Huyền sử La Hầu

Tác giả: Minh Mẫn

Những dân tộc có nền văn minh lâu đời từ hàng ngàn năm, đều được xây dựng trên nền tảng mang tính thần thoại.

Halloween trong các truyền thuyết của người Celt. Các truyền thuyết của người Celt tập trung vào vị thần tự nhiên như thần rừng, thần thú vật, cùng với các câu chuyện ma quỷ. Nếu như Ireland là quê hương của câu chuyện về Jack có đầu bí ngô từ cõi người chết về mặt đất, nổi tiếng trong Halloween thì Macedonia chính là nơi mà truyền thuyết về Dracula cùng ma cà rồng bắt đầu. (ST)

Thần thoại La Mã

Thần thoại La Mã là bộ tín ngưỡng của người La Mã cổ đại, lấy nhiều yếu tố từ thần thoại Hy Lạp và các đạo đức tôn giáo khác như Ai Cập và Ba Tư.

Trong Thần thoại La Mã, Jupiter tương đương với thần Zeus, Neptune là Poseidon, Mars là Ares, Cupid là Eros, Venus là Aphrodite, Diana là Athena... Thần tình yêu Cupid nổi tiếng nhất, với hình ảnh của một thiên thần nhỏ cầm cung tình nhân. Các tên thần trong Thần thoại La Mã còn được đặt cho các ngôi sao trong hệ mặt trời như Jupiter (sao Mộc), Mars (sao Hỏa), Mercury (sao Thủy), Pluto, Venus (sao Kim), Saturn (sao Thổ), Uranus (sao Thiên Vương), Neptune (sao Hải Vương). (ST)

Các truyền thuyết Ả Rập

Là thần thoại của người Ả Rập và người Hồi giáo. Trong Hồi giáo, câu chuyện nổi tiếng nhất là về nhà tiên tri Mohammed, người được Chúa trời (Allah trong tiếng Ả Rập) chọn để truyền đạt khải huyền và hướng dẫn nhân loại. Mohammed thường được người Hồi giáo kính trọng là "nhà tiên tri vĩ đại" hoặc "sứ giả của Thượng đế". Ngoài ra, các truyền thuyết Ả Rập còn chứa những câu chuyện nổi tiếng như Aladdin và cây đèn thần, Ali Baba và 40 tên cướp. Tất cả được kể trong bộ Nghìn Lẻ Một Đêm, một tuyệt tác văn hóa tiếng Ả Rập trong thời kỳ hoàng kim của Hồi giáo. (ST)

Thần thoại Ấn Độ

Thần thoại Ấn Độ là bộ sưu tập câu chuyện độc đáo xuất hiện trong văn học Vệ Đà, các sử thi như Mahabharata và Ramayana, Purana, và văn học khu vực như Periya Puranam. Để hiểu rõ tư tưởng và văn hóa Ấn Độ, kiến thức về thần thoại Ấn Độ là không thể thiếu. Thần thoại Ấn Độ thường được chia thành thần thoại Vedas và thần thoại sử thi và Prana.

Ai Cập - là nơi nền văn minh phương Tây bắt nguồn, Ấn Độ lại là nơi sinh ra nền văn minh phương Đông. Thần thoại Ấn Độ đã ảnh hưởng sâu sắc đến quốc gia đông dân thứ nhì trên thế giới và còn có tác động lớn đến các quốc gia Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Lào, Campuchia, Thái Lan; cũng như đến nền văn minh Java, Champa, Khmer trước đây của Đông Nam Á. Trong Thần thoại Ấn Độ, Trimurti - gồm Thần Brahma (Đấng tạo hóa), Thần Vishnu (Đấng bảo hộ), và Thần Shilva (Đấng hủy diệt) là ba vị thần quan trọng nhất, cùng với nhiều thần A-tu-la khác. (ST)

Sách Thánh Hebrew (Do Thái)

Sách Thánh Hebrew là một phần quan trọng của Sách Thánh chung trong đạo Do Thái và Kitô giáo. Tên gọi Hebrew liên quan đến ngôn ngữ Hebrew hay người Hebrew (đặc biệt là người Do Thái, sử dụng tiếng Hebrew làm ngôn ngữ chính ở Israel, hoặc làm ngôn ngữ cầu nguyện và học thuật trong cộng đồng dân tộc) hoặc cả hai.

