Hé lộ lớp tàu tên lửa mới của Nga vừa hạ thủy

Theo Army Recognition, đây là một phần trong nỗ lực tăng cường năng lực tuần tra và phòng thủ ven biển của Hải quân Nga trong bối cảnh địa chính trị khu vực có nhiều biến động.

Tàu tên lửa Stupinets (số hiệu 705) thuộc lớp Tarantul - Ảnh: Telegram

Dự án hồi sinh thân tàu cũ kéo dài gần một thập kỷ

Tàu Strelok được phát triển từ lớp tàu tên lửa Molniya (Tarantul theo định danh NATO), vốn được Liên Xô thiết kế từ đầu những năm 1970 nhằm đối phó với các tàu tấn công nhanh của NATO khi đó bắt đầu được trang bị tên lửa chống hạm như Exocet, Harpoon hay pháo hạm 76mm.

Trước đó, các tàu lớp Osa của Liên Xô chỉ trang bị pháo cỡ nhỏ và khả năng mang tên lửa hạn chế, không còn đáp ứng được nhu cầu tác chiến hiện đại. Năm 1969, Cục thiết kế Almaz bắt đầu phát triển dòng tàu lớp Tarantul với thân vỏ bằng thép.

Strelok là một trong hai thân tàu được khởi đóng theo tiêu chuẩn xuất khẩu từ những năm 1990 nhưng bị bỏ dở. Tháng 4.2016, nhà máy Vympel ký hợp đồng với hải quân Nga để hoàn thiện và nâng cấp hai thân tàu này.

Ban đầu, việc bàn giao dự kiến diễn ra vào giai đoạn 2018 - 2019. Tuy nhiên, quá trình lắp đặt và nâng cấp kéo dài nhiều năm, biến hai tàu này thành một trong những dự án tồn đọng lâu nhất trong ngành đóng tàu Nga hiện đại. Tàu đầu tiên, Stupinets, được hạ thủy vào tháng 7.2024 cho hạm đội Caspi và bắt đầu thử nghiệm vào tháng 9.2025. Tàu thứ hai, Strelok, được hoàn tất vào giữa tháng 9.2025.

Tàu tên lửa Stupinets được hạ thủy tháng 7 năm nay - Ảnh: United24media

Cấu hình kỹ thuật phù hợp với nhiệm vụ tác chiến ven biển

Tàu Strelok có lượng giãn nước đầy tải khoảng 580 tấn, chiều dài tổng thể khoảng 56,9m, rộng 10,2m. Vận tốc tối đa khoảng 29 hải lý/giờ (53,7km/h), tầm hoạt động lý thuyết gần 2.900 hải lý (5.370km) và khả năng hoạt động độc lập 10 ngày, phù hợp với các nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát và phòng thủ bờ biển.

Hệ thống động lực sử dụng hai động cơ diesel giảm tốc M521, cho phép vận hành đơn giản và tiết kiệm nhiên liệu hơn so với các biến thể sử dụng tua-bin khí trong cùng dòng tàu. Thiết kế nội thất cũng được điều chỉnh để cải thiện điều kiện sinh hoạt cho thủy thủ đoàn trong các chuyến đi kéo dài gần bờ.

Strelok trang bị hệ thống tên lửa Uran với 2 cụm phóng 3S24 (mỗi cụm 4 ống), sử dụng tên lửa Kh-35/3M24. Biến thể tiêu chuẩn 3M24 có tầm bắn khoảng 130km, trong khi phiên bản nâng cấp 3M24U có thể đạt đến 260km, tùy điều kiện tác chiến.

Pháo hạm chính là một khẩu AK-176M cỡ 76mm lắp phía mũi tàu, với cơ số đạn 152 viên, dùng để đối phó với mục tiêu trên mặt nước hoặc trên không ở tầm gần. Phòng thủ điểm tầm ngắn do hai khẩu pháo AK-630M với 6 nòng đảm nhiệm, có tầm bắn hiệu quả đến 4.000m, mỗi khẩu mang 2.000 viên đạn cùng một băng dự trữ 1.000 viên. Ngoài ra, tàu còn trang bị tên lửa phòng không vác vai Igla và hệ thống mồi bẫy, đối kháng điện tử nhằm tăng khả năng sống sót trước các đòn tấn công bằng tên lửa dẫn đường.

Hệ thống cảm biến và tác chiến điện tử hiện đại

Về cảm biến, tàu sử dụng radar đa năng Mineral-ME kết hợp radar dẫn đường và giám sát Positiv-ME1 để xây dựng nhận thức tình huống toàn diện. Pháo 76mm được điều khiển bởi hệ thống MR-123-02, trong khi hệ thống tên lửa Uran tích hợp với trung tâm điều khiển 3R-60U cho phép khai hỏa chính xác vào mục tiêu được chỉ định.

Tàu còn tích hợp hệ thống đối kháng điện tử từ dòng Vympel, cùng với các ống phóng mồi bẫy PK-16 và PK-10 dùng cho biện pháp phòng vệ thụ động. Hệ thống điện tử tích hợp cho phép Strelok hoạt động độc lập hoặc phối hợp trong nhóm tác chiến mạng hóa, đáp ứng linh hoạt các yêu cầu của chiến tranh hiện đại ở khu vực ven biển.

Vai trò chiến lược trong hạm đội ven bờ

Dù chỉ là một tàu chiến cỡ nhỏ, Strelok cùng các tàu cùng lớp đóng vai trò thiết yếu trong chiến lược kiểm soát bờ biển của Nga. Với khả năng tác chiến độc lập trong thời gian ngắn, tấn công chính xác vào tàu đối phương và cơ động cao, các tàu lớp Tarantul phù hợp để tuần tra, ngăn chặn và răn đe trong các vùng biển giới hạn, đặc biệt là tại các khu vực chiến lược như biển Đen, biển Baltic hoặc khu vực Bắc Cực.

Dự kiến sau khi hoàn tất thử nghiệm trên biển, Strelok sẽ được biên chế chính thức vào hải quân Nga và triển khai trong các nhiệm vụ bảo vệ vùng đặc quyền kinh tế, hộ tống vận tải ven bờ và ứng phó nhanh với các tình huống khẩn cấp trên biển.

Hoàng Vũ