Hãy là người tiêu dùng 'kỹ tính'

Đoàn kiểm tra liên ngành số 1 của tỉnh về an toàn thực phẩm kiểm tra Cửa hàng tạp hóa Anh Xưởng, thị trấn Đình Cả (Võ Nhai).

Trong những ngày vừa qua, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh về công tác đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ và mùa lễ hội Xuân 2025, các đoàn kiểm tra liên ngành của tỉnh đã tiến hành kiểm tra tại nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn.

Kết quả kiểm tra cho thấy nhiều cơ sở đã chấp hành tốt các quy định, như: Có giấy chứng nhận đủ điều kiện ATTP do cơ quan chức năng cấp; không sử dụng chất cấm trong chế biến thực phẩm; nguồn nguyên liệu đầu vào có hợp đồng đầy đủ, nguồn gốc rõ ràng; thịt gia súc, gia cầm được nhập từ lò giết mổ tập trung; thiết kế, bố trí nhà xưởng đảm bảo nguyên tắc một chiều; khu chế biến, bảo quản sạch sẽ; nhân viên được khám sức khỏe và tập huấn kiến thức về ATTP theo quy định…

Ông Vũ Mạnh Cường, chủ cơ sở giò chả Vũ Cường, nằm trên đường Ga, phường Quang Trung (TP. Thái Nguyên), chia sẻ: Gia đình tôi hiện sản xuất, chế biến gần 40 mặt hàng các loại từ thịt lợn, thịt gà, trong đó chủ lực vẫn là giò chả, từ hơn 10 năm nay. Chúng tôi luôn hiểu rằng, thực phẩm liên quan trực tiếp đến sức khỏe người dùng, nếu làm không cẩn thận, khiến người ăn bị ngộ độc thì trách nhiệm thuộc về người sản xuất. Và khi đó, uy tín của cơ sở sẽ mất. Bởi vậy, ngoài việc luôn chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm, chúng tôi cũng đặc biệt coi trọng việc chấp hành các quy định về vệ sinh ATTP. Theo đó, chúng tôi đã đầu tư đầy đủ dụng cụ, máy móc phục vụ việc sản xuất, chế biến, bao gồm: máy thái, máy đánh giò, máy trộn, tủ hấp, nồi hơi rán, kho lạnh, máy hút chân không… Chỉ tính riêng sản phẩm giò chả, trung bình mỗi ngày, cơ sở sản xuất và tiêu thụ trên dưới 100kg. Vào dịp Tết tăng gấp 2-3 lần.

Cơ sở giò chả Vũ Cường (ở phường Quang Trung, TP. Thái Nguyên) là một trong số những cơ sở chấp hành tốt các quy định về an toàn thực phẩm.

Cơ sở giò chả Vũ Cường là một trong những cơ sở chấp hành tốt các quy định và được đoàn kiểm tra đánh giá là không có sai phạm tại thời điểm kiểm tra. Tuy nhiên, số cơ sở nghiêm túc chấp hành như Vũ Cường trên thực tế chưa nhiều. Có những cơ sở nhìn bày bán bên ngoài khá sạch sẽ, cẩn thận, nhưng khi kiểm tra giấy tờ, khu vực chế biến, bảo quản nguyên liệu… thì mới phát hiện những thiếu sót, thậm chí là sai phạm, như: Vẫn để thức ăn chín gần thực phẩm tươi sống; nhập nguyên liệu của cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, không được cấp phép; không có hóa đơn, chứng từ rõ ràng; còn có sản phẩm chưa được công bố chất lượng kinh doanh tại cửa hàng; khu vực sản xuất chưa đảm bảo vệ sinh; bán hàng hết hạn sử dụng…

Thực tế cho thấy, phần lớn chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh đều hiểu khá rõ quy định về ATTP. Tuy nhiên, việc họ có chấp hành hay không lại là chuyện khác. Chủ một cửa hàng tạp hóa ở thị trấn Đình Cả (Võ Nhai) là một ví dụ. Khi đoàn liên ngành của tỉnh đến kiểm tra, chủ cơ sở này liên tục nhấn mạnh đến “triết lý” kinh doanh, như: Bán hàng phải có đầy đủ giấy tờ, hóa đơn; hàng hóa phải đảm bảo, không bán hàng quá hạn. Nếu không, người ta “chửi chết”…

Tuy nhiên, tại đây, chúng tôi nhận thấy có khá nhiều sản phẩm bày bán không đảm bảo. Đơn cử như các gói chè búp đều không có nơi sản xuất, hạn sử dụng; một số sản phẩm dành cho trẻ em chỉ có tiếng nước ngoài, không có ngày sản xuất, không có tem phụ tiếng Việt; nhiều sản phẩm mứt Tết có hạn sử dụng lên tới 12 tháng, trong khi đó, các sản phẩm cùng loại chỉ tối đa 3 tháng và ngay trong bản tự công bố sản phẩm (được chủ cơ sở này cho là của sản phẩm mứt đó, mặc dù giữa tên trên bao bì sản phẩm với tên trên tờ giấy không trùng nhau) thì thời hạn sử dụng chỉ là 90 ngày kể từ ngày sản xuất.

Cá biệt, có hàng chục sản phẩm hàng đông lạnh (xúc xích, há cảo, pizza bomb, pho mai que) đã quá hạn sử dụng nhiều tháng, thậm chí gần 1 năm…

Tình trạng bán hàng quá hạn sử dụng, bán hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ… vẫn xảy ra trên địa bàn tỉnh.

Không riêng cửa hàng này, thực tế tìm hiểu chúng tôi nhận thấy nhiều cơ sở bán hàng khác vẫn vô tư bày bán các sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, không rõ hạn sử dụng. Ngay cả với một số siêu thị, nếu đối chiếu theo các quy định, vẫn còn không ít vi phạm. Điều này càng dễ xảy ra vào mỗi dịp Tết, khi nhu cầu hàng hóa tăng cao.

Tuy nhiên, theo ghi nhận của chúng tôi, đã có rất nhiều thay đổi của cả người mua và người bán về ATTP, nhờ công tác tuyên truyền của các cơ quan chức năng ngày càng được chú trọng. Ngay trong quá trình kiểm tra, các đoàn kiểm tra liên ngành cũng đều hướng dẫn, giải thích cho người sản xuất, kinh doanh; những trường hợp còn sai sót về thủ tục giấy tờ được cho thời gian để tự khắc phục. Chỉ những trường hợp cố tình vi phạm mới bị cương quyết xử lý và xử phạt, nhằm tạo sức răn đe…

Để các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm chấp hành tốt quy định, rất cần người tiêu dùng “kỹ tính”. Chỉ lựa chọn những sản phẩm đảm bảo và cương quyết nói không, thậm chí là tẩy chay hàng hóa thiếu an toàn. Các cơ quan quản lý nhà nước cần tăng cường hơn nữa hoạt động kiểm tra, nhất là đối với các hàng hóa có nguy cơ sử dụng chất cấm; các cơ sở sản xuất, kinh doanh với số lượng lớn; xử lý nghiêm và công bố công khai các trường hợp cố tình vi phạm… Qua đó buộc người sản xuất, kinh doanh phải tuân thủ nghiêm các quy định, giúp đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng…

Hạ Liên