Với những câu chuyện về Chúa trời, Adam, Eva... trước khi Chúa Jesus ra đời, Sách Thánh Hebrew là nơi chứa đựng những câu chuyện này. Trong Sách Thánh Hebrew có những câu chuyện kinh điển như sứ mệnh của Abraham từ Chúa Trời, Noah cứu lấy các loài vật khỏi đại hồng thủy, và đặc biệt là sự tích Moses mở đường cho người Do Thái thoát khỏi sự áp bức của người Ai Cập. (ST)

Thần thoại Trung Hoa

Ở phương Đông, Thần thoại Trung Hoa được coi là một trong những thần thoại phổ biến nhất. Xuất phát từ thời Tam hoàng Ngũ đế ở Trung Quốc, Thần thoại Trung Hoa trở thành niềm tin chính thức trên khắp Trung Hoa, kết hợp với triết lý Đạo giáo của Lão Tử và tồn tại qua thời gian.

Trong Thần thoại Trung Hoa, các vị thần sống trên trời, Ngọc hoàng thượng đế đứng đầu, cai quản toàn bộ vũ trụ. Tiếp theo là nhiều vị thần khác nhau, như Vương Mẫu Nương Nương, Thái Thượng Lão Quân, Thái Bạch Kim Tinh, Linh Bảo Thiên Tôn, Nam Tào, Bắc Đẩu, Phúc Tinh, Lộc Tinh, Thọ Tinh... (ST)

Đầu tiên, Thần thoại Trung Hoa chỉ chứa các câu chuyện về sự hình thành của trời đất, hiện tượng tự nhiên như Nữ Oa vá trời, Bàn Cổ khai thiên lập địa, nàng Tinh Vệ lấp biển... Sau đó, thần thoại mở rộng và kết nối với nhau, từ Nữ Oa đại diện cho mẫu hệ, chuyển giao sang Ngọc hoàng đại diện cho phụ hệ. Nhiều vị thần khác được đặt tên theo các sao và ngũ hành như Thái Bạch Kim Tinh, Nam Tào, Bắc Đẩu... Các thần mới như Lý Thiên Vương, Na Tra, Nhị Lang Thần, Khương Tử Nha cũng được thêm vào Thần thoại Trung Hoa từ truyền thuyết phong thần hoặc theo câu chuyện dân gian như ông Tơ bà Nguyệt, ngưu Lang chức Nữ. Ngoài ra, thần thoại còn có nhiều loại yêu tinh như Hồ Ly Tinh, Bạch Cốt Tinh...

Phức tạp và đa dạng, Thần thoại Trung Hoa kết hợp các câu chuyện dân gian, triết lý Đạo giáo, và các tác phẩm văn học như Phong thần diễn nghĩa, Liêu trai chí dị, Tây Du Ký... Tuy nhiên, niềm tin này vẫn rất mạnh mẽ, thậm chí đến thời hiện đại. Thần thoại Trung Hoa đã ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Triều Tiên, Việt Nam. Tại Việt Nam, truyền thống thờ cúng nhiều vị thần trong Thần thoại Trung Hoa như Ngọc Hoàng, Nam Tào, Bắc Đẩu, Táo Quân, Thổ Địa, Thần Tài, Phúc - Lộc - Thọ vẫn được duy trì. (ST)

Thần thoại Hy Lạp

Trong số thần thoại quốc gia, nổi bật không kém Thần thoại Hy Lạp. Đã từng thống trị tôn giáo của nền văn minh lớn nhất 3000 năm trước, thần thoại Hy Lạp gây ảnh hưởng sâu rộng tới nền văn minh Phương Tây.

