'Hiến kế' thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Thủ đô

Sáng 7/3, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh chủ trì Hội thảo khoa học "Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao nhất trong năm 2025 và phấn đấu đạt 2 con số giai đoạn 2026-2030".

Quang cảnh Hội thảo.

Động lực mới để Thủ đô phát triển

Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, năm 2025, Thủ đô đặt mục tiêu tăng trưởng 8%, trong bối cảnh mới của đất nước và quốc tế, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là trong công tác lãnh đạo, điều hành. Đây là một bài toán lớn đặt ra cho TP.

Thông tin về các kết quả tăng trưởng kinh tế của Hà Nội trong những năm gần đây, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội cho biết, lịch sử của Hà Nội đã có những giai đoạn tăng trưởng hơn 8%, trong đó cao nhất năm 2022 là 8,29%, đóng góp tích cực cho tăng trưởng cả nước.

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh phát biểu khai mạc Hội thảo.

Theo Chủ tịch Trần Sỹ Thanh, dư địa phát triển, nguồn lực, cơ chế cho sự tăng trưởng và phát triển của TP vẫn vậy. Ngoài ra, Hà Nội còn có thêm Luật Thủ đô 2024 và 2 quy hoạch lớn, cùng tinh thần mới từ Trung ương, Bộ Chính trị đã lan tỏa tới cán bộ công chức, người dân, doanh nghiệp Thủ đô.

Dù vậy, Hà Nội vẫn cần thêm lời giải để làm thế nào năm 2025 tăng trưởng kinh tế hơn 8%, sau đó tạo đà, củng cố các vấn đề để bước vào giai đoạn mới tăng trưởng cao nhất có thể và một vài năm tăng trưởng hơn 10%.

Nhấn mạnh Hội thảo là minh chứng cho quyết tâm, sự cầu thị của TP, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội mong muốn được lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học để tạo sự cổ vũ, động viên cùng các ý kiến có tính hệ thống, sự phân tích giúp Hà Nội chắt lọc lựa chọn nhìn ra điểm mới, động lực mới để phát triển trên nền thể chế hiện nay.

Tạo ra phong trào kích cầu mới

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý đã nêu ý kiến, đề xuất các giải pháp để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao nhất trong năm 2025 và phấn đấu đạt 2 con số giai đoạn 2026-2030, góp phần thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030.

Trong đó, TS. Nguyễn Đình Cung cho biết, tăng trưởng GRDP của Hà Nội luôn cao hơn cả nước, trừ năm 2024, nhưng chưa vượt trội. 14 năm qua, có 3 năm tăng trưởng trên 8% (2015 là 8,07%, 2019: 8,13%, và 2022: 9,37%). Như vậy, tăng trưởng GRDP 8% trở lên đã từng đạt được. Tuy vậy, tăng trưởng GRDP đang giảm dần, trung bình 2011-2015 đạt 7,35%; 2016-2020 là 7% và 2021-2024 là 6,44%.

TS. Nguyễn Đình Cung, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương tham luận tại Hội thảo.

Để đạt tăng trưởng 8,5% cho giai đoạn 2021-2030 (theo quy hoạch phát triển Thành phố), trong 6 năm còn lại, trung bình phải đạt 10%, đây là mục tiêu đầy thách thức và áp lực với Hà Nội.

Tỷ trọng đầu tư xã hội của Hà Nội/GRDP ở mức rất cao (gần 39%, so với cả nước khoảng 34%), và tốc độ tăng đầu tư cũng khá cao trong suốt 10 năm qua. Như vậy, số vốn đầu tư Hà Nội huy động được là rất lớn, nhưng hiệu quả đầu tư lại rất thấp. Đầu tư nhà nước còn rất lớn, chiếm khoảng 38% tổng vốn đầu tư; khu vực tư nhân chiếm khoảng 56%. Ngành xây dựng đóng góp khoảng 9% trong GRDP của Hà Nội và đầu tư vào ngành này đang giảm dần, hiện đang hút khoảng gần 7% tổng đầu tư xã hội của Hà Nội.

Dịch vụ đã chiếm 66% GRDP Hà Nội. Trong đó, bán buôn, bán lẻ chiếm 13% GRDP, đang tăng trưởng cao trên 8%, nhưng đầu tư cho dịch vụ này lại đang giảm nhanh, kể cả đầu tư cho hạ tầng thương mại, như chợ, siêu thị. Tương tự, dịch vụ lưu trú, ăn uống đang tăng trưởng cao, nhưng đầu tư lại đang giảm. Dịch vụ tài chính, ngân hàng đang đóng góp khoảng 11,3% GRDP nhưng được đầu tư rất ít, khoảng 1,5% tổng đầu tư và đang tăng trưởng cao trên 10%.

Các dịch vụ, thế mạnh của Hà Nội như khoa học công nghệ, y tế, giáo dục đều đang được đầu tư ít hơn so với các ngành khác và có mức tăng trưởng còn thấp xa so với yêu cầu 8-10%.

