Hiểu đúng năng lực bản thân – nền móng cho hành trình sự nghiệp rực rỡ

Những diễn giả tham dự talkshow bao gồm: nhà báo Nguyễn Tuấn Anh, Trưởng ban Sinh viên - Hoa Học Trò, Báo Tiền Phong; chị Đỗ Thu Hà, Trưởng phòng Hành chính Nhân sự công ty TNHH Transcosmos Việt Nam, chị Vương Hồng Ngọc, Cán bộ Chương trình Quản trị và Sự tham gia của Thanh niên tại Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), anh Nguyễn Đức Anh, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Vàng Bạc Đá Quý Bảo Tín Mạnh Hải.

Các diễn giả tham gia talkshow.

Mở đầu talkshow, nhà báo Nguyễn Tuấn Anh chia sẻ: “Việc hiểu đúng về bản thân là điều khó nhất. Nhiều người tưởng rằng mình đã hiểu rõ chính mình, nhưng thực tế lại không phải vậy.” Anh nhấn mạnh trong bối cảnh hiện nay, nhận thức sai về năng lực cá nhân có thể dẫn đến hai hệ quả đáng tiếc: đánh giá quá cao sẽ làm giới hạn khả năng học hỏi; còn đánh giá quá thấp sẽ khiến bạn thiếu tự tin và không phát huy hết tiềm năng:

"Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là các công cụ như ChatGPT, đang phát triển mạnh mẽ, nếu bạn chỉ làm những công việc đơn giản, máy móc có thể thay thế, thì nguy cơ bị đào thải là rất cao. Ngược lại, nếu bạn đánh giá thấp bản thân, bạn sẽ không đủ tự tin để phát huy hết khả năng. Như vậy, dù bạn có tiềm năng, bạn cũng không thể hiện được điều đó. Đây là điều đáng tiếc."

Theo anh, sinh viên cần học cách làm chủ công nghệ thay vì e ngại: “Một người chỉ sử dụng ChatGPT để làm vài việc đơn giản thì cũng như dùng một thanh kiếm mà không biết cách vung. Nhưng nếu bạn hiểu cách khai thác dữ liệu, tối ưu công cụ, bạn sẽ biến nó thành lợi thế thật sự.”

Những chia sẻ bổ ích từ các diễn giả tham gia talkshow.

Đồng tình với quan điểm này, chị Vương Hồng Ngọc cảnh báo về thực trạng nhiều bạn trẻ chạy theo trào lưu nghề nghiệp như blockchain, AI mà không thực sự hiểu bản thân có phù hợp không. Chị lấy ví dụ từ chính chương trình thực tập tại Liên Hợp Quốc: nhiều sinh viên bị loại không phải do thiếu năng lực, mà do… không đọc kỹ yêu cầu. “Cơ hội chỉ dành cho những người chủ động và thực sự tìm hiểu,” chị nói.

Anh Nguyễn Đức Anh đưa ra mô hình “con nhím” giúp sinh viên nhận diện năng lực: điểm giao giữa điều bạn yêu thích, điều bạn giỏi và điều xã hội sẵn sàng trả tiền. Anh cho biết: “Đừng chỉ nhìn mặt sáng của nghề rồi vội kết luận phù hợp. Hãy thử, hãy va chạm và nếu sau tất cả, bạn vẫn yêu thích nó – thì đó mới là đam mê thực sự". Từ trải nghiệm cá nhân, anh chia sẻ đã từng làm nhiều ngành – tài chính, truyền thông, du lịch – và chỉ khi thật sự làm thử, anh mới nhận ra bản thân phù hợp với lĩnh vực nào. Một cách đơn giản để biết mình có giỏi không, theo anh, là “xem mình học nhanh hơn người khác trong lĩnh vực ấy bao nhiêu”.

Trả lời câu hỏi từ sinh viên về cách xác định thế mạnh giữa nhiều sở thích, nhà báo Nguyễn Tuấn Anh cho biết: “Đây là câu hỏi tôi nhận được ở hầu hết các trường tôi từng chia sẻ.” Anh cho rằng sở thích là điểm xuất phát, nhưng để biến nó thành nghề, cần thêm hai yếu tố: sở trường và nhu cầu xã hội.

“Ba vòng tròn – sở thích, sở trường và nhu cầu xã hội – nếu tìm được điểm giao, bạn sẽ có lựa chọn nghề nghiệp bền vững,” anh nói. Tuy nhiên, anh nhấn mạnh quá trình này không thể xảy ra trong một sớm một chiều: “Mỗi năm, mỗi giai đoạn, bạn có thể có quyết định khác nhau. Điều quan trọng là giữ được nguyên tắc đúng đắn trong hành trình hiểu bản thân.”

