Trung Quốc ra mắt thị thực mới để hút nhân tài công nghệ

Ảnh minh họa - Ảnh: Getty Images

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Guo Jiakun, chương trình mới có tên “thị thực K” được thêm vào hệ thống thị thực chung dành cho lao động nước ngoài của Bắc Kinh nhằm “thúc đẩy trao đổi và hợp tác giữa các nhân tài khoa học và công nghệ trẻ của Trung Quốc và nước ngoài”.

Đây là động thái hiếm hoi của Trung Quốc nhằm thu hút lao động nước ngoài, diễn ra trong bối cảnh nước này đang tham vọng trở thành một siêu cường về công nghệ.

Trong khi đó, giới công nghệ Mỹ đang thất vọng về lập trường cứng rắn của chính quyền ông Trump trong vấn đề nhập cư. Gần đây nhất, vị Tổng thống thông báo sẽ tăng phí lên 100.000 USD với thị thực H-1B - vốn là loại thị thực dành cho lao động nước ngoài tới Mỹ làm việc trong các lĩnh vực chuyên môn cao. Lâu nay, các tập đoàn công nghệ và công ty tư vấn của Mỹ được hưởng lợi lớn từ chương trình H-1B với hơn 70% người được cấp thị thực đến từ Ấn Độ, theo sau là Trung Quốc.

Theo tờ Hoàn Cầu Thời báo, trực thuộc Nhân Dân Nhật báo - cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc - thị thực K "thể hiện sự cởi mở và tự tin của Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh một số quốc gia có xu hướng hướng nội và từ chối hợp tác với bên ngoài”.

Ông David Stepat, David Stepat, giám đốc quốc gia Singapore của công ty Dezan Shira & Associates, mô tả động thái mới về thị thực của Mỹ và Trung Quốc là "sự tương phản mang tính biểu tượng".

"Trong khi Washington siết chặt cánh cổng, Bắc Kinh lại mở toang ra. Tuy nhiên, hầu hết chuyên gia về khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) sẽ vẫn tiếp tục xem Mỹ là một điểm đến hấp dẫn hơn trong dài hạn, xét về lộ trình sự nghiệp, mức lương và lựa chọn cư trú", ông Stepat nhận xét với tờ báo Nikkei Asia.

Tuy nhiên, trên mạng xã hội Weibo của Trung Quốc, nhiều cư dân mạng bày tỏ lo ngại về người nhập cư tăng lên với chương trình thị thực mới. Hiện chưa có nhiều thông tin chi tiết về chương trình này, nhưng Chính phủ Trung Quốc cho biết “sẽ có yêu cầu cụ thể về độ tuổi, trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc”.

Không giống nhiều loại thị thực lao động trên thế giới, thị thực K sẽ "không yêu cầu chủ sử dụng lao động hoặc tổ chức trong nước phải có thư mới”.

Theo các nhà phân tích, tình trạng thất nghiệp, đặc biệt là ở người trẻ, là một nguồn cơn cho sự lo lắng của người dùng mạng Trung Quốc. Tỷ lệ thất nghiệp ở người từ 16-24 tuổi tại nước này đã tăng lên 19% trong tháng 8, mức cao nhất kể từ cuối năm 2023.

Tâm lý phản đối người nhập cư đang có xu hướng gia tăng trên thế giới, một phần bởi các động thái của chính quyền ông Trump. Trong chiến dịch tranh cử năm ngoái, ông Trump tuyên bố sẽ có biện pháp mạnh tay để trấn áp người nhập cư bất hợp pháp.

Kể từ khi ông Trump nhậm chức, nhà chức trách Mỹ đã thực hiện nhiều cuộc đột kích và bắt giữ hàng loạt người nhập cư. Căng thẳng bùng lên vào tháng 9 khi Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) đột kích vào một nhà máy pin liên doanh giữ Hyundai Motor và LG Energy Solution ở Georgia và bắt giữ hàng trăm người được cho là đang làm việc bất hợp pháp.

Dù vậy, theo nhiều nhà phân tích, Trung Quốc có thể sẽ chưa lập tức thu hút làn sóng lao động nước ngoài trình độ cao nhờ chương trình thị thực mới. Nước này hiện không có lộ trình cấp quốc tịch cho người không phải gốc Trung Quốc và có tiêu chuẩn đặc biệt cao với người nước ngoài muốn định cư. Chính sách nhập cư trước đây của Bắc Kinh chủ yếu nhằm thu hút người gốc Trung Quốc ở nước ngoài hoặc người di cư trở về nước.

Năm 2020, việc Bắc Kinh mở rộng chương trình thị thực định cư vấp phải làn sóng phản đối dữ dội trên mạng xã hội. Theo chính sách mới này, tiêu chuẩn để được cấp thị thực được nới lỏng, bao gồm những người làm việc liên tục tại Trung Quốc trong 8 năm và có mức lương bằng hoặc cao hơn lương trung bình của cư dân thành thị trong hu vực.

Trước đó, Trung Quốc chỉ cấp thị thực định cư cho những người nước ngoài có đầu tư trực tiếp vào nước này, nhà nghiên cứu cấp cao hoặc người có đóng góp đặc biệt lớn cho đất nước.

Từ năm 2004 đến năm 2015, Trung Quốc cấp chưa tới 10.000 thị thực định cư cho người nước ngoài. Tính tới cuối năm 2015, có gần 1 triệu người nước ngoài đang sinh sống tại đây. Năm 2023, các cơ quan quản lý xuất nhập cảnh Trung Quốc cấp thị thực cư trú cho 711.000 người nước ngoài.

“Nếu Bắc Kinh quản lý tốt hình ảnh của mình, phản ứng của công chúng với thị thực K sẽ ở mức tối thiểu”, ông Michael Feller, chiến lược gia trưởng tại công ty Geopolitical Strategy, nhận xét.

Tuy nhiên, theo ông Feller, thách thức lớn hơn là liệu các doanh nghiệp nước này có thể mang lại những vị trí việc làm hấp dẫn với những nhân tài quốc tế hàng đầu hay không.

“Ngôn ngữ và mức lương có thể là những rào cản lớn nhất. Ngoài ra, văn hóa làm việc 9-9-6 khắc nghiệt của Trung Quốc cũng khiến nhiều người quan ngại", ông Feller phát biểu, đề cập tới lịch trình làm việc từ 9h sáng tới 9h tối, 6 ngày mỗi tuần tại nhiều doanh nghiệp Trung Quốc.

Đức Anh