Thần thoại Hy Lạp là bản hợp nhất của những huyền thoại và truyền thuyết người Hy Lạp cổ đại về vị thần, anh hùng, bản chất thế giới, và nguồn gốc cũng như ý nghĩa của tín ngưỡng, nghi lễ tôn giáo. Nó là một phần của tôn giáo Hy Lạp cổ đại và nay là một phần của tôn giáo hiện đại được gọi là Hellenismos. Thần thoại Hy Lạp được coi là mang tính logic hơn vì giải thích một cách rõ ràng về thế giới và các sự kiện có thật.

Bắt đầu với sự hình thành vũ trụ từ hỗn độn (Chaos), Thần thoại Hy Lạp kể về vị thần nguyên thủy, Titan, Cyclop; chiến tranh giữa thần già và thần trẻ cho đến khi Thần Zeus (Thần Dớt) - lãnh đạo thần trẻ, chiến thắng và cai trị đỉnh Olympia. Nhiều nhân vật nổi tiếng như Zeus, Poseidon, Hades, Athena, Hercules, Achiles, Medusa... cũng như nhiều câu chuyện và biểu tượng trong Thần thoại Hy Lạp trở nên nổi tiếng. (ST)

Thần thoại Bắc Âu

Ở Châu Âu, một thần thoại được biết đến không kém Thần thoại Hy Lạp là Thần thoại Bắc Âu. Khác với Thần thoại Hy Lạp đến từ phương Nam, Thần thoại Bắc Âu xuất phát từ phương Bắc, là thần thoại chung của các quốc gia như Na Uy, Phần Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Iceland, Đức... Nó không được viết thành sách như Kinh thánh, hoặc được sưu tập từ người hát rong, mà thay vào đó, Thần thoại Bắc Âu được kể qua các câu chuyện truyền miệng, với niềm tin mạnh mẽ vào vị thần.

Những vị thần nổi tiếng như Odin (thần chiến tranh), Thor (thần sấm), Njord (thần gió, biển cả và lửa), Frey (thần thời tiết, sự sinh sôi), Hod (thần mùa đông và bóng tối), Loki (thần gian xảo, lừa lọc)... trong Thần thoại Bắc Âu sống ở cung điện Asgard. Điều độc đáo là có thiên đường trong Thần thoại Bắc Âu, giống với Kinh thánh, điều mà Thần thoại Hy Lạp không có. Thiên thần trong Thần thoại Bắc Âu là Vanaheim.

Thần thoại Bắc Âu bắt đầu phát triển mạnh trong thời kỳ Viking, khi những chiến binh Viking từ phương Bắc xâm lược Anh, Scotland, Đức. Trong giai đoạn này, Thần thoại Bắc Âu trải qua cuộc chiến tôn giáo và chiến tranh đất đai với người theo Công giáo. (ST)

Kinh thánh Christian

Chắc hẳn bạn đã nghe đến những truyền thuyết về Adam và Eva, "thiên thần sa ngã" Lucifer trở thành quỷ Satan, hay câu chuyện Chúa Jesus bị đóng đinh trên thánh giá. Tất cả những câu chuyện kinh điển trên đều thuộc Kinh thánh Christian (bibel), còn được gọi là Công giáo. Kinh thánh Christian có nguồn gốc chung với Kinh Torah của người Do Thái và Qu'ran của người Hồi giáo, đều bắt nguồn từ Abraham. Trong kinh Cựu Ước, sự khởi nguồn của Thế giới trong Kinh thánh Christian, cũng như trong Do Thái giáo và Hồi giáo, là do Thượng Đế sáng tạo. Tuy nhiên, đặc điểm độc đáo của Kinh thánh Christian là tập trung vào phần Tân Ước, kể về Chúa Jesus giảng thích, thu thập đệ tử, bị đóng đinh trên thánh giá và tái sinh.

