Hoạt động khoa học và công nghệ Quảng Trị - Một năm nhìn lại

Mô hình trồng thử nghiệm cây vanilla ở xã Tân Hợp, huyện Hướng Hóa -Ảnh: V.T.H

Năm qua, ngành KH&CN tỉnh đã tham mưu xây dựng và triển khai hiệu quả các cơ chế, chính sách góp phần đổi mới mạnh mẽ, đồng bộ cơ chế quản lý, tổ chức, hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo (ĐMST) trên địa bàn tỉnh.

Tiêu biểu như: Nghị quyết số 33/2024/NQ-HĐND ngày 10/5/2024 của HĐND tỉnh về Quy định mức chi lập dự toán, quản lý sử dụng và quyết toán kinh phí đối với nhiệm vụ KH&CN có sử dụng ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Quảng Trị; Nghị quyết số 36/2024/NQ-HĐND ngày 10/5/2024 của HĐND tỉnh về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 163/2021/NQ-HĐND ngày 9/12/2021 của HĐND tỉnh về quy định một số chính sách hỗ trợ ứng dụng, nhân rộng các kết quả KH&CN trên địa bàn tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2022-2026.

Công tác nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao ngày càng đi vào chiều sâu và gắn với thực tiễn sản xuất và đời sống. Trong năm, trên địa bàn tỉnh đã triển khai thực hiện 57 nhiệm vụ KH&CN các cấp. Trong đó, có 40 nhiệm vụ chuyển tiếp từ năm 2022 và năm 2023 và 18 nhiệm vụ mới phê duyệt bắt đầu thực hiện năm 2024.

Về cơ cấu lĩnh vực, có 30 nhiệm vụ thuộc lĩnh vực khoa học kỹ thuật và công nghệ; 19 nhiệm vụ thuộc lĩnh vực khoa học xã hội; 8 nhiệm vụ thuộc lĩnh vực khoa học nông nghiệp. Nhiệm vụ KH&CN được cơ cấu lại, ưu tiên đầu tư cho nhiệm vụ gắn với phát triển các sản phẩm hàng hóa chủ lực của tỉnh, chú trọng nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao, công nghệ chủ chốt của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 vào các ngành, lĩnh vực.

Năm 2024, tỉnh Quảng Trị xếp thứ 40 về chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII), tăng 15 bậc so với năm 2023. Dựa trên việc công bố các bộ chỉ số PII hàng năm, các nhà hoạch định chính sách, các cấp lãnh đạo địa phương có cơ sở xác định, lựa chọn các định hướng, giải pháp phù hợp cho việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Sở KH&CN đã đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính (TTHC) gắn với xây dựng chính phủ điện tử, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh. Có 52 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của sở, trong đó có 37 TTHC là dịch vụ công toàn trình và 15 TTHC là dịch vụ công một phần.

Sở tập trung rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa TTHC và được UBND tỉnh phê duyệt cắt giảm thời gian giải quyết TTHC đối với 12 thủ tục thuộc thẩm quyền giải quyết. Hoạt động giải quyết TTHC của sở đạt kết quả cao thông qua hệthống phần mềm một cửa điện tử đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi, giảm chi phí cho người dân, doanh nghiệp.

Hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ngày càng lan tỏa và đi vào chiều sâu. Sở KH&CN đã tổ chức thành công hội thảo khoa học “Định hướng, thúc đẩy phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST tỉnh Quảng Trị đến năm 2025”; tổ chức thành công Cuộc thi Khởi nghiệp ĐMST tỉnh Quảng Trị năm 2024 với 48 hồ sơ tham gia, kết quả có 12 ý tưởng, dự án được tôn vinh tại cuộc thi.

