Hình thành vùng chuyên canh cây công nghiệp, tạo sinh kế bền vững

Người dân xã Xốp dần mở rộng diện tích trồng cây dược liệu. Ảnh: UBND xã Xốp

Dấu ấn phát triển kinh tế vùng cao

Xã Xốp (tỉnh Quảng Ngãi) có diện tích tự nhiên hơn 265 km2 với 1.656 hộ dân, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 93%, chủ yếu là người Giẻ-Triêng và Xơ Đăng. Những năm gần đây, nhờ phát huy lợi thế địa hình, khí hậu, địa phương đã đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững, lấy cây công nghiệp và dược liệu làm nền tảng tăng trưởng.

Theo ông Trần Trọng Từ - Bí thư Đảng ủy xã Xốp, kinh tế xã tiếp tục có bước phát triển ổn định, cơ cấu chuyển dịch theo hướng tích cực, đa dạng nguồn thu. Hệ thống thương mại, dịch vụ được mở rộng; nhiều mặt hàng nông sản, sản phẩm chế biến sâu đã có chỗ đứng trên thị trường, từng bước hình thành thương hiệu riêng cho địa phương.

Công tác quản lý và khai thác nguồn thu được thực hiện hiệu quả, tổng thu ngân sách đạt hơn 1 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người đạt 36,5 triệu đồng/năm. Đặc biệt, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm đang phát triển mạnh.

Địa phương đã tổ chức 9 lớp tập huấn kỹ thuật, với hơn 130 lượt người tham gia, hướng dẫn bà con áp dụng khoa học kỹ thuật trong canh tác, phòng trừ sâu bệnh. Nhờ đó, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng giá trị kinh tế cao được người dân tích cực hưởng ứng.

Người dân xã Xốp đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững. Ảnh: UBND xã Xốp

Đến cuối năm 2025, tổng diện tích gieo trồng cây hàng năm đạt 1.557ha, cây lâu năm đạt 1.374ha (chủ yếu là cà phê, mắc ca, sâm Ngọc Linh). Diện tích cây dược liệu đạt 20ha với các loại hồng đẳng sâm, đinh lăng, nghệ... Toàn xã hiện có 3 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao, gồm: Cà phê Quý Hồ, mắc ca sấy khô và cà phê Phượng Hoàng.

Không chỉ nông nghiệp, lâm nghiệp của xã cũng phát triển theo hướng bền vững. Công tác giao khoán, bảo vệ rừng được thực hiện chặt chẽ; độ che phủ rừng duy trì ở mức 82,7%. Song song đó, công nghiệp, thương mại, dịch vụ cũng có bước chuyển biến rõ nét với 2 doanh nghiệp, 5 hợp tác xã, 5 tổ hợp tác được thành lập mới, mở rộng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm chế biến sâu từ cà phê, mắc ca.

ÔngA Binh phấn khởi chia sẻ: "Trước đây, gia đình tôi chỉ trồng lúa rẫy, thu nhập bấp bênh. Từ khi chuyển sang trồng cà phê và mắc ca theo định hướng của xã, cuộc sống thay đổi hẳn. Cây công nghiệp mang lại thu nhập ổn định hơn, giúp chúng tôi thoát nghèo và có tiền lo cho con cái ăn học đàng hoàng".

Cùng chung niềm vui, bà Y Klá cho biết: "Người dân được hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt bài bản, lại có đầu ra cho sản phẩm OCOP nên yên tâm sản xuất. Việc phát triển cây công nghiệp bền vững này không chỉ giúp gia đình tôi có của ăn của để mà còn thấy quê hương mình ngày càng khởi sắc".

Hướng đến tương lai no ấm của vùng cao Quảng Ngãi

Ông Trần Trọng Từ - Bí thư Đảng ủy xã Xốp cho biết, trong giai đoạn tới, xã Xốp định hướng phát triển kinh tế theo hướng đa ngành, lấy nông nghiệp làm trụ cột, trong đó trọng tâm là hình thành các vùng chuyên canh cây công nghiệp và dược liệu.

Cụ thể, địa phương sẽ quy hoạch, mở rộng các vùng trồng hồng đẳng sâm, sâm Ngọc Linh, cà phê xứ lạnh Arabica, mắc ca và nuôi trồng thủy sản. Bên cạnh đó, xã tập trung cải tạo vườn tạp, chuyển đổi những loại cây trồng kém hiệu quả sang cây có giá trị cao như chè, cà phê xứ lạnh, thuốc lá nguyên liệu…

Đáng chú ý, xã chú trọng phát triển kinh tế hộ gia đình, xem đây là trọng tâm để nâng cao đời sống người dân, đồng thời phát triển kinh tế tư nhân như một động lực tăng trưởng quan trọng. Mô hình “cầm tay chỉ việc” được triển khai nhằm giúp bà con nắm vững kỹ thuật canh tác, chủ động mở rộng sản xuất và phát triển vùng nguyên liệu.

Song song đó, địa phương khuyến khích người dân tái canh các vườn cà phê già cỗi, thay thế diện tích cây bời lời, cây sắn kém hiệu quả bằng cây công nghiệp có năng suất cao. Xã cũng ưu tiên nguồn lực nhà nước, hỗ trợ vốn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, đồng thời phát huy nội lực của người dân để mở rộng diện tích cà phê xứ lạnh, mắc ca, dược liệu, đặc biệt là cây sâm Ngọc Linh, loại cây được xem là “vàng xanh” của núi rừng.

Bên cạnh phát triển nông nghiệp, xã Xốp còn định hướng phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng, gắn với bản sắc văn hóa nhà rông, cồng chiêng, cùng các điểm đến như Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Linh, Di tích lịch sử Ngục Đăk Glei, Làng Kháng chiến Xốp Dùi...

Xã Xốp còn định hướng phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng. Ảnh: UBND xã Xốp

Địa phương cũng tiếp tục đẩy mạnh Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), phấn đấu đến năm 2030 có thêm ít nhất 5 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao. Ngoài ra, xã khuyến khích đầu tư vào công nghiệp năng lượng, chế biến nông - lâm sản và khai thác thủy điện, tạo thêm việc làm và tăng nguồn thu ngân sách.

Không chỉ dừng lại ở đó, chính quyền xã Xốp còn đặt ra mục tiêu phát triển kinh tế gắn với bảo tồn văn hóa bản địa và bảo vệ môi trường sinh thái. Những giá trị truyền thống như tiếng cồng chiêng, điệu múa nhà rông, hay lễ hội mừng lúa mới… sẽ được gìn giữ, song hành cùng mô hình kinh tế hiện đại. Đó chính là con đường phát triển hài hòa, giúp xã Xốp vừa giữ được bản sắc, vừa hướng đến một nền kinh tế xanh, thân thiện và bền vững.

Hoàng Vinh