Hội thảo khoa học quốc tế 'Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam 100 năm kiến tạo mỹ thuật hiện đại và phụng sự đất nước'.

Sáng 24/6, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam khai mạc hội thảo khoa học quốc tế "Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam 100 năm kiến tạo mỹ thuật hiện đại và phụng sự đất nước".

Hội thảo đã nhận được 39 bài tham luận trong đó 34 bài từ các tác giả trong nước và 5 bài của các tác giả nước ngoài đến từ các nước như Nga, Pháp, Nhật. Các tham luận trong hội thảo được các nhà khoa học tiếp cận nghiên cứu từ nhiều góc độ nghiên cứu khác nhau có giá trị khoa học, đúc kết những nghiên cứu sâu sắc và cái nhìn toàn diện về hành trình lịch sử đầy tự hào của Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Quang cảnh hội thảo

Các bài tham luận này không chỉ là nguồn tài liệu quý giá ghi nhận hành trình 100 năm trưởng thành, đồng hành cùng lịch sử đất nước mà đây còn là những gợi ý mới cho sự phát triển công tác đào tạo, sáng tác và nghiên cứu mỹ thuật. Trong bối cảnh mới, cùng với sự hội nhập quốc tế và sự phát triển nghệ thuật đa dạng, cuộc hội thảo này sẽ góp phần giúp trường định vị các giá trị đã có và hội nhập sâu rộng hơn với thế giới.

Phát biểu đề dẫn hội thảo, TS Đặng Thị Phong Lan, Hiệu trưởng Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam tự hào cho biết, trong suốt một thế kỷ qua, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam đã không ngừng kiến tạo, bồi đắp và phát triển. Nhà trường đã trải qua những giai đoạn lịch sử đầy thử thách, từ những năm tháng kháng chiến gian khổ, khi thầy và trò nhà trường cùng nhau nỗ lực đưa nghệ thuật phục vụ cách mạng, đến những thập kỷ xây dựng đất nước sau chiến tranh và cho đến ngày nay, trong kỷ nguyên hội nhập, phát triển. Mỗi giai đoạn đều ghi dấu những cống hiến thầm lặng nhưng vô cùng ý nghĩa của các thế hệ nghệ sĩ, giảng viên, sinh viên nhà trường vào sự nghiệp chung của đất nước.

"100 năm không phải là thời gian dài đối với lịch sử của một dân tộc, nhưng là cả một chặng đường đầy biến động và đáng tự hào đối với Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Từ Trường Mỹ thuật Đông Dương, cái nôi đầu tiên của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam đến Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam ngày nay, chúng ta đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của đất nước cũng như của của nền mỹ thuật nước nhà", Hiệu trưởng nhà trường nhấn mạnh.

Hiệu trưởng Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam - Đặng Thị Phong Lan phát biểu đề dẫn hội thảo.

Tại hội thảo, các đại biểu đã cùng điểm lại những thành tựu của nhà trường từ năm 1945 đến nay, thay vì điểm lại thành tựu của nhà trường từ những ngày đầu thành lập. Bởi theo PGS.TS. Nguyễn Nghĩa Phương, Phó hiệu trưởng nhà trường, từ 1945, chính là sự tiếp nối của giai đoạn Mỹ thuật Đông dương rực rỡ cùng hành trình giải phóng dân tộc và phát triển đất nước sau đổi mới và hội nhập quốc tế. Cùng với đó là những cuộc cách mạng về ngôn ngữ tạo hình, các hình thức biểu đạt mới trong sáng tác mỹ thuật với sự đóng góp của các thế hệ họa sĩ, giảng viên được đào tạo từ ngôi trường này.

PGS.TS. Trang Thanh Hiền, Phó trưởng khoa Lý luận, lịch sử và phê bình mỹ thuật khẳng định, có một điều rất rõ ràng rằng, từ các bậc thầy đầu tiên của trường Mỹ thuật Đông Dương như các bộ tứ “Sáng, Nghiêm, Liên, Phái” “Trí, Lân, Vân, Cẩn” và cả những Lê Phổ, Vũ Cao Đàm, Mai Trung Thứ … đã kiến tạo nên hình ảnh và giá trị của mỹ thuật Đông Dương theo một cách đặc biệt nhất. Đó là sự hòa hợp của thẩm mỹ Đông - Tây, thì những hành trình sau năm 1945, mỹ thuật Việt Nam và vai trò của Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam cũng đã ghi nhận những giá trị không nhỏ. Từ các khóa kháng chiến, đến các tác phẩm được ra đời trong hoàn cảnh đất nước vô cùng khó khăn, nhưng rõ ràng, những họa sĩ trưởng thành từ đây đã lại làm nên hình ảnh mới cho cuộc cách mạng của dân tộc. Đến thời kỳ đổi mới, sự bắt nhập cùng thế giới dường như cũng ít nhiều xuất phát điểm từ Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Các thế hệ họa sĩ tiên phong đã tạo ra cho Mỹ thuật Đương Đại Việt Nam một sự khác biệt, đầy bản sắc so với thế giới và khu vực.