Năm 2024, Sở KH&CN đã hỗ trợ nhân rộng các kết quả nghiên cứu KH&CN cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh với kinh phí 1.535 triệu đồng. Đặc biệt, thông qua Đề án “Ứng dụng chế phẩm vi sinh vật trong sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Quảng Trị”, đã sản xuất hơn 28 tấn chế phẩm vi sinh cung ứng cho các địa phương trên địa bàn tỉnh.

Công tác quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ, chuyển đổi số được tăng cường. Đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh đã đăng ký bảo hộ được 2 chỉ dẫn địa lý (sản phẩm hồ tiêu Quảng Trị và chè vằng Quảng Trị), 6 nhãn hiệu chứng nhận và 59 nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm hàng hóa đặc trưng, thế mạnh của các địa phương.

Sở KH&CN phối hợp với Viện Thổ nhưỡng nông hóa, Bộ Nông nghiệp và PTNT triển khai nhiệm vụ “Đăng ký bảo hộ, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm “Cà phê Khe Sanh” của tỉnh Quảng Trị” thuộc Chương trình phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030. Ứng dụng phần mềm quản lý hồ sơ trực tuyến nhiệm vụ KHCN và số hóa các nhiệm vụ KHCN tỉnh Quảng Trị, góp phần xây dựng hạ tầng số, phục vụ chuyển đổi số của ngành KH&CN

Công tác quản lý nhà nước về tiêu chuẩn đo lường chất lượng ngày càng đi vào chiều sâu thông qua việc đẩy mạnh hỗ trợ các tổ chức, doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa, đáp ứng yêu cầu của thị trường và bối cảnh hội nhập. Năm 2024, Sở đã tiếp nhận và xử lý công bố hợp chuẩn 57 loại sản phẩm của 2 doanh nghiệp; tiếp nhận và xử lý 2 hồ sơ miễn kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa; tiếp nhận và xử lý 6 hồ sơ đăng ký kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa nhập khẩu của 2 doanh nghiệp; quản lý phương tiện đo đối với 3 đơn vị được ủy quyền.

Sở KH&CN triển khai nghiên cứu, ứng dụng, tiếp nhận và hoàn thiện quy trình công nghệ, ứng dụng công nghệ tế bào để bảo tồn, lưu giữ, phát triển và sản xuất các loại cây lâm nghiệp, cây dược liệu, cây hoa có giá trị kinh tế cao.

Nghiên cứu phát triển công nghệ Biofloc dựa trên nguồn vi sinh bản địa nhằm tăng tính hiệu quả và bền vững nghề nuôi tôm ở tỉnh Quảng Trị; nghiên cứu, ứng dụng công nghệ vi sinh sản xuất chế phẩm Probiotic có các chủng vi sinh vật hữu ích bổ sung thức ăn nuôi trồng thủy sản, góp phần tăng năng suất, hạn chế dịch bệnh. Trong sinh học phân tử, đã ứng dụng kỹ thuật PCR, Realtime PCR để chẩn đoán một số bệnh trên tôm và trên cây hồ tiêu tại Quảng Trị...

Trạm Nghiên cứu, ứng dụng KH&CN Bắc Hướng Hóa tiếp tục thực hiện thành công mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và ngày càng được lan tỏa, thể hiện tính ưu việt của mô hình trong sản xuất các loại hoa, quả cao cấp, cây dược liệu quý như: lan hồ điệp; lan nghinh xuân, thất diệp chi hoa, dâu tây...

Trung tâm Nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo đã nghiên cứu, làm chủ hơn 70 quy trình công nghệ và chuyển giao cho người dân một số quy trình tiêu biểu như: quy trình sản xuất đông trùng hạ thảo; quy trình sấy nông sản sau thu hoạch; quy trình sản xuất các loại nấm ăn, nấm dược liệu...

Những kết quả nổi bật trong hoạt động KH&CN năm qua đã khẳng định vai trò quan trọng của KH&CN trong các lĩnh vực, góp phần quan trọng thúc đẩy nền KT-XH của tỉnh phát triển.

Võ Thái Hòa