Hội nghị ASEAN 47 và Hội nghị liên quan: Dự kiến 84 văn kiện chính được thông qua

PV: Xin Đại sứ chia sẻ một số chương trình nghị sự chính và kết quả dự kiến của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị Cấp cao liên quan?

Đại sứ Sarah Al Bakri Devadason: Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị Cấp cao liên quan tổ chức tại Kuala Lumpur từ ngày 26 đến 28/10/2025, với chủ đề “Bao trùm và Bền vững”, phản ánh cam kết của ASEAN trong việc xây dựng một cộng đồng vừa gắn kết vừa hướng tới tương lai. Một cột mốc lịch sử của Hội nghị Cấp cao lần thứ 47 là việc Timor-Leste dự kiến chính thức trở thành quốc gia thành viên ASEAN thứ 11.

Đại sứ Malaysia tại ASEAN Sarah Al Bakri Devadason trong cuộc trả lời phỏng vấn VOV thường trú tại Indonesia trước thềm hội nghị.

Việc Timor-Leste gia nhập đại gia đình ASEAN thể hiện tinh thần đoàn kết khu vực và chung vận mệnh, củng cố quyết tâm của ASEAN trong việc thu hẹp khoảng cách phát triển và đảm bảo không quốc gia nào bị bỏ lại phía sau. Sự mở rộng này không chỉ củng cố bản sắc địa lý và chính trị của ASEAN mà còn nâng cao tính chính danh của tổ chức này với tư cách là một tổ chức khu vực toàn diện, bao gồm tất cả các quốc gia Đông Nam Á.

Ngày 26/10/2025, ASEAN dự kiến ký Tuyên bố Lãnh đạo hoan nghênh việc Timor-Leste gia nhập ASEAN, nêu rõ sự ủng hộ liên tục của các nhà lãnh đạo đối với việc phát triển thể chế và hội nhập của Timor-Leste vào Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN (ACV) 2045, đã được các nhà lãnh đạo ASEAN thông qua tại Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN lần thứ 46 vào tháng 5/2025.

Hội nghị cấp cao sắp tới cũng sẽ kỷ niệm hai lễ kỷ niệm quan trọng. Lễ kỷ niệm đầu tiên là Kỷ niệm 20 năm Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á (EAS), mang đến cho các nhà lãnh đạo cơ hội nhìn lại hai thập kỷ đối thoại và hợp tác trong khu vực. Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á dự kiến tái khẳng định vai trò là diễn đàn do các nhà lãnh đạo dẫn dắt cho đối thoại chiến lược và kinh tế, với các cuộc thảo luận tập trung vào việc tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực cùng có lợi như quản lý thiên tai. Một tuyên bố và tuyên bố chung có thể được thông qua để đưa ra giai đoạn hợp tác tiếp theo của EAS và củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.

Một cột mốc quan trọng khác là Kỷ niệm 50 năm Quan hệ Đối thoại ASEAN-New Zealand, với việc nâng cấp quan hệ đối tác lên Đối tác Chiến lược Toàn diện (CSP) tại Hội nghị Thượng đỉnh Kỷ niệm ASEAN-New Zealand dự kiến diễn ra vào ngày 28/10/2025. Việc nâng cấp này sẽ được đánh dấu bằng việc thông qua Tuyên bố tầm nhìn chung và Kế hoạch Hành động để thực hiện CSP, nhằm mục đích làm sâu sắc hơn hợp tác trong các lĩnh vực thương mại và đầu tư, kinh tế xanh, giáo dục, kết nối và giao lưu nhân dân. CSP sẽ cung cấp một khuôn khổ hướng tới tương lai, củng cố các giá trị chung về tính bao trùm, tính bền vững và sự thịnh vượng chung, phù hợp với ACV 2045.

Nhìn chung, các kết quả của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các Hội nghị liên quan được kỳ vọng sẽ tái khẳng định sự thống nhất, vai trò trung tâm và khả năng thích ứng của ASEAN trong bối cảnh các động lực địa chính trị đang thay đổi. Việc chính thức hóa tư cách thành viên của Timor-Leste, kỷ niệm 20 năm thành lập EAS và nâng cấp quan hệ ASEAN-New Zealand lên Đối tác Chiến lược Toàn diện sẽ là những thời điểm đổi mới, mang tính quyết định, thể hiện quyết tâm của ASEAN trong việc định hình một khu vực không chỉ thống nhất và hòa bình, mà còn toàn diện và bền vững cho các thế hệ mai sau.

PV: Xin Đại sứ đánh giá về những kết quả trong năm Chủ tịch ASEAN của Malaysia hướng tới chủ đề“Bao trùm và Bền vững” trong năm 2025?