Với hơn 2000 năm phát triển, Kinh thánh Christian đã vươn ra khỏi biên giới Do Thái để trở thành tôn giáo chính ở các nước Phương Tây, như Italia, Anh, Pháp, Mỹ, Brazil... Đến ngày nay, không chỉ riêng người theo Công giáo mà còn rất nhiều người tin vào Kinh thánh Christian, tin rằng Chúa có thực sự. Nhiều câu chuyện trong Kinh thánh Christian đã trở thành kinh điển của nền văn minh nhân loại, như truyện Adam và Eva phạm trái cấm, bị đuổi khỏi Vườn Địa Đàng, "thiên thần sa ngã" Lucifer chống lại Chúa, bị các thiên thần khác do Michael đánh bại, bị đày ải xuống địa ngục thành Quỷ Satan; Chúa Jesus bị đóng đinh trên thánh giá...

Với sự phổ biến như vậy, Kinh thánh Christian là cái tên đứng đầu trong Top 10 thần thoại nổi tiếng nhất Thế giới, dù không phải là thần thoại của một quốc gia cụ thể nào. (ST)

***

Như vậy, Thần thoại là điều ắt có và đủ để xây dựng một quá trình liên lũy của một dân tộc bất kỳ xuất hiện trên tinh cầu. Ngay Việt Nam ta, cha ông đã cho ra đời Âu Cơ và Lạc Long Quân. Một dân tộc không có nguồn gốc là một dân tộc thiếu nền tảng vững chắc. Ai bảo những chuyện Thần thoại là chuyện viển vông bịa đặt? Đành rằng xa xưa khoa học chưa phát triển, không vì thế cha ông, tổ tiên không đủ chứng tích để tạo nên huyền sử mà ngày nay gọi là chuyện giả tưởng.

Các tôn giáo cho thấy, vật chất phát triển thì tâm linh giảm sút. Tâm linh và vật chất là hai mặt trong một cuộc sống, cái này thạnh thì cái kia phải suy. Ông cha ta chưa bị vật chất áp đảo thì tâm linh thanh thoát, hướng thiện; càng chìm sâu vào tâm linh thì cảm thức càng nhạy bén. Các nhà tiên tri đương thời đã tiên đoán trước những sự kiện chưa xảy ra, họ thuần về tâm linh. Ngay cả Abhigya Anand, nhà tiên tri thần đồng Ấn Độ, tuy sử dụng chiêm tinh, thiên văn cổ của Ấn để xét đoán sự di dịch các vì sao, thực ra đó chỉ là một phần nếu không kết hợp với tâm linh đặc biệt (một loại tâm linh khai mở con mắt thứ ba). Thế thì cổ nhân với tâm thức thánh thiện có thể dùng con mắt thứ ba để thấy một số vấn đề mà người bình thường không thể thấy.

***

La Hầu

La Hầu là một trong (chín hành tinh) của chiêm tinh học Vệ Đà. Rahu kala được coi là điềm gở. Theo truyền thuyết, trong Samudra manthan, trong thần thoại Hindu, Rāhu phiên âm tiếng Việt thành La Hầu, là một con rắn đôi khi nuốt Mặt trời hay Mặt Trăng gây ra hiện tượng thiên thực.

Sao La Hầu, st

Về mặt thiên văn học, La Hầu và Kế Đô đánh dấu hai giao điểm trên giao tuyến của các mặt phẳng chứa hai đường bạch đạo và hoàng đạo (tương ứng là đường di chuyển của Mặt Trăng và Mặt Trời khi chúng di chuyển trên bầu trời. Vì thế, La Hầu và Kế Đô tương ứng được gọi là các giao điểm Mặt Trăng bắc và nam. Một thực tế là hiện tượng thực chỉ xảy ra khi Mặt Trời và Mặt Trăng cùng Trái Đất nằm trên một đường thẳng đi qua một trong hai điểm này đã sinh ra huyền thoại về việc nuốt Mặt Trời hay Mặt Trăng. (ST)