Đồng quan điểm, TS. Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận định, Hà Nội có dịch vụ chiếm tới 2/3 nền kinh tế, cho thấy Hà Nội đang trở thành một trung tâm thương mại, tài chính, du lịch, thay vì phát triển cân bằng giữa các lĩnh vực. Hà Nội có tốc độ tăng trưởng cao ở bán lẻ, tài chính, ngân hàng, bất động sản, nhưng vẫn chưa có các trung tâm tài chính quốc tế lớn như: Singapore hay Hồng Kông (Trung Quốc).

TS. Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tham luận tại Hội thảo.

Tiêu dùng nội địa chưa phục hồi mạnh, ảnh hưởng đến doanh thu của doanh nghiệp bán lẻ, dịch vụ. Xuất khẩu gặp khó khăn do thị trường suy giảm, đặc biệt trong các ngành dệt may, da giầy, điện tử.

Ngoài ra, phụ thuộc nhiều vào dịch vụ khiến Hà Nội dễ bị tổn thương trước suy thoái kinh tế toàn cầu. Nếu tiêu dùng và du lịch giảm sút, GRDP có thể bị ảnh hưởng nặng nề.

Trước mắt, theo TS. Nguyễn Đình Cung, Hà Nội cần đánh giá lại thực trạng sản xuất các sản phẩm công nghiệp và sản phẩm xuất khẩu chủ yếu; tháo gỡ vướng mắc, rào cản và cung cấp các hỗ trợ cần thiết để khai thác tối đa năng lực sản xuất, để công nghiệp chế tác, chế tạo có được tăng trưởng cao nhất có thể (phải trên 8%).

Về dịch vụ, ngắn hạn trước mắt, từng sở ngành rà soát, đánh giá thực trạng phát triển các ngành dịch vụ thuộc phạm vi quản lý và thực hiện ngay các giải pháp cần thiết, tận dụng hết các cơ hội, tiềm năng sẵn có để ít nhất duy trì tăng trưởng cao như hiện nay (đối với dịch vụ đã có tăng trưởng cao và có vai trò lớn trong kinh tế Thủ đô, gồm thương mại, tài chính ngân hàng, vận tải, kho bãi...).

Thúc đẩy tăng trưởng thêm ít nhất một điểm % đối với các dịch vụ có tăng trưởng mức trung bình (như giáo dục, đào tạo và khoa công công nghệ). Phục hồi ngay tăng trưởng của dịch vụ y tế đạt mức tăng trưởng lên mức khoảng 7-8% năm 2025 và cao hơn trong các năm sau.

Theo TS. Nguyễn Đình Cung, Hà Nội nên có ban xúc tiến đặc biệt làm sao thu hút được FDI công nghệ cao, có chuyển giao công nghệ và xúc tiến du lịch, đẩy mạnh xuất khẩu làm sao tập trung giải bài toán năng suất chất lượng cao cho Hà Nội.

Chia sẻ quan điểm, TS. Đậu Anh Tuấn cho rằng, về dư địa truyền thống, tiêu dùng, xuất khẩu, đầu tư rà soát. Tiêu dùng hiện nay đang có xu hướng giảm, do đó cần có kích cầu tiêu dùng, có cơ chế người dân có niềm tin tiêu dùng, phải tạo ra phong trào kích cầu mới...

Cho rằng, Hà Nội phải phát triển du lịch, cơ cấu kinh tế của Hà Nội vẫn phải tính dịch vụ là chính, tận dụng lợi thế. GS.TS Hoàng Văn Cường, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư nhà nước, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân gợi ý, Hà Nội cần đầu tư vào khu vực phố cổ, phục vụ du lịch thương mại. Đồng thời, phát triển trục sông Hồng, dịch vụ du lịch, tạo tăng trưởng bền vững. Kêu gọi nhà đầu tư vào khu tiềm năng, khai thác cảnh quan thiên nhiên vào Sóc Sơn, Ba Vì, khu vực lưu trú cho giới tinh hoa. Như vậy, sẽ tạo ra tăng trưởng nhanh. Cùng với đó, là khai thác du lịch thông minh phát triển bền vững lâu dài...

GS-TS. Hoàng Văn Cường, Phó chủ tịch Hội đồng Giáo sư nhà nước, nguyên Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân phát biểu tại Hội thảo.

Đẩy mạnh công nghiệp chất lượng cao

Bên cạnh rà soát lại tăng trưởng truyền thống các chuyên gia khuyến nghị đặc biệt rà soát động lực tiềm lực tăng trưởng mới.

Về trung và dài hạn, TS. Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh việc khôi phục lại và đẩy mạnh công nghiệp hóa kinh tế Thành phố bằng cách xây dựng thêm một số khu công nghiệp công nghệ cao; Hà Nội chỉ thu hút công nghiệp công nghệ cao và sản xuất xanh. Công nghiệp hóa gắn với đô thị hóa và ngược lại.

Liên quan đến khu vực FDI, có đột phá trong cải thiện môi trường kinh doanh, chú trọng hơn công tác thu hút FDI chất lượng cao. Thực hiện chuyển đổi số toàn điện kinh tế TP, trong đó, ưu tiên thực hiện chương trình chuyển đổi số doanh nghiệp; Thực hiện chương trình khởi nghiệp gắn với đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp để đến năm 2030 có trung bình ít nhất 40 doanh nghiệp/1000 dân, thành trung tâm khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo quốc gia.