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, trong thời hội nhập, trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức đáng kể trong sự dung hòa giữa tiếp thu tinh hoa nghệ thuật thế giới và bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Sự phát triển không ngừng của công nghệ đặt ra vấn đề phải làm thế nào để thu hút sinh viên - lớp trẻ thường ưa chuộng sự nhanh chóng và công nghệ, hay, những loại hình nghệ thuật mới và thay đổi cách thức sáng tạo, tiếp cận nghệ thuật với công nghệ để tạo ra những tác phẩm mới là một bài toán khó.

Các đại biểu tham dự hội thảo

Thêm nữa, sự thiếu hụt hạ tầng và trang thiết bị, cập nhật kiến thức cho đội ngũ giảng viên, định hình tương lai của giáo dục nghệ thuật, để chương trình giảng dạy vẫn đảm bảo tính nhân văn, chiều sâu cảm xúc của nghệ thuật cũng là những thách thức lớn.

Bên cạnh đó là áp lực về số lượng tuyển sinh của ngành đào tạo đặc thù, sự cạnh tranh quốc tế trong thu hút sinh viên và cơ hội nghề nghiệp, đến yêu cầu về trang bị kỹ năng toàn cầu (ngoại ngữ, kỹ năng mềm, kỹ năng số)... Tất cả những khó khăn, thách thức đòi hỏi nhà trường phải có những đổi mới mạnh mẽ, chiến lược toàn diện để vượt qua và phát triển.

Trước những khó khăn này, PGS.TS Đoàn Thị Mỹ Hương, Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam cho rằng, việc đào tạo nguồn nhân lực chất lương cao và toàn diện chính là yếu tố cốt lõi quyết định sức ảnh hưởng của mỹ thuật Việt Nam. Trong đó, cần có chương trình đào tạo linh hoạt và cá nhân hóa. Đội ngũ giảng viên không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn là những nghệ sĩ thực hành, những người có đóng góp và được công nhận trong giới nghệ thuật, làm gương và truyền cảm hứng cho sinh viên và xây dựng một môi trường học tập cởi mở, khuyến khích sự hợp tác giữa các chuyên ngành, các thế hệ nghệ sĩ, và giữa nghệ sĩ với các lĩnh vực khác (khoa học, công nghệ, xã hội). Bằng cách tận dụng những cơ hội này một cách chiến lược, trường Đại học Mỹ thuật không chỉ đào tạo ra những nghệ sĩ tài năng mà còn góp phần quan trọng vào việc định hình và nâng tầm mỹ thuật Việt Nam trên bản đồ nghệ thuật thế giới.

TS Hoàng Thị Đào, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam đề xuất, nhà trường cần hoàn thiện chương trình đào tạo, từng bước cập nhật tri thức tiên tiến của đại học quốc tế, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu cho sinh viên. Đây là giải pháp có tính bao trùm, chi phối tạo động lực trên mọi khía cạnh của quá trình đổi mới. Lấy người học làm trung tâm để trang bị kiến thức, kỹ năng chuyên môn vững chắc, có năng lực thiết yếu để thành công trong môi trường nghệ thuật quốc tế đầy cạnh tranh. Ngoài ra, nhà trường cần tự chủ trong đào tạo. Giải pháp này cần tăng cường nội lực, đa dạng hóa nguồn lực, nâng cao chất lượng đào tạo và khẳng định vị thế của nhà trường trong khu vực và thế giới. Mọi hoạt động đào tạo tập trung vào người học và chất lượng đào tạo. Khi nhà trường tự chủ sẽ có quyền tự quyết cao hơn trong nhiều lĩnh vực, nhưng đồng thời cũng phải chịu trách nhiệm lớn hơn, phải giải trình với xã hội, người học và các bên liên quan về chất lượng đào tạo, hiệu quả sử dụng nguồn lực và các cam kết đã đưa ra.

Thanh Xuân