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh (ngoài cùng bên trái) cho rằng sinh viên cần tìm ra USP của bản thân để nổi bật giữa hàng nghìn hồ sơ.

Nhà báo Nguyễn Tuấn Anh đặc biệt đánh giá cao tinh thần Kaizen – “cải tiến mỗi ngày”. Anh cho rằng đây là triết lý phù hợp với thế hệ trẻ trong hành trình phát triển lâu dài. Cùng với đó, anh giới thiệu mô hình “70 – 20 – 10”: chỉ 10% kiến thức đến từ trường lớp, 20% từ những người xung quanh, và tới 70% đến từ trải nghiệm thực tế.

“Vấn đề là: không có cái lõi 10% kia thì bạn rất khó hấp thụ được 90% còn lại. Học ở trường vẫn là nền tảng không thể thiếu,” anh khẳng định. Anh lấy ví dụ về những sinh viên giỏi nhưng dừng lại sau khi tốt nghiệp, so với những người học trung bình nhưng liên tục tự học và tích lũy trải nghiệm – người sau thường thành công hơn.

Từ góc độ tuyển dụng, anh Nguyễn Tuấn Anh nhấn mạnh: “Bạn cần có một điểm gì đó thật ‘sâu’ – một sở trường, một lĩnh vực hiểu biết đặc biệt, USP (Unique Selling Point) – để tạo dấu ấn giữa hàng trăm hồ sơ.” Anh khuyên sinh viên xây dựng thương hiệu cá nhân thông qua việc phát triển một USP nổi bật, như phân tích phim, viết lách, nghiên cứu hay sáng tạo nội dung.

Từ góc độ doanh nghiệp, chị Đỗ Thu Hà cho rằng động lực bền vững không đến từ bên ngoài, mà đến từ việc tự ghi nhận nỗ lực của chính mình. Chị khuyên sinh viên nên đặt ra các mục tiêu nhỏ, thực hiện từng bước – như dậy sớm một tiếng đọc sách, hoặc tự thưởng một buổi xem phim sau khi hoàn thành việc học.

Anh Nguyễn Đức Anh thì khuyến khích sinh viên xác lập hình mẫu tương lai trong 10 năm tới, để từ đó có động lực rõ ràng. Anh giới thiệu công cụ “bánh xe cuộc đời” như một phương pháp giúp cá nhân đánh giá các khía cạnh của cuộc sống và tái cân bằng khi cần thiết.

Chốt lại talkshow, nhà báo Nguyễn Tuấn Anh gửi đến sinh viên ba lời khuyên ngắn gọn mà sâu sắc: hãy học tốt một ngoại ngữ, chơi tốt một môn thể thao và duy trì việc đọc sách. “Ba thói quen này sẽ đi cùng các bạn suốt đời,” anh nói.

PGS.TS Đặng Thi Thu Hương (ngoài cùng bên phải) - Phó Hiệu trưởng - cùng các đại diện Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn - ĐHQG Hà Nội tặng hoa cảm ơn các diễn giả.

Chị Vương Hồng Ngọc cho rằng cơ hội chỉ đến với những ai chủ động tìm kiếm, và để duy trì động lực lâu dài, mỗi người nên tìm cho mình một người thầy, một hình mẫu truyền cảm hứng.

Anh Nguyễn Đức Anh gợi ý sinh viên nên bắt đầu bằng việc xác lập hình mẫu bản thân trong 10 năm tới, từ đó hình thành động lực và định hướng hành động rõ ràng; anh cũng giới thiệu mô hình “bánh xe cuộc đời” như một cách giúp các bạn sinh viên tự cân bằng và đánh giá bản thân.

Trong khi đó, chị Đỗ Thu Hà gửi gắm thông điệp: nội lực chính là động lực lớn nhất – việc ghi nhận những mục tiêu nhỏ, tự thưởng cho bản thân và phát triển từng chút mỗi ngày chính là cách để từng bước hoàn thiện bản thân. Dù thời lượng chương trình chỉ kéo dài hơn một giờ, nhưng những giá trị đọng lại chắc chắn sẽ là hành trang quý giá cho sinh viên trên hành trình tìm hiểu, định vị và phát triển năng lực bản thân.

Ảnh: USSH Media

Hiếu Nguyễn