Hương cau mùa cũ

Ngày còn bé, tôi lớn lên dưới hàng cau trước hiên nhà. Tôi chưa từng thấy nội mua cau trầu ngoài chợ vì vườn nhà luôn có sẵn những buồng cau tươi xanh, những lá trầu mơn mởn. Bà thường ngồi trên chiếc chõng tre, cẩn thận têm trầu, môi nhai đỏ thắm, đôi mắt xa xăm như nhớ về một thời son trẻ.

Minh họa: HUYỀN TRANG

Mùa cau nở rộ, cả khu vườn ngập trong hương thơm thanh khiết. Tôi nhớ những buổi trưa hè, khi gió lùa qua kẽ lá, hương cau theo gió len vào từng góc nhỏ, quấn quýt trong mái tóc của lũ trẻ con chúng tôi. Đám trẻ làng quê ngày ấy có một trò chơi thật hồn nhiên: nhặt những bông cau rụng, xâu thành từng chuỗi rồi đeo vào cổ như chuỗi ngọc quý giá. Hương cau vương trên áo, theo chúng tôi suốt cả buổi chiều rong chơi mải miết.

Mẹ tôi thường kể: Ngày xưa, mỗi lần làng có đám cưới, bao giờ nhà trai cũng mang một cơi trầu têm cánh phượng cùng một buồng cau xanh biếc sang nhà gái. Cau trầu là lễ vật thiêng liêng, là sợi dây se duyên những cuộc tình bền chặt. Ngày cha mẹ tôi cưới nhau, nội đích thân chọn những quả cau đẹp nhất, tươi nhất để làm sính lễ. Những trái cau căng mọng, những lá trầu xanh mướt được gửi gắm vào bao điều tốt đẹp, như lời cầu chúc cho một cuộc hôn nhân viên mãn.

Mẹ còn bảo, ngày trước, những thiếu nữ trong làng thường phơi tóc dưới những gốc cau để mái tóc vương mùi hương dịu nhẹ. Tôi vẫn nhớ những buổi tối mùa hè, mẹ ngồi gỡ tóc bên hiên nhà, gió thổi qua tán cau, mang theo hương thơm dìu dịu. Mùi hương ấy như một phần của ký ức, gắn liền với hình ảnh người mẹ hiền hậu, tảo tần.

Thời gian trôi qua, vườn cau trước hiên cũng dần thưa thớt. Nội tôi mất, cha mẹ cũng không còn mặn mà với việc trồng cau như trước. Những buồng cau vàng úa, những chùm hoa rơi rụng theo gió như những ký ức nhạt nhòa theo tháng năm.

Tôi rời quê lên thành phố học tập rồi lập nghiệp, những vườn cau xanh ngắt thuở nào chỉ còn trong ký ức. Đôi khi, giữa phố thị đông đúc, tôi bất chợt bắt gặp một gánh hàng rong bán cau trầu. Những trái cau xanh, những lá trầu têm gọn ghẽ bỗng khiến lòng tôi chùng xuống. Tôi nhớ những mùa cau cũ, nhớ bàn tay nhăn nheo của nội têm trầu, nhớ dáng mẹ gội đầu dưới gốc cau mỗi chiều.

Có lần, tôi trở về quê vào một ngày hè oi ả. Vườn cau xưa không còn, chỉ còn lác đác vài gốc già cỗi đứng trơ trọi giữa sân. Tôi chợt thấy lòng mình trống trải như vừa đánh mất một điều gì rất quý giá. Tôi đi quanh sân, nhặt lấy một bông hoa cau vừa rụng đưa lên mũi hít hà. Hương cau vẫn thế, vẫn thanh khiết, dịu dàng như những mùa xưa cũ.

Với tôi, hương cau không chỉ là mùi hương của một loài hoa mà còn là hương của quê nhà, của những ký ức thân thương. Đó là mùi hương của những buổi trưa hè rong chơi không biết mệt, của những đêm trăng sáng soi bóng cau in dài trên mặt sân và của cả những lần quây quần bên mâm trầu têm của nội.

Giờ đây, khi đã trưởng thành, tôi mới thấm thía rằng, những điều tưởng chừng giản dị nhất lại chính là thứ gắn bó với ta sâu đậm nhất. Hương cau mùa cũ là một phần tâm hồn, là miền nhớ không bao giờ phai trong tôi.

NHẬT THÀNH