Huyện Chương Mỹ: kế thừa, phát huy giá trị các lễ hội truyền thống

Rất đông người dân đổ ra 2 bên bờ sông Đáy để xem lễ hội làng Lưu Xá (xã Hòa Phú, huyện Chương Mỹ).

Trong số 32 lễ hội được cấp phép, số lễ hội có tần suất tổ chức 5 năm một lần chiếm đa số. Việc phải đợi đến 5 năm mới tổ chức một lần – đấy là quãng thời gian mà người dân nhiều làng rất mong chờ.

Trao đổi với chúng tôi, chị Nguyễn Thị Thắm (40 tuổi ở thôn Trung Vực Trong, xã Thượng Vực) chia sẻ: "Ký ức đẹp nhất tuổi thơ của chúng tôi là hội làng. Vì thời đó, lễ hội là dịp lũ trẻ ở tuổi chúng tôi thực sự được ăn no, mặc đẹp và chơi thỏa thích". Năm 2023, sau hơn 10 năm phải trì hoãn vì nhiều nguyên nhân, hội làng Trung Vực Trong được “tái” mở, người dân là con em của làng khắp trong cả nước đổ về. Dù đã sang tháng 3, nhưng tiết trời vẫn lạnh, các gia đình trong thôn nấu bánh chưng, làm cỗ mời bạn bè khắp nơi về dự hội, không khí những ngày hội làng ở Trung Vực Trong còn vui còn hơn Tết.

Rước kiệu trên sông tại lễ hội làng Lưu Xá hôm 15, 16 tháng Giêng năm Ất Tỵ 2025 (ảnh tư liệu).

Theo tìm hiểu của chúng tôi, trong số 32 lễ hội được chính quyền các xã của huyện Chương Mỹ cấp phép năm nay, phần lớn đều gắn liền với các di tích như đình chùa, miếu, và thời gian khai hội diễn ra rải rác từ đầu tháng 2 đến hết tháng 12/2025.

Trưởng phòng VHTT huyện Chương Mỹ Đặng Thị Nam cho biết, trong 32 lễ hội được cấp phép năm nay của Chương Mỹ có một lễ hội đặc sắc, đó là Lễ hội truyền thống làng Lưu Xá (xã Hòa Phú). Đình làng thờ Thành hoàng là Đức Thánh Linh Lang Đại vương – người đã có công giúp các Vua triều Lý dẹp giặc ngoại xâm và che chở cho dân làng Lưu Xá. Bên cạnh đó, đình làng còn thờ các vị Đức Thượng Đẳng thần được sắc phong trong các triều nhà Lý. Lễ hội đình Lưu Xá là một lễ hội cổ, tổ chức từ ngày từ 15 đến 17 tháng Giêng.

Lễ hội đã được dân làng bảo vệ và duy trì từ thế hệ này qua thế hệ khác. Nét riêng biệt của Lễ hội đình Lưu Xá thể hiện ở nghi lễ rước Thánh vừa bằng đường bộ, vừa bằng đường thủy trên sông và gắn với mưu sinh của dân làng. Đó là tập quán bơi chải trên sông (làng Lưu Xá là nơi hợp lưu của sông Bùi và sông Đáy), vì thế được cộng đồng nơi đây gìn giữ như một nghi lễ thiêng liêng không thể thiếu. Lễ hội đình Lưu Xá được Bộ VHTT&DL đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2016.

Ngoài lễ hội truyền thống làng Lưu Xá có đặc thù riêng, hầu hết lễ hội của huyện Chương Mỹ năm nay đều có điểm giống nhau (phần lễ) là rước kiệu, dâng hương – còn phần hội là các hoạt động thể thao, văn nghệ, trò chơi dân gian…

Màn trình diễn chiêng tại lễ hội đình làng Bùi (thị trấn Chúc Sơn, huyện Chương Mỹ), Xuân Ất Tỵ 2025 (ảnh tư liệu).

Để quản lý chặt chẽ hoạt động của mùa lễ hôi năm 2025, nhằm tạo điều kiện cho người dân được thực hành tín ngưỡng và vui chơi giải trí, thu hút du lịch, kết hợp giáo dục truyền thống yêu nước, tôn vinh công lao các vị tiền nhân, nhân vật lịch sử, từ cuối năm 2024, UBND huyện Chương Mỹ đã xây dựng kế hoạch quản lý lễ hội năm 2025.

Theo đó UBND huyện giao các phòng ban chuyên môn (Phòng VHTT, Phòng TN&MT, Công an huyện, Phòng Nội Vụ…) phối hợp hướng dẫn người dân tổ chức lễ hội đảm bảo tiết kiệm, trang trọng, thiết thực, hiệu quả; phù hợp với điều kiện kinh tế địa phương, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống dân tộc…Trong đó Phòng VHTT là cơ quan thường trực tham mưu chỉ đạo, quản lý, tổ chức các hoạt động lễ hội trên địa bàn.

Múa kiệu, một tiết mục quen thuộc tại lễ hội ở huyện Chương Mỹ (ảnh tư liệu).

Chủ tịch UBND xã Hòa Phú Trần Văn Chung (nơi vừa diễn ra lễ hội truyền thống làng Lưu Xá) cho biết, dù lễ hội Lưu Xá chỉ ở cấp làng, nhưng đã thu hút hàng ngàn người xem. Vào hội, người xem đứng chật trên bờ sông Đáy, Sông Bùi, trên cầu Hòa Viên, cầu Ba Thá để xem bơi chải.

“Dù thu hút đông người, nhưng nhờ sự chuẩn bị kỹ, nên xã chỉ cần hỗ trợ tiền giải thưởng cho 8 đội tham gia bơi chải; còn mọi việc đều do làng Lưu Xá điều hành và lễ hội đã diễn ra vui vẻ, an toàn và tiết kiệm”- ông Trần Văn Chung cho biết.

Theo Trưởng phòng VHTT huyện Chương Mỹ Đặng Thị Nam, để các lễ hội diễn ra an toàn, ngoài chỉ đạo chung của UBND huyện, tùy từng đặc thù của từng lễ hội, phòng còn hướng dẫn cụ thể với từng địa bàn và kịp thời tháo gỡ vướng mắc nếu các xã, thị trấn có yêu cầu. Nhờ đó, từ đầu 2025 đến nay, các lễ hội đã diễn ra trên địa bàn luôn an toàn, vui vẻ, tạo sự phấn khởi cho người dân.

Trần Thụ