Hệ quả nghiêm trọng từ thuế quan kim loại của ông Trump

Việc bảo hộ ngành công nghiệp thép và nhôm đã từ lâu trở thành chính sách chung của các tổng thống Mỹ, bất kể đảng phái. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump là người đầu tiên áp dụng chính sách thuế quan một cách quyết liệt để theo đuổi chủ nghĩa bảo hộ này.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên tại Nhà Trắng, ông Trump đã áp thuế 25% đối với thép và 10% đối với nhôm nhập khẩu, với một số ngoại lệ dành cho các đối tác như Brazil và Hàn Quốc.

Đến ngày 12/3, chính quyền Tổng thống Trump tiếp tục nâng mức thuế quan lên 25% đối với tất cả sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu, không có ngoại lệ, đồng thời áp dụng mức thuế bổ sung 25% đối với Canada.

Quyết định nói trên được cho là không chỉ cản trở việc thúc đẩy sản xuất nội địa mà còn gây khó khăn đáng kể cho nhiều doanh nghiệp Mỹ, tờ Economist nhận định.

Các ngành bị ảnh hưởng

Mỹ hiện phụ thuộc tương đối nhiều vào nguồn kim loại nhập khẩu. Thép chiếm khoảng 25% tổng lượng tiêu thụ trong nước, với lượng nhập ròng chiếm khoảng 15% nhu cầu. Đối với nhôm, con số này còn cao hơn, với 80% lượng tiêu thụ đến từ nhập khẩu, trong đó Canada là nhà cung cấp lớn nhất.

Theo Jesse Gary, Giám đốc điều hành hãng Century Aluminum, "các biện pháp thuế quan mới sẽ có tác động đáng kể đến lợi nhuận của công ty".

Các tập đoàn như Nucor và US Steel cũng đã nâng giá sản phẩm ngay sau thông báo về thuế quan. Điều này có thể gây ra phản ứng dây chuyền, làm tăng giá thành sản xuất của nhiều ngành công nghiệp khác.

Phần lớn lượng thép sử dụng ở Mỹ đến từ nguồn nhập khẩu. Ảnh: Reuters.

Một số chuyên gia cho rằng thuế quan có thể tạo ra lợi thế tạm thời cho các nhà sản xuất thép và nhôm trong nước song về lâu dài, biện pháp này có thể gây ra tác động tiêu cực cho nền kinh tế.

Tập đoàn Boston Consulting Group (BCG) ước tính rằng thuế quan mới sẽ làm tăng thêm 22 tỷ USD chi phí nhập khẩu thép và nhôm, thậm chí có thể lên tới 29 tỷ USD đối với các sản phẩm liên quan như linh kiện máy bay hay lưỡi ủi đất.

Các nhà sản xuất thiết bị xây dựng, nước giải khát và ngành dầu mỏ là những lĩnh vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Theo ngân hàng Barclays, thép chiếm hơn 10% chi phí sản xuất của các thiết bị như máy xúc và xe ủi.

Thuế qua nhôm thép có thể khiến giá thành sản xuất lon trở nên đắt đỏ, từ đó khiến giá sản phẩm đồ ăn/uống đóng lon tăng lên. Ảnh: Acumence.

Trong khi đó, các công ty sản xuất lon nước giải khát như Crown và Ball dự kiến chi phí sản xuất một lon nhôm dung tích 350 ml sẽ tăng khoảng 10%, do nhôm chiếm tới hai phần ba tổng chi phí sản xuất.

Ngành dầu mỏ Mỹ cũng không tránh khỏi ảnh hưởng khi khoảng 40% loại thép được sử dụng để khoan dầu hiện nay là nhập khẩu. Sự gia tăng chi phí có thể dẫn đến việc cắt giảm sản lượng hoặc tăng giá nhiên liệu.

Một số doanh nghiệp tìm cách giảm tác động của thuế quan bằng cách thay đổi nguyên liệu sản xuất. Coca-Cola đã tuyên bố sẽ chuyển một phần sản phẩm từ lon nhôm sang chai nhựa. Tuy nhiên, không phải ngành công nghiệp nào cũng có lựa chọn thay thế phù hợp.

Hệ quả sâu rộng

Mục tiêu của chính quyền Tổng thống Trump là nâng tỷ lệ sử dụng công suất sản xuất thép lên 80%, Dẫu vậy, thực tế cho thấy đây là một mục tiêu không mấy khả dĩ.

Trong đợt áp thuế năm 2018, sản lượng thép và nhôm nội địa gần như không thay đổi. Thậm chí, Bill Oplinger, Giám đốc điều hành Alcoa, nhận định rằng thuế quan không đủ hấp dẫn để công ty mở lại các nhà máy tại Mỹ, bởi chi phí điện vẫn là rào cản lớn hơn.

Bill Oplinger, Giám đốc điều hành Alcoa. Ảnh: Alcoa.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng bày tỏ lo ngại về tính không ổn định của chính sách thuế quan. "Rất khó để đưa ra quyết định đầu tư mà không biết chính sách này sẽ kéo dài bao lâu", ông Oplinger nhấn mạnh, bởi công ty của ông có chiến lược phát triển với tầm nhìn từ 20 đến 40 năm.

Tình trạng nói trên đã từng diễn ra trong quá khứ. Vào năm 2018, thuế quan đối với thép tráng thiếc khiến ngành sản xuất loại thép này tại Mỹ suy giảm mạnh. Theo Nghiệp đoàn Sản xuất lon Mỹ, chín dây chuyền sản xuất thép tráng thiếc đã phải đóng cửa, chỉ còn ba dây chuyền hoạt động.

Việc tăng chi phí sản xuất có thể đẩy giá thành sản phẩm lên cao, ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng. Những mặt hàng quen thuộc như thực phẩm đóng hộp, đồ gia dụng và thiết bị xây dựng đều có nguy cơ tăng giá, gây áp lực lên ngân sách của các hộ gia đình và doanh nghiệp.

Trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức, việc áp đặt thuế quan lên thép và nhôm có thể khiến doanh nghiệp nội địa gặp khó khăn nhiều hơn là tạo lợi thế. Các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng nếu chính quyền không có biện pháp điều chỉnh phù hợp, chính sách này có thể làm suy yếu khả năng cạnh tranh của nền công nghiệp Mỹ trên thị trường toàn cầu.

Đại Hoàng