TS. Đậu Anh Tuấn chia sẻ, hiện dư địa xuất khẩu gặp khó trước vấn đề áp thuế và chiến tranh thương mại sẽ ảnh hưởng tới sản phẩm xuất khẩu. Hà Nội cần phát triển công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chế biến - chế tạo để giảm phụ thuộc vào dịch vụ. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong các ngành sản xuất, tạo giá trị gia tăng cao hơn. Mở rộng hạ tầng khu công nghiệp, đặc biệt là khu công nghệ cao Hòa Lạc, thu hút FDI vào sản xuất.

Đẩy mạnh nông nghiệp công nghệ cao, phát triển chuỗi giá trị nông sản để gia tăng giá trị xuất khẩu. Kiểm soát thị trường bất động sản, tránh đầu cơ, thúc đẩy nhà ở xã hội để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Tập trung đầu tư vào công nghệ cao, công nghiệp chế biến - chế tạo thay vì quá phụ thuộc vào bất động sản. Nâng cao chất lượng lao động, đào tạo kỹ năng phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp. Hỗ trợ doanh nghiệp nội địa tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào FDI.

Trong khi đó, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Bùi Quang Tuấn cho rằng, dư địa tăng trưởng của Hà Nội là các doanh nghiệp đang đi vào lĩnh vực mới như kinh tế số. Hà Nội có tiềm năng phát triển kinh tế số, cao hơn mặt bằng chung của cả nước. Nổi bật là thương mại điện tử, công nghệ tài chính fintech, tiền số, tạo hệ sinh thái cho các thành phần này đóng góp cho tăng trưởng. Về kinh tế xanh, năng lượng tái tạo, chuyển dịch năng lượng, sẽ giúp tăng giá trị gia tăng cao.

Hà Nội cần huy động các nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, tạo ra một hệ sinh thái cho đổi mới sáng tạo. Và mong muốn Hà Nội phát huy vai trò đầu tàu của giáo dục, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của quốc gia và khu vực.

Các chuyên gia cũng khuyến nghị đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, Hà Nội đang rất quyết liệt đẩy mạnh các dự án giao thông trọng điểm cố gắng đẩy nhanh càng sớm càng tốt đóng góp rất lớn cho GDP. Tháo gỡ ngay các vướng mắc pháp lý cho các dự án, giải phóng nguồn lực đang "đọng chết", tạo sản phẩm cho xã hội, góp phần tăng tốc độ tăng trưởng kinh tế TP.

Kết luận Hội thảo, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cảm ơn các chuyên gia kinh tế, nhà khoa học, doanh nghiệp và cho biết: "Chúng tôi không những được "soi gương" mà còn được "chụp cắt lớp" nhiều góc để tự xem lại chính mình. Từ đó chúng tôi biết được, Hà Nội đang ở đâu, nhìn rõ mình hơn cả lợi thế và tồn tại".

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh phát biểu bế mạc Hội thảo.

Cho biết, Đoàn công tác của UBND TP. Hà Nội vừa về đêm hôm qua sau chuyến khảo sát ở Bình Dương, Vũng Tàu về một số cách làm mới, Chủ tịch Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh việc cần luôn luôn đổi mới từ nhận thức đến hành động.

Từ đó, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội nêu rõ văn hóa công sở, văn hóa công chức phải thay đổi; công tác quy hoạch cũng phải khác trước từ đê điều đến các trục đường lớn hay TP công nghệ cao.

"Năm nay các dự án lớn chúng tôi sẽ quyết tâm làm ngay, làm để thử nghiệm cho cả giai đoạn 2026-2030. Hà Nội sẽ làm những việc rất nhanh, đúng dù có thể có vướng mắc với quy định hiện hành. Quan trọng nhất là phải tạo môi trường phát triển theo 2 quy hoạch Thủ đô đã được phê duyệt", Chủ tịch Trần Sỹ Thanh nói.

Nhắc đến chỉ đạo mới của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc "biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh của Việt Nam", từ đó thu hút đầu tư để phát triển, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội khẳng định, Hà Nội cũng phải mạnh mẽ chuyển đổi cách làm, cách tiếp cận, khắc phục tình trạng chồng lấn, chậm trễ.

Trân trọng cảm ơn ý kiến xác đáng của các nhà khoa học, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh cũng khẳng định đây là những luận cứ quan trọng để Hà Nội tính toán, điều chỉnh, tự tin thực hiện mục tiêu phát triển, mang lại nhiều lợi ích cho người dân, cộng đồng doanh nghiệp.

Tại Hội thảo còn có sự trao đổi, thảo luận của đại biểu lãnh đạo một số tập đoàn, tổng công ty trên địa bàn và một số doanh nghiệp FDI; lãnh đạo Ban Quản lý Khu công nghệ cao và Khu công nghiệp thành phố Hà Nội, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP. Hà Nội… Được biết, thực hiện nhiệm vụ UBND TP. Hà Nội giao, Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội là cơ quan chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo.

Phạm Linh - Hạnh Phúc