Đại sứ Sarah Al Bakri Devadason: Với tư cách là Chủ tịch ASEAN năm nay, Malaysia đã đưa ra chủ đề “Bao trùm và Bền vững”, nhấn mạnh rằng tương lai của ASEAN phải dựa trên tăng trưởng bao trùm và phát triển bền vững. Với niềm tin này, Malaysia đã vạch ra 5 lĩnh vực ưu tiên: củng cố hòa bình và an ninh khu vực; củng cố chương trình nghị sự xây dựng Cộng đồng ASEAN; củng cố vai trò của ASEAN ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và xa hơn nữa; tăng cường năng lực thể chế; và thúc đẩy một Cộng đồng ASEAN thực sự lấy người dân làm trung tâm. Do đó, Malaysia đã tích cực thể hiện vai trò lãnh đạo trong nhiệm kỳ Chủ tịch để thúc đẩy các mục tiêu của ASEAN trong 5 lĩnh vực ưu tiên này.

Theo đó, Malaysia tiếp tục theo đuổi hòa bình thông qua các nỗ lực nhằm giảm căng thẳng, hiểu lầm và tính toán sai lầm giữa các quốc gia thành viên. Malaysia đã thúc đẩy các nỗ lực ra một số Tuyên bố Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN về các vấn đề khu vực và quốc tế, bao gồm Gaza, quyền của người dân Palestine, động đất ở Myanmar và Thái Lan và xung đột Israel-Iran.

Malaysia đã ưu tiên các sáng kiến nhằm tăng cường hội nhập ASEAN và mở rộng hợp tác ra ngoài khu vực, với Hội nghị thượng đỉnh Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) vào ngày 27 tháng 10 năm 2025. Hội nghị sẽ là cuộc họp đầu tiên của các nhà Lãnh đạo kể từ khi Hiệp định có hiệu lực vào năm 2022. Việc triệu tập Hội nghị thượng đỉnh RCEP sẽ gửi đi một tín hiệu rõ ràng và dứt khoát về sự đoàn kết liên tục và ý chí chính trị mạnh mẽ trong việc duy trì một hệ thống thương mại cởi mở, toàn diện và dựa trên luật lệ. Điều này rất quan trọng đối với niềm tin của nhà đầu tư và thể hiện khả năng phục hồi tập thể của RCEP trong thời điểm đầy thách thức này.

Malaysia cũng đã thúc đẩy hợp tác ba bên giữa ASEAN, Trung Quốc và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) nhằm mở rộng thương mại, đầu tư và kết nối giữa các khu vực. Những nỗ lực này được xây dựng dựa trên các cột mốc như thúc đẩy Hiệp định Khung Kinh tế Số ASEAN (DEFA) và tăng cường sự tham gia của MSME vào chuỗi cung ứng khu vực.

Đại sứ Malaysia tại ASEAN Sarah Al Bakri Devadason trong cuộc trả lời phỏng vấn VOV thường trú tại Indonesia trước thềm hội nghị.

Dựa trên trụ cột người dân, ASEAN đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong năm lĩnh vực ưu tiên: Di sản Văn hóa; Trí tuệ Nhân tạo, Số hóa và Việc làm Xanh; Sáng kiến lành mạnh; Thanh niên và Thể thao; và Hành động vì Khí hậu. Khung Phát triển bền vững kinh tế sáng tạo ASEAN và Tuyên bố Melaka sắp tới về Sáng tạo giá trị di sản văn hóa mở đường cho việc chuyển đổi di sản văn hóa thành động lực cho tăng trưởng kinh tế bền vững.

Malaysia cũng thúc đẩy Tuyên bố Cam kết chiến lược hợp tác khu vực về An ninh Ma túy và Tự lực của ASEAN (ADSSR). Ngoài ra, Tuyên bố chung ASEAN về Biến đổi khí hậu tái khẳng định quyết tâm chung của Malaysia trong việc giải quyết các thách thức khí hậu và tăng cường hợp tác với các đối tác toàn cầu vì một tương lai bền vững và kiên cường hơn.

Vào tháng 5 năm 2025, các nhà lãnh đạo ASEAN đã thông qua “ASEAN 2045: Tương lai Chung của Chúng ta”, một tài liệu quan trọng bao gồm 6 văn kiện chính thuộc Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045, vạch ra định hướng của khu vực trong hai thập kỷ tới. Malaysia cam kết hợp tác với các quốc gia thành viên, các đối tác đối thoại và đối tác bên ngoài, Ban Thư ký ASEAN và các bên liên quan khác để đảm bảo việc thực hiện các văn kiện này.

Nhìn về tương lai, tầm quan trọng của ASEAN nằm ở khả năng thích ứng, duy trì đoàn kết và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân. Việc kết nạp Timor-Leste làm quốc gia thành viên thứ 11 sẽ củng cố tính bao trùm và bản sắc chung của ASEAN. Sự mở rộng này phản ánh sức hấp dẫn bền bỉ của ASEAN và tiềm năng của một cộng đồng mạnh mẽ và gắn kết hơn. Cùng nhau, chúng ta có thể khai thác sự đa dạng và hội nhập kinh tế để đảm bảo ASEAN tiếp tục là một khu vực hòa bình, thịnh vượng và tiến bộ trong nhiều thập kỷ tới.

PV: Xin Đại sứ đánh giá về những sáng kiến cũng như đóng góp của Việt Nam cho ASEAN nói chung, đặc biệt trong năm Chủ tịch ASEAN 2025 nói riêng?

Đại sứ Sarah Al Bakri Devadason: Năm nay là một năm đặc biệt ý nghĩa đối với Việt Nam khi Việt Nam kỷ niệm cột mốc lịch sử 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN. Trong 3 thập kỷ qua, Việt Nam đã đóng một vai trò không thể thiếu trong hành trình của ASEAN, mang lại những đóng góp vô giá cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực. Kể từ khi gia nhập năm 1995, Việt Nam luôn kiên định ủng hộ sự thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN, góp phần định hình các chính sách thúc đẩy khu vực phát triển.

Việc Việt Nam tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 là một đóng góp quan trọng, tạo nền tảng cho các nhà lãnh đạo và hoạch định chính sách thảo luận về định hướng tương lai của ASEAN. Diễn đàn, với sự tham dự của nhiều nhà lãnh đạo, bao gồm cả Thủ tướng Malaysia, đã đưa ra những hiểu biết sâu sắc về các lĩnh vực then chốt thiết yếu cho sự thành công liên tục của ASEAN. Các cuộc thảo luận nhấn mạnh nhu cầu hội nhập kinh tế sâu rộng hơn và kết nối mạnh mẽ hơn để củng cố năng lực cạnh tranh toàn cầu của ASEAN.

Các nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các nỗ lực phát triển bền vững khu vực, đặc biệt trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững hơn. Hơn nữa, Diễn đàn đã củng cố cam kết của ASEAN trong việc tăng cường năng lực thể chế để đảm bảo duy trì hiệu quả, khả năng thích ứng và có khả năng giải quyết các thách thức phức tạp trong bối cảnh địa chính trị đang biến đổi. Một điểm nhấn quan trọng là sự nhấn mạnh vào tinh thần đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN, nhấn mạnh sự cần thiết của ASEAN trong việc đóng vai trò chủ động hơn trong việc định hình diễn ngôn quốc tế, củng cố chủ nghĩa đa phương và thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược.

Với tư cách là Chủ tịch Nhóm Đặc trách Sáng kiến liên kết ASEAN (IAI) năm 2025, Việt Nam tiếp tục thể hiện cam kết của mình đối với chương trình nghị sự tăng trưởng bao trùm của ASEAN. Dưới sự chủ trì của Việt Nam, Nhóm Đặc trách sáng kiến liên kết ASEAN (IAI) đã triệu tập 3 kỳ họp (lần thứ 75, 76 và 77) để rà soát tiến độ thực hiện Kế hoạch Công tác IAI IV (2021–2025) và định hướng xây dựng kịp thời Kế hoạch Công tác IAI V (2026–2030) sắp tới. Việt Nam cũng chủ trì Hội nghị Tham vấn lần thứ 15 của Nhóm Đặc trách IAI với các Đối tác ASEAN và tổ chức “Triển lãm IAI: Tọa đàm và Triển lãm 25 năm hội nhập”, nhằm nhìn lại 25 năm thành tựu của IAI và huy động sự ủng hộ mới từ các Đối tác ASEAN và các bên liên quan nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển sau năm 2025.

Thông qua những sáng kiến này, vai trò chủ tịch Nhóm Đặc trách Sáng kiến Liên kết ASEAN (IAI) của Việt Nam đã đóng góp ý nghĩa vào việc đảm bảo IAI vẫn phù hợp, chủ động thích ứng và gắn kết với mục tiêu dài hạn của ASEAN về phát triển công bằng và hội nhập khu vực, một nỗ lực hỗ trợ trực tiếp cho vai trò Chủ tịch ASEAN của Malaysia vào năm 2025 và khát vọng chung về một Cộng đồng ASEAN bao trùm và bền vững.

PV: Vâng xin cảm ơn Đại sứ!

Phạm Hà/VOV-Jakarta (thực hiện)