Hoạt động sản xuất, kinh doanh ở Mỹ 'ngấm' tác động của thương chiến

Chi tiêu của người tiêu dùng đã giúp nền kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh mẽ 2,3% trong quý IV/2024. Ảnh: AFP

Kết quả kinh doanh xấu nhất 17 tháng

Hoạt động kinh doanh tại Mỹ trong tháng 2/2025 giảm xuống mức thấp nhất trong 17 tháng do doanh nghiệp và người tiêu dùng ngày càng lo ngại về các chính sách của chính quyền Tổng thống Trump, theo báo cáo khảo sát vừa được S&P Global công bố. Cuộc khảo sát được S&P Global được tiến hành từ ngày 10 - 20/2.

Trước đó, chi tiêu của người tiêu dùng đã giúp nền kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh mẽ 2,3% trong quý IV/2024. Thậm chí, tâm lý doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ đã tăng vọt sau chiến thắng bầu cử vang dội của ứng viên Tổng thống Donald Trump vào ngày 5/11/2024, với kỳ vọng về một môi trường hành chính bớt ngặt nghèo, cắt giảm thuế và lạm phát thấp.

"Có vẻ như tuần trăng mật kinh doanh của [thời kỳ Tổng thống] Trump đã kết thúc", ông Kyle Chapman, nhà phân tích thị trường ngoại hối tại Ballinger Group, nhận xét.

Chỉ số đầu ra PMI tổng hợp của thị trường Mỹ do S&P Global công bố, một chỉ số theo dõi các lĩnh vực sản xuất chế tạo và dịch vụ, đã giảm xuống còn 50,4 điểm trong tháng này. Đây là mức thấp nhất kể từ tháng 9/2023 và giảm so với mức 52,7 của tháng 1. Chỉ số PMI trên 50 điểm cho thấy ngành/lĩnh vực đạt tăng trưởng trong kỳ khảo sát.

Ngành dịch vụ là nguyên nhân chính khiến chỉ số PMI tháng 1 giảm và kết quả này cũng đánh dấu lần đầu tiên thu hẹp hoạt động kể từ tháng 1/2023.

Trong khi đó, hoạt động sản xuất chế tạo trong tháng 2 tăng lên mức cao nhất trong 8 tháng qua, mặc dù nguyên nhân được xác định là do "chi phí tiềm ẩn tăng trước hoặc trong bối cảnh thiếu hụt nguồn cung liên quan đến thuế quan".

Trong tháng đầu tiên nhậm chức, Tổng thống Trump đã áp thêm thuế quan 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Trong khi đó, mức thuế quan 25% đối với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada đã bị đình chỉ cho đến tháng 3. Trong tháng 2, ông Trump đã tăng thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu lên 25%.

Chưa dừng lại ở đó, ông chủ Nhà Trắng tuần này cho biết ông có ý định áp thuế ô tô "khoảng 25%" và các loại thuế tương tự đối với chất bán dẫn và dược phẩm nhập khẩu.

Ngoài ra, chi tiêu của chính phủ liên bang đang bị cắt giảm, với hàng nghìn người lao động từ các nhà khoa học đến kiểm lâm, chủ yếu là những người đang trong thời gian thử việc, đã bị sa thải bởi Bộ Hiệu quả chính phủ (DOGE) do tỷ phú Elon Musk đứng đầu.

"Các công ty đứng trước mối lo ngại ngày càng lớn về tác động của các chính sách của chính phủ liên bang, từ cắt giảm chi tiêu đến thuế quan và diễn biến địa chính trị", ông Chris Williamson, chuyên gia kinh tế trưởng tại S&P Global Market Intelligence, cho biết.

"Theo báo cáo, doanh số bán hàng đang bị ảnh hưởng bởi sự bất ổn do bối cảnh chính trị thay đổi và giá cả đang tăng do các nhà cung cấp tăng giá liên quan đến thuế quan", ông Williamson nói thêm.

Chứng khoán Phố Wall "đỏ lửa" do các nhà giao dịch lo ngại tác động của các biện pháp thuế quan và chính sách của chính quyền Tổng thống Trump. Trong khi đó, đồng đô la Mỹ mạnh lên so với các đồng tiền mạnh khác.

Suy giảm lan sang lĩnh vực nhà ở

Một cuộc khảo sát được Đại học Michigan công bố tuần này cho thấy chỉ số tâm lý người tiêu dùng tại Mỹ đã giảm xuống mức thấp nhất trong 15 tháng là 64,7 điểm vào tháng 2, từ mức 71,7 vào tháng 1. Con số này thấp hơn mức ước tính sơ bộ là 67,8.