Hiện tượng "nuốt mặt trăng", ảnh: St

Trong chiêm tinh học Trung Hoa, La Hầu (羅喉) và Kế Đô (計都) là hai hư tinh trong thất chính tứ dư, với thất chính là Thái Dương, Thái Âm, Thái Bạch, Mộc Đức, Thủy Diệu, Vân Hán, Thổ Tú còn tứ dư bao gồm Nguyệt Bột, Tử Khí, La Hầu và Kế Đô. Thực chất La Hầu và Kế Đô chỉ là hai giao điểm trên hoàng đạo và bạch đạo (tương ứng là giao điểm của các đường di chuyển của Mặt Trời và Mặt Trăng trên thiên cầu). (ST)

Phật giáo

La Hầu được đề cập rõ ràng trong một cặp kinh từ Samyutta Nikaya (Tương Ưng Bộ Kinh) của kinh sách Pali. Trong Candima Sutta và Suriya Sutta, La Hầu tấn công Chandra, thần Mặt Trăng và Suriya, thần Mặt trời, trước khi buộc phải thả họ ra bởi họ đã đọc một đoạn thơ ngắn truyền đạt sự tôn kính của họ đối với Thích-ca Mâu-ni. Đức Phật đáp lại bằng cách sai khiến La Hầu phải thả họ, và La Hầu phải làm điều này nếu không thì "đầu của ông ta sẽ bị vỡ ra thành bảy mảnh".[2] Các câu thơ kể lại bởi hai vị thần này và Phật kể từ đó đã được đưa vào trong nghi thức tế lễ Phật giáo như là các câu thơ bảo vệ (paritta) được các nhà sư đọc lại khi cầu kinh để mong nhận được sự che chở. (Wikipedia)

Như vậy La Hầu hay Kế đô là những hư tinh theo cái nhìn thiên văn, nhưng là thể hiện bản chất của mỗi sao khi cổ nhân cảm ứng tính chất của nó; từ bản chất, ngũ hành của mỗi sao mà con người theo Á Đông tin khi vận hạn mỗi năm gặp phải. Ví dụ sao La Hầu thuộc hành Kim đối xung với hành hỏa, người bị La hầu chiếu mệnh nên sử dụng các vật tùy thân thuộc hành hỏa và thủy để khống chế và hóa giải tính chất xấu.

Những hung tinh không nhất cứ phải lệ thuộc vào cúng kính theo tín ngưỡng mà chỉ cần hóa giải theo luật tương sinh tương khắc của ngũ hành.

***

Có ba yếu tố trong giáo luận nhà Phật: “cảnh - trí - giáo”. Xét một hiện tượng hoặc thực hoặc hư thuộc bổn môn hay tích môn, còn gọi là hiện tượng và bản thể. Bản thể đôi lúc suy luận đôi lúc cảm ứng cảnh giới của “vô phân biệt trí”. Cùng một cảnh giới, chúng sinh thấy uế trược, chư Phật thấy là tịnh độ.

Hiện tượng giao thoa trong tâm thức không thể giải trình bằng ngôn ngữ và kiến thức thường tục, do vậy không thể diễn dịch từ đặc thù sang suy luận. La Hầu là hung tinh không có nghĩa diễn qua La Hầu La là sự ràng buộc. Tương tự không hẳn là giống nhau, cùng một tính chất.

Tính đa Thần của các dân tộc sơ khai, mọi hiện tượng thiên nhiên đều được cai quản bởi một vị Thần, tuy huyền thoại nhưng không hẳn là phi thực khi tâm thức đạt đến cảnh giới “vô phân biệt trí”. La Hầu không hẳn Trung quốc du nhập từ huyền sử Ấn độ. Đã là hư tinh thì không tùy thuộc vào chiêm tinh, nhưng hư tinh biểu thị bản chất xấu tốt trong cuộc sống thì chúng vẫn là thực tính.

Vậy sao La Hầu không thể là La Hầu La một trong mười vị đại đệ tử của Phật đương thời mà thầy Trí Minh đã diễn dịch sai lệch.

***
Tác giả: Minh Mẫn