sau ngày 31/3/2025, Bộ Tài chính sẽ báo cáo cấp thẩm quyền cắt giảm để điều chuyển cho các bộ, ngành, địa phương có nhu cầu bổ sung kế hoạch vốn năm 2025 để bố trí cho các dự án quan trọng, cấp bách, các dự án hạ tầng chiến lược có khả năng giải ngân (bao gồm cả các dự án theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 23/TB-VPCP ngày 20/1/2025 về việc phát hành trái phiếu Chính phủ cho đầu tư các công trình trọng điểm quốc gia).

Đối với các dự án đã hết thời gian thực hiện thuộc thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn sang năm 2025 của các bộ, ngành, địa phương, Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương căn cứ quy định tại Điều 57 Luật Đầu tư công năm 2024, khẩn trương đánh giá, hoàn thiện thủ tục kéo dài thời gian bố trí vốn theo thẩm quyền, làm cơ sở để tiếp tục bố trí vốn cho các dự án.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề nghị các bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai công văn số 423/BTC-ĐT ngày 14/1/2025 của Bộ Tài chính về việc đôn đốc phân bổ, nhập dự toán Tabmis và giải ngân kế hoạch vốn ĐTC nguồn NSNN năm 2025 của các bộ, ngành, địa phương.

Đề nghị các bộ, ngành, địa phương đề xuất nhu cầu kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2024 sang năm 2025 gửi Bộ Tài chính để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo đúng thời hạn quy định tại văn bản số 1078/BKHĐT-TH ngày 14/2/2025 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về rà soát, đề xuất kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch ĐTC vốn NSTW năm 2024 sang năm 2025.

Hạnh Thảo