Tương tự, kỳ vọng lạm phát 12 tháng của người tiêu dùng đã giảm xuống 4,3%, mức cao nhất kể từ tháng 11/2023, trong khi kết quả tháng 1 là 3,3%. Trong 5 năm tiếp theo, những người được Đại học Michigan khảo sát đã dự đoán lạm phát Mỹ tăng ở mức 3,5%, mức cao nhất kể từ năm 1995, so với mức 3,2% vào tháng 1.

Trong tháng 1, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã tạm dừng chu kỳ nới lỏng chính sách của mình, sau khi cắt giảm lãi suất 100 điểm cơ bản kể từ tháng 9/2024. Biên bản cuộc họp chính sách ngày 28-29/1 của Fed chỉ ra rằng các đề xuất chính sách ban đầu của Tổng thống Trump đã làm dấy lên mối lo ngại của các quan chức Fed về nguy cơ lạm phát cao hơn.

"Bạn có thể cược rằng Chủ tịch Powell (Chủ tịch Fed - BTV) và doanh nghiệp sẽ lưu ý đến điều đó và nó càng củng cố thêm lập luận rằng Fed sẽ tiếp tục giữ nguyên lãi suất trong một thời gian", ông Stephen Stanley, nhà kinh tế trưởng tại Santander US Capital Markets, cho biết.

"Câu hỏi đặt ra là liệu Tổng thống Trump và chính quyền có chú ý đến tâm lý của người tiêu dùng đang xấu đi do mối đe dọa về thuế quan hay không".

Tuy nhiên, trên thị trường tài chính, mối lo ngại kinh tế Mỹ suy yếu dường như lấn át nỗi sợ lạm phát bùng lên khi các hợp đồng tương lai được định giá theo kịch bản Fed sẽ thực hiện hai đợt cắt giảm lãi suất cơ bản trong năm nay, thay vì chỉ một lần. Các nhà đầu tư cho rằng lần cắt giảm lãi suất đầu tiên của Fed trong năm nay có khả năng xảy ra vào tháng 6 và lần thứ hai sớm nhất là vào tháng 10.

Chỉ số PMI ngành sản xuất chế tạo và dịch vụ của Mỹ trong 3 năm qua được S&P Global công bố. Nguồn: LSEG/Reuters

Trong khi đó, mối lo ngại về lạm phát lại chiếm ưu thế trong cuộc khảo sát của S&P Global. Chỉ số giá mà các doanh nghiệp phải trả cho hàng hóa đầu vào đã tăng lên 58,5 điểm trong tháng 2, từ mức 57,4 vào tháng 1. Chỉ số này được thúc đẩy bởi chỉ số sản xuất chế tạo tăng lên 63,5 điểm, từ mức 57,4 vào tháng trước và nguyên nhân được các nhà quản trị mua hàng đổ lỗi "chủ yếu cho thuế quan và các đợt tăng giá liên quan do các nhà cung cấp thúc đẩy".

Các nhà sản xuất chế tạo Mỹ đã “sang tay” chi phí cao hơn cho người tiêu dùng, điều này có thể đẩy giá cả hàng hóa tăng lên.

Trong khi đó, các doanh nghiệp dịch vụ cũng phải đối mặt với giá đầu vào tăng cao hơn, nhưng họ dường như đã hấp thụ một phần mức tăng khi nhu cầu chậm lại thúc đẩy cạnh tranh.

Một thước đo giá khác mà các doanh nghiệp Mỹ tính cho hàng hóa và dịch vụ của họ đã giảm xuống 51,6 điểm, từ mức 53,9 vào tháng 1.

Các báo cáo khác cũng chỉ ra rằng sự suy giảm đã lan sang thị trường nhà ở. Trong báo cáo vừa công bố tuần này, Hiệp hội Môi giới Bất động sản Quốc gia Mỹ cho biết doanh số bán nhà đã qua sử dụng tại xứ cờ hoa đã giảm 4,9% trong tháng 1 xuống mức điều chỉnh theo mùa là 4,08 triệu căn, do lãi suất thế chấp và giá nhà tăng cao. Lãi suất thế chấp hiện vẫn ở mức cao trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi và lạm phát dai dẳng.

Ngoài ra, thị trường cũng lo ngại thuế quan sẽ làm tăng chi phí vật liệu xây dựng, bao gồm gỗ xẻ và đồ gia dụng, khiến các nhà xây dựng khó có thể giải quyết tình trạng thiếu nhà ở trên toàn quốc đang khiến giá nhà tăng cao và làm giảm khả năng chi trả.

"Do chi phí vay vẫn ở mức trên 7%, chúng tôi dự đoán tình trạng suy giảm trong hoạt động mua nhà này sẽ tiếp tục trong những tháng tới", ông Bradley Saunders, nhà kinh tế học Bắc Mỹ tại Capital Economics, lưu ý.

